Imperfekt
czas gramatyczny Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
czas gramatyczny Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Imperfekt – czas przeszły prosty (niedokonany). Mówi o sytuacjach z przeszłości, które nie zostały jeszcze zakończone, lecz w przeciwieństwie do czasu Perfect nie odnosi się do teraźniejszości.
W języku polskim czas ten odmienia się nie tylko przez liczby i osoby, lecz również przez rodzaje. Pierwsza i druga osoba liczby pojedynczej zmienia swój rodzaj poprzez zamianę w końcówce „e” (rodzaj męski) (końcówka -em), na „a” (rodzaj żeński) – wychodzi wtedy -am, np. Ja robiłem > Ja robiłam. Trzecia osoba liczby pojedynczej ma podobną budowę i zawiera dodatkowo rodzaj nijaki. Rodzaj męski zakończony jest spółgłoską „-ł”; do stworzenia rodzaju żeńskiego należy dodać głoskę „a” (wychodzi -ła), zaś by stworzyć rodzaj nijaki, należy dodać głoskę „o” (wychodzi -ło), np. On robił > Ona robiła > Ono robiło. W liczbie mnogiej pierwsza osoba w rodzaju męskim ma zakończenie „-liśmy”, w drugiej osobie natomiast przyjmje zakończenie „-liście”. Aby stworzyć rodzaj żeński, należy w obydwóch osobach zamienić „l” na „ł” oraz „i” na „y”, np. My robiliśmy > My robiłyśmy, Wy robiliście > Wy robiłyście. W liczbie mnogiej trzecia osoba nie zawiera rodzaju nijakiego i budowę ma podobną jak do pierwszej i drugiej osoby liczby mnogiej – rodzaj męski zakończony jest na „-li”, zaś żeński na „-ły”, np. Oni robili > One robiły. Czasowniki jednosylabowe, mające ostatnią samogłoskę „e” w przyjmują formę „a”. Wyjątkiem są pierwsza i druga osoba liczby mnogiej, gdzie głoska się nie zmienia i zostaje „a” – przykładem może być czasownik „mieć”:
Liczba pojedyncza | Liczba mnoga |
---|---|
Ja miałem/miałam | My mieliśmy/miałyśmy |
Ty miałeś/miałaś | Wy mieliście/miałyście |
On miał | Oni mieli |
Ona miała | One miały |
Ono miało | – |
W języku angielskim odpowiednikiem tego czasu jest angielski Past Continuous. Ma nieskomplikowaną budowę, ponieważ wystarczy wskazać wykonawcę (podmiot) + dodać czasownik posiłkowy „być” (to be) oraz czasownik z końcówką „-ing”, np. I was doing („Ja robiłem/robiłam”)
W języku niemieckim Imperfekt (Präteritum) jest czasem przeszłym prostym i używany jest przede wszystkim w opowiadaniach, relacjach i opisach. Nie należy traktować czasu Imperfekt jako czasu niedokonanego, ponieważ wyraża on także czynności już dokonane.
Imperfekt czasowników słabych (regularnych) powstaje poprzez dodanie do tematu czasownika przyrostka -te- oraz końcówki odmiany czasu teraźniejszego, oprócz trzeciej i pierwszej osoby liczby pojedynczej, charakteryzujących się zerową końcówką fleksyjną. Do czasowników o temacie zakończonym na -t, -d lub grupą spółgłoskową zakończoną na -m, -n dodaje się samogłoskę -e przed przyrostkiem. Przykład użycia czasownika machen:
Singular | Plural |
---|---|
ich machte | wir machten |
du machtest | ihr machtet |
er, sie, es machte | sie, Sie machten |
Czasowniki mocne mają w czasie Imperfekt nieregularny, oboczny temat, do którego dołączane są końcówki fleksyjne, jak w przypadku czasowników regularnych.
Przykład odmiany czasownika fahren („jechać”):
Singular | Plural |
---|---|
ich fuhr | wir fuhren |
du fuhrst | ihr fuhrt |
er, sie, es fuhr | sie, Sie fuhren |
Zobacz też: Gramatyka języka niemieckiego.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.