Wtoraja liga ZSRR w piłce nożnej mężczyzn

Wtoraja Liga SSSR (ros. Вторая Лига СССР - pol. Druga Liga ZSRR) – trzecia klasa rozgrywek Mistrzostw Związku Radzieckiego w piłce nożnej. Mistrzostwa klubów były rozgrywane od 1936 do końca istnienia ZSRR w 1991. System rozgrywek zmieniał się na przestrzeni lat. Najczęściej turnieje o Mistrzostwo ZSRR toczyły się w formie rozgrywek ligowych (mecz i rewanż) w systemie wiosna-jesień. Zmieniała się także nazwa najwyższej ligi. Nazwę Wtoraja Liga nadano jej w sezonie 1971. W latach 1936–1937 nosiła nazwę Grupa W (W latach 1938–1962 nie istniała, z wyjątkiem 1946 - Trietja grupa), w latach 1963–1969 Klasa B, a w 1970 Wtoraja Grupa A.

Ten artykuł dotyczy trzeciej klasy rozgrywek w Związku Radzieckim. Zobacz też: Pierwaja liga ZSRR w piłce nożnej mężczyzn – druga klasa rozgrywek.

Mistrzowie i pozostali medaliści

Sezon Gr. K T Mistrz Wicemistrz III miejsce Br. Król strzelców Uwagi 1936 (w)     1 Dinamo Rostów nad Donem Stroiteli Baku Dynamo Odessa  ?  ? 8 klubów 1936 (j)     1 Dinamo Kazań Spartak Charków Dynamo Dniepropetrowsk  ?  ? 8 klubów 1937     1 Dynamo Odessa Łokomotyw Kijów Stachanoweć Stalino  ?  ? 10 klubów 1938-1945     nie rozgrywano 1946 Rosja     1 Dinamo Ryga Zenit Kaliningrad Dinamo Swierdłowsk  ?  ? 119 klubów; 15 stref, potem 2 gr.finałowe Republiki     1 Spartak Użhorod Krylja Sowietow Tbilisi Dinamo Ałmaty 1947-1962     nie rozgrywano 1963 Rosja     1 Wołga Kalinin Dinamo Kirow Zwiezda Sierpuchow  ?  ? 151 klubów; 9 stref, potem 3 gr.finałowe Ukraina     1 SKA Odessa Łokomotyw Winnica Azowstal Żdanow Republiki     1 Lokomotiwi Tbilisi Dinamo Batumi Lori Kirowokan Stroitel Aszchabad 1964 Rosja     1 Rostsielmasz Rostów nad Donem Terek Grozny Tiekstilszczik Iwanowo  ?  ? 151 klubów; 9 stref, potem 3 gr.finałowe Ukraina     1 Łokomotyw Winnica SKA Kijów Polissia Żytomierz Republiki     1 Granitas Kłajpeda Wostok Ust-Kamienogorsk Politotdel Taszkent.oblast 1965 Rosja     1 Spartak Nalczyk Rubin Kazań Sokoł Saratów  ?  ? 175 klubów; 9 stref, potem 3 gr.finałowe Ukraina     1 SKA Lwów SKA Kijów Awanhard Żółte Wody Republiki     1 Dinamo Kirowobad Dinamo Baku Pamir Leninabad 1966 Rosja     1 Lokomotiw Kaługa Spartak Ordżonikidze Mietałłurg Tuła  ?  ? 165 klubów; 9 stref, potem 4 gr.finałowe Ukraina     1 Awanhard Żółte Wody Dynamo Chmielnicki Łokomotyw Chersoń Centralna Azja     1 Pamir Leninabad Mietałłurg Szymkent Dinamo Celinograd Republiki     1 Meszachte Tkibuli Polad Sumgait Nioman Grodno 1967 Rosja     1 Dinamo Machaczkała Wołga Uljanowsk Wołgar Astrachań  ?  ? 