Higieja

Higieja (Hygieja, Hygea, Hygia) (stgr. Ὑγίεια Hygíeia – zdrowie, łac. Hygea, Salus – zdrowie) – w mitologii greckiej bóstwo i uosobienie zdrowia^[1][2].

Higieja

Ὑγίεια

bogini zdrowia i czystości
Higieja (marmurowa kopia rzymska z II wieku n.e. wg oryginału greckiego z IV wieku p.n.e.)
Inne imiona	Hygieja, Hygea, Hygia
Występowanie	mitologia grecka
Atrybuty	misa, czara, puchar, wąż
Teren kultu	starożytna Grecja
Odpowiednik	Salus (Rzym)
Rodzina
Ojciec	Asklepios
Matka	Epione
Rodzeństwo	Panakeja, Iaