I Liceum Ogólnokształcące im. Antoniego Osuchowskiego w Cieszynie

I Liceum Ogólnokształcące im. Antoniego Osuchowskiego w Cieszynie – jedna z najstarszych na Śląsku polska publiczna szkoła ponadpodstawowa o charakterze świeckim.

I Liceum Ogólnokształcące
im. Antoniego Osuchowskiego
w Cieszynie

liceum
Państwo	Polska
Miejscowość	Cieszyn
Adres	Plac Słowackiego 2, 43-400 Cieszyn
Data założenia	1895
Patron	Antoni Osuchowski
Liczba uczniów	424
Dyrektor	Jolanta Dawidowicz-Macura
Wicedyrektorzy	Ewelina Klimek
Położenie na mapie Cieszyna I Liceum Ogólnokształcące im. Antoniego Osuchowskiego w Cieszynie
Położenie na mapie Polski I Liceum Ogólnokształcące im. Antoniego Osuchowskiego w Cieszynie
Położenie na mapie województwa śląskiego I Liceum Ogólnokształcące im. Antoniego Osuchowskiego w Cieszynie
Położenie na mapie powiatu cieszyńskiego I Liceum Ogólnokształcące im. Antoniego Osuchowskiego w Cieszynie
49°44′47,6″N 18°38′02,2″E
Strona internetowa

Historia

Budynek gimnazjum przed 1901

Budynek liceum przed remontem fasady, 2006

Szkoła powstała z inicjatywy Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego (powstałej w 1885) jako szkoła prywatna. W 1895 przybyła do Wiednia deputacja włościan śląskich, która została poprowadzona przez dr. Włodzimiera Lewickiego do ministra oświaty Edwarda Rittnera, co zakończyło się powodzeniem i 10 października tego roku otwarto Pierwsze Gimnazjum Polskie w Cieszynie^[1]. Jej siedziba mieściła się w gmachu przy dzisiejszej ul. Stalmacha. Pierwsza matura miała miejsce w 1903 roku, którą zaliczyć poprawnie udało się dziewiętnastu osobom. 1 września tego samego roku gimnazjum przekształciło się w szkołę państwową. Na przełomie wieków uczelnię wspierali polscy donatorzy w tym m.in. filantrop, pionier spawalnictwa, wynalazca metody spawania łukowego oraz zgrzewania oporowego inżynier Stanisław Olszewski^[2][3].

Po I wojnie światowej szkołę przeniesiono do budynku przy pl. Słowackiego (dawna siedziba sztabu armii austriackiej). Szkoła weszła pod opiekę polskiej Komisji Szkolnej. W 1919 roku uczniowie masowo wstępowali do wojska polskiego z powodu wkroczenia wojsk czeskich do Śląska Cieszyńskiego, skutkiem tego klasy od trzeciej do ósmej zostały zlikwidowane na następnych kilka lat. Po zażegnaniu konfliktu sytuacja w szkole ustabilizowała się. 16 stycznia 1929 szkoła została podzielona na dwie części (tradycję jednej z nich kontynuuje dziś II Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika w Cieszynie). W 1938 po odzyskaniu przez Polskę Zaolzia przeniesiono je do zachodniej części miasta.

W trakcie II wojny światowej budynki szkolne zajęło niemieckie Towarzystwo Górniczo-Hutnicze. Po zakończeniu działań wojennych, w czasie przygotowań do obchodów 50-lecia istnienia szkoły, uczniowie nadrabiali zaległości w nauce uczestnicząc w organizowanych przez szkołę kursach przygotowawczych. Mimo tego obchody te zorganizowane zostały dopiero w 1946 roku. W 1948 powstała tzw. jedenastolatka z połączenia szkoły podstawowej i średniej. Stan ten trwał przez następne cztery lata, aby potem wydzielić klasy od pierwszej do siódmej i przenieść je do budynku na pobliskim pl. Wolności (dzisiejsza SP 4). Reszta klas utworzyła Liceum Ogólnokształcące męskie. W 1953 połączono wszystkie powyższe szkoły w jeden organizm, któremu w 1958 roku przywrócono patronat Antoniego Osuchowskiego. Z powodu reformy szkolnej w 1965 roku szkoła ponownie została podzielona, tym razem na: Liceum Ogólnokształcące im. A. Osuchowskiego w Cieszynie oraz Szkołę Podstawową nr 1 im. A. Osuchowskiego w Cieszynie. Ten pierwszy został połączony w 1979 z Liceum Medycznym w Cieszynie tworząc Zespół Szkół im. A. Osuchowskiego w Cieszynie. W 1989 powstała filia szkoły w Skoczowie, która usamodzielniła się w 1992 roku.