190 klubów; 10 stref, potem 4 gr.finałowe Ukraina     1 Awtomobilist Żytomierz Chimik Siewierodonieck Dnipro Krzemieńczuk Centralna Azja     1 Zarafshon Navoiy Swierdlowiec Taszkent.oblast Mietałłurg Temyrtau Republiki     1 Nioman Grodno Polad Sumgait Lori Kirowokan Spartak Brześć 1968 Rosja     1 Maszuk Piatigorsk Kalininiec Swierdłowsk Spartak Biełgorod  ?  ? 251 klubów; 13 stref, potem 5 gr.finałowe Ukraina     1 Awanhard Tarnopol Bukowyna Czerniowce Szachtar Kadijewka Centralna Azja     1 Swierdlowiec Taszkent.oblast Ak Altyn Andiżan.oblast FK Samarkanda Kazachstan     1 Jenbek Żezkazgan ADK Ałmaty Mietałłurg Temyrtau 1969 Rosja     1 Drużba Majkop Saturn Rybinsk Iskra Smoleńsk  ?  ? 265 klubów; 14 stref, potem 5 gr.finałowych Ukraina     1 Spartak Iwano-Frankiwsk Szachtar Gorłówka Spartak Sumy Centralna Azja     1 Taszawtomasz Taszkent FK Samarkanda FK Yangiyer Kazachstan     1 Traktor Pawłodar Cementnik Semipałatyńsk Jenbek Żezkazgan Kaukaz     1 Dila Gori Guria Lanczchuti Awtomobilist Nalczyk 1970 Ukraina     1 Metałurh Zaporoże Tawrija Symferopol Awtomobilist Żytomierz  ?  ? 66 klubów; 3 strefy Rosja     2 Awtomobilist Nalczyk Spartak Joszkar-Oła Kuzbass Kemerowo 1971     1 Zwiezda Perm Awtomobilist Nalczyk Krywbas Krzywy Róg (wygrał baraż z Iskra Smoleńsk)  ?  ? 124 klubów; 6 stref, potem finał 1972     1 Kuzbass Kemerowo Mietałłurg Lipieck Spartak Iwano-Frankiwsk (wygrał baraż z Daugava Ryga)  ?  ? 130 klubów; 7 stref, potem finał 1973     1 Urałmasz Swierdłowsk Tawrija Symferopol Kubań Krasnodar  ?  ? 126 klubów; 7 stref, potem finał 1974     1 Ałga Frunze Rubin Kazań Metalist Charków  ?  ? 116 klubów; 6 stref, potem 3 półfinały i finał 1975     1 Terek Grozny Daugava Ryga Stroitel Aszchabad  ?  ? 111 klubów; 6 stref, potem 3 półfinały i finał 1976 1     1 Krywbas Krzywy Róg Maszuk Piatigorsk  ?  ? 121 klubów; 6 stref, potem finał 2     2 Urałmasz Swierdłowsk Guria Lanczchuti 3     1 Dinamo Leningrad Meliorator Yangiyer 1977 1     2 SKA Odessa Spartak Semipałatyńsk  ?  ? 128 klubów; 6 stref, potem finał 2     1 Žalgiris Wilno Spartak Nalczyk 3     1 Kubań Krasnodar FK Yangiyer 1978 1     1 Metalist Charków Fakieł Woroneż  ?  ? 139 klubów; 6 stref, potem finał 2     2 Zwiezda Perm Traktor Pawłodar 3     3 Spartak Nalczyk Ałga Frunze 1979 1     1 Iskra Smoleńsk Tiekstilszczik Iwanowo Dynama Brześć  ?  ? 142 klubów; 6 stref 2     1 Kołos Nikopol SKA Kijów SKA Lwów 3     1 Dinamo Stawropol Rotor Wołgograd Mietałłurg Lipieck 4     1 Guria Lanczchuti Lokomotiwi Samtredia Karabach Stepanakert 5     1 Buston Dżyzak Szachrichonczi Szachrichan Aktiubiniec Aktöbe 6     1 SKA Chabarowsk Szachtior Karaganda Łucz Władywostok 1980 I     1 Spartak Kostroma Rotor Wołgograd Lokomotiwi Samtredia  ?  ? 154 klubów; 9 stref, potem 3 finały II     2 Traktor Pawłodar Dinamo Samarkanda Torpedo Togliatti III     1 SKA Kijów Chimik Grodno Dinamo Barnauł 1981 I     1 Daugava Ryga Kotajk Abowian Neftchi Fergana  ?  ? 165 klubów; 9 stref, potem 3 finały II     1 Dinamo Kirow Krywbas Krzywy Róg Aktiubiniec Aktöbe III     1 Rotor Wołgograd Tiekstilszczik Iwanowo Tiekstilszczik Iwanowo 1982 I     1 Tiekstilszczik Iwanowo Spartak Ordżonikidze Kotajk Abowian  ?  ? 161 klubów; 9 stref, potem 3 finały II     1 Dniapro Mohylew Dinamo Samarkanda Bukowyna Czerniowce III     2 Kuzbass Kemerowo Szachtior Karaganda Lokomotiw Czelabińsk 1983 I     1 Irtysz Omsk Mietałłurg Lipieck SKA Kijów  ?  ? 159 klubów; 9 stref, potem 3 finały II     1 Spartak Ordżonikidze Znamia Truda Oriechowo-Zujewo Szachtior Karaganda III     1 Dinamo Batumi Krylja Sowietow Kujbyszew Neftchi Fergana 1984 I     1 Krylja Sowietow Kujbyszew Nywa Winnica Celinnik Celinograd  ?  ? 162 klubów; 9 stref, potem 3 finały II     1 Kotajk Abowian Gieołog Tiumeń Zorki Krasnogorsk III     2 Dinamo Stawropol Dinamo Samarkanda Bałtika Kaliningrad 1985 I     2 Rostsielmasz Rostów nad Donem Tawrija Symferopol Zwiezda Dżyzak  ?  ? 153 klubów; 9 stref, potem 3 finały barażowe II     1 Atlantas Kłajpeda Zwiezda Perm Mercchali Macharadze III     2 Iskra Smoleńsk Meliorator Szymkent Gieołog Tiumeń 1986 I     2 Krylja Sowietow Kujbyszew Kepez Kirowobad Krasnaja Priesnia Moskwa  ?  ? 159 klubów; 9 stref, potem 3 finały II     1 Gieołog Tiumeń Mietałłurg Lipieck Meliorator Szymkient III     1 Zoria Woroszyłowgrad Soxibkor Xalqobod Sokoł Saratów 1987 A     1 Tawrija Symferopol Iskra Smoleńsk Lokomotiwi Samtredia  ?  ? 161 klubów; 9 stref, potem 3 finały B     3 Zwiezda Perm Meliorator Szymkent SKA Chabarowsk W     2 Kubań Krasnodar Nistru Kiszyniów Neftchi Fergana 1988 A     1 Nistru Kiszyniów Neftchi Fergana Irtysz Omsk  ?  ? 169 klubów; 9 stref, potem 3 finały B     1 Torpedo Kutaisi Cemient Noworosyjsk Traktor Pawłodar W     1 Fakieł Woroneż Bukowyna Czerniowce Urałmasz Swierdłowsk 1989 A     1 Lokomotiw Gorki Irtysz Omsk Cemient Noworosyjsk  ?  ? 195 klubów; 9 stref, potem 3 finały B     1 Textilșcic Tyraspol Wołyń Łuck Krylja Sowietow Kujbyszew W     1 Dinamo Suchumi Neftchi Fergana Traktor Pawłodar 1990 Zapad     1 Bukowyna Czerniowce Daugava Ryga Karpaty Lwów  ?  ? 66 klubów; 3 strefy Centr     3 Urałmasz Swierdłowsk Tiekstilszczik Kamyszyn Krylja Sowietow Samara Wostok     1 Neftchi Fergana Navbahor Namangan Okiean Nachodka 1991 Zapad     1 Karpaty Lwów Zoria Ługańsk Kəpəz Gəncə  ?  ? 66 klubów; 3 strefy Centr     1 Asmarał Moskwa Krylja Sowietow Samara Torpedo Włodzimierz Wostok     1 Okiean Nachodka Köpetdag Aszchabad Ałga Frunze

Zobacz też

• Wyższa Liga ZSRR
• Pierwaja Liga ZSRR
• Wtoraja Nizszaja Liga ZSRR
• Puchar ZSRR

Linki zewnętrzne

• Tabele końcowe na stronie RSSSF (ang.)
• Statystyki na stronie KLISF (ros.)