Ignacy Mosiński

Ignacy Mosiński (ur. 28 stycznia 1812 w Ostrzeszowie, zm. 5 marca 1864 w Piotrkowie Trybunalskim^[1]) – polski działacz narodowościowy, naczelnik okręgowy powstania styczniowego^[2]; w latach 1838–1863 proboszcz parafii św. Szymona i św. Judy Tadeusza w Dmeninie^[3].

Ignacy Mosiński

Kanonik
Kraj działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	28 stycznia 1812 Ostrzeszów
Data i miejsce śmierci	5 marca 1864 Piotrków Trybunalski
Miejsce pochówku	Nowy Cmentarz Rzymskokatolicki w Piotrkowie Trybunalskim
Wikariusz
Okres sprawowania	1836–1 września 1838
Proboszcz
Okres sprawowania	6 września 1838–20 września 1863
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Prezbiterat	17 stycznia 1836
Odznaczenia

Miejsce wykonywania przez księdza posługi kapłańskiej (parafia św. Szymona i św. Judy Tadeusza w Dmeninie)

Życiorys

Ignacy Mosiński urodził się 28 stycznia 1812 roku w Ostrzeszowie. Był synem rolników Józefa Mosińskiego i Katarzyny z Gruszczyńskich.^[1] Ukończył seminarium duchowne we Włocławku. W latach 1836–1838 pełnił funkcję wikariusza w parafii św. Anny w Kobielach Wielkich.^[1] 6 września 1838 mianowano go proboszczem parafii św. Szymona i św. Judy Tadeusza w Dmeninie^[1][3].

W czasie zarządzania parafią, za zgodą biskupa, poszerzył jej obszar o kilka wsi. Wtedy też, kościół w Dmeninie został wyremontowany i rozbudowany, co uchroniło dach budynku przed zawaleniem. Na prośbę Ignacego Mosińskiego zakupiono i podarowano parafii nowe organy i obrazy^[3].

Według kroniki parafialnej, ksiądz Mosiński cieszył się szacunkiem wśród miejscowej ludności^[3]. Kolator dmenińskiego kościoła i beneficjum ofiarował mu tzw. Prezenty Kościoła Parafialnego w Dmeninie^[1].

Praca duszpasterska księdza Mosińskiego przypadła na czas zaborów^[4]. Wyjaśniał swoim parafianom, jakie plany ma wobec Polaków zaborca i kim dla nich jest szlachta oraz duchowieństwo^[3]. We wrześniu 1863 roku, Ignacy Mosiński podczas kazania w dmenińskim kościele wygłosił mowę o patriotycznych obowiązkach Polaków. Według relacji słuchaczy, ksiądz zagrzewał naród do czynnego poparcia upadającego powstania styczniowego, mówiąc o miłości do ojczyzny, potrzebie ofiarności oraz konieczności zwycięstwa nad zaborcą, który starał się wykorzenić polskość^[3].

Kolejnej nocy po wygłoszonym kazaniu, do Dmenina przybył oddział 40 Kozaków^[5], który otoczył plebanię. Zrobili rewizję w kościele, na plebanii i u brata księdza^[5]. Pojmali proboszcza i rozpoczęli procedurę śledczą. Ściągnięto świadków, bito i katowano ich oraz księdza. Celem śledztwa było ustalenie treści kazania, kto był na nim obecny i czy wcześniej ksiądz namawiał ludzi do poparcia powstania^[3].

Pobity i związany, trafił najpierw do więzienia w Radomsku, a potem do cytadeli w Piotrkowie Trybunalskim. Po kilkumiesięcznym śledztwie, wydano na niego wyrok śmierci przez powieszenie. W czasie wykonywania wyroku, Ignacy Mosiński prawdopodobnie miał na sobie ordery^[4]. Aż do śmierci zachował ducha patriotyzmu i cieszył się, że mógł przyczynić się dobru ojczyzny^[3]. Ostatnimi słowami Mosińskiego były^[4]:

Raduje się dusza moja, że schodzę z tego świata dla dobra Ojczyzny!

Ksiądz Ignacy Mosiński, (Walenty Kołeczko, Dla Ciebie Polsko...)

Ignacy Mosiński został stracony 5 marca 1864 roku w Piotrkowie Trybunalskim wraz z innym powstańcem, Ignacym Antonim Błeszyńskim^[4] i Pantelejem Suchoją, szeregowcem armii carskiej, walczącym po stronie powstańców styczniowych^[6].

Upamiętnienie

Nekrolog Ignacego Mosińskiego, opublikowany w 1864

Uroczystość wmurowania tablicy pamiątkowej w Dmeninie odbyła się dnia 21 maja 1925 roku z udziałem przedstawicieli władz^[4]. Odsłonięcia dokonał weteran powstańczy Walenty Koleczko^[7].

Tablica pamiątkowa na zewnątrz Kościoła w Dmeninie

Miejscem ostatniego spoczynku Ignacego Mosińskiego jest pomnik na Nowym Cmentarzu w Piotrkowie Trybunalskim, stanowiący zbiorową mogiłę powstańców, którzy zostali rozstrzelani lub powieszeni na polach obok cmentarza żydowskiego, a następnie w 1905 roku ekshumowani i uroczyście pochowani^[8].

Pomnik mieści się przy wschodniej części muru okalającego nekropolię, jest wykonany z trzech ułożonych na sobie głazów granitowych, na ceglano-betonowej podmurówce, zwieńczony metalowym krzyżem i wyrytym napisem Powstańcom 1863. Zastąpił ustawiony wcześniej w tym samym miejscu drewniany krzyż^[8].

Jak głosi inskrypcja wyryta na płycie u podnóża monumentu, miejsce ostatniego spoczynku znaleźli tam straceni w Piotrkowie: ks. Kanonik Ignacy Mosiński, proboszcz z Dmenina, dowódca oddziału Błeszczyński-Malczewski, oficerowie: Władysław Rudowski, Gromejko i Józef Grekowicz, chorążowie: Antoni Udymowski, Fracewicz, Rząśniak i Rakowski, uczeń Edward Stawecki, włościanin Franciszek Bartłomiejczyk^[8].

Pomnik ku czci powstańców 1863 r. w Piotrkowie Trybunalskim

W „Gazecie Radomszczańskiej” pojawił się artykuł autorstwa Tomasza Andrzeja Nowaka opisujący okoliczności aresztowania i śmierci Księdza Ignacego Mosińskiego^[9].

W 2023 został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski^[10].