Dyrektorzy

• Piotr Parylak
• Józef Winkowski (1901–1906)^[4][5][6]
• Wiktor Schmidt (1906–1917)
• Ernest Farnik (1918)
• Franciszek Popiołek (1919–1931)
• Franciszek Bogocz (1931–1938)
• Jan Kotajny
• Jan Kuchejda
• Gustaw Halama
• Henryk Mróz
• Jerzy Habryka
• Mateusz Czupryna
• Janusz Łukomski-Prajzner
• Jolanta Dawidowicz-Macura

Nauczyciele

• Feliks Hajduk

Absolwenci

• Franciszek Bogocz (1903) – przyszły dyrektor szkoły, autorytet w zakresie pszczelarstwa i sadownictwa
• Emanuel Grim (1904) – polski ksiądz rzymskokatolicki, dramaturg, działacz społeczny
• Oskar Michejda (1904) – ksiądz, działacz narodowy, pisarz, publicysta
• Leon Wolf (1904) – doktor prawa, działacz społeczno-polityczny
• Eugeniusz Brzuska (1905) – ksiądz katolicki, działacz narodowy i społeczny
• Karol Kotula (1905) – biskup Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego, działacz społeczny i pisarz
• Jan Kubisz (1905) – doktor chirurgii, dyrektor Szpitala Śląskiego, działacz społeczny
• Kornel Michejda (1905) – profesor chirurgii – Rektor Akademii Medycznej w Krakowie
• Tadeusz Dyboski (1909) – doktor nauk medycznych – Dyrektor Kliniki Dermatologicznej UJ w Krakowie, polityk, działacz społecznych
• Józef Ostruszka (1909) – doktor nauk prawnych – sędzia, prokurator i prezes Sądu Okręgowego w Białymstoku w latach 1932-1939
• Józef Dziech (1910) – filolog klasyczny, oficer Legionów Polskich i Wojska Polskiego
• Józef Niemiec (1911) – humanista, nauczyciel, działacz ZG PZKO na Zaolziu
• Jan Ciachotny (1915) – popularyzator radiotechniki – pracownik techniczny Polskiego Radia do 1939
• Władysław Macura (1915) – kompozytor, muzykolog, kierownik orkiestry Polskiego Radia
• Wiktor Niemczyk (1918) – ksiądz docent, biblista, organizator Chrześciańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
• Alfred Tomanek (1919) – doktor nauk medycznych, lekarz wojskowy w Polskich Siłach Zbrojnych w Bombaju i Anglii
• Henryk Unucka (1919) – doktor inżynier mechaniki – General Electric – Montreal USA
• Kazimierz Popiołek (1921) – profesor, prorektor UJ, rektor UŚ, Dyrektor Śląskiego Instytutu Naukowego – historyk
• Jan Kotajny (1923) – dyrektor szkoły (1938-1939 i 1945-1950)
• Alojzy Gembala (1923) – profesor, prorektor WSP w Opolu – historyk
• Henryk Kania (1923) – profesor medycyny, chirurg, Akademia Medyczna w Gdańsku
• Jerzy Kukucz (1923) – pionier rybołówstwa dalekomorskiego,założyciel "Dalmoru", profesor SGGW
• Józef Pieter (1924) – profesor, rektor WSP w Katowicach
• Alojzy Targ (1925) – doktor historii, bibliograf, żołnierz Armii Krajowej, członek Delegatury Rządu na Kraj
• Andrzej Wantuła (1925) – biskup Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego
• Rudolf Ramsza (1926) – filolog, nauczyciel w wielu gimnazjach, od 1945-1959 w I LO im.A.Osuchowskiego
• Ludwik Brożek (1927) – doktor filozofii, kustosz muzeum w Cieszynie, autor wielu prac naukowych
• Jerzy Berek (1935) – działacz społeczny
• Jan Skrzypek (1947) – profesor medycyny
• Jan Drabina (1956) – historyk, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego
• Franciszek Kępka (1958) - lotnik szybowcowy^[7]

Przypisy

1. Kronika. „Gazeta Sanocka”. Nr 28, s. 3, 13 października 1895.
2. Bolesław Orłowski: Stanisław Olszewski (1852-1898). [w:] Inżynierowie polscy XIX i XX wieku, 100 najwybitniejszych polskich twórców techniki (red. Józej Piłatowicz) [on-line]. Polskie Towarzystwo Historii Techniki, 2001. s. 179-181. [dostęp 2014-01-21]. (pol.).
3. "Stanisław Olszewski: wspomnienie pośmiertne", "Tygodnik Ilustrowany" nr 34. Warszawa: 1898, s. 600.
4. Gimnazyum polskie w Cieszynie. „Słowo Polskie”, s. 3, Nr 354 z 21 lipca 1902.
5. Henryk Kopia: Spis nauczycieli szkół średnich w Galicyi oraz polskiego gimnazyum w Cieszynie. Lwów: Towarzystwo Nauczycieli Szkół Wyższych, 1909, s. 3.
6. F. B.. Z żałobnej karty. Ś. p. Józef Winkowski. „Przegląd Pedagogiczny”, s. 65, Nr 4 z 1 marca 1937.
7. Józef Golec, Stefania Bojda, Słownik biograficzny ziemi cieszyńskiej, Suplement [tom IV], Cieszyn 2014, s. 130.

Bibliografia

• Księga pamiątkowa Gimnazjum Polskiego w Cieszynie, obecnie Liceum Ogólnokształcącego im. A. Osuchowskiego w Cieszynie, Katowice 1960.
• Zygmunt Zagórowski: Spis nauczycieli szkół wyższych, średnich, zawodowych, seminarjów nauczycielskich oraz wykaz zakładów naukowych i władz szkolnych. R. 2. Warszawa / Lwów: 1926, s. 330.

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona liceum

Kontrola autorytatywna (liceum ogólnokształcące):

• VIAF: 147057343
• NKC: osa2016918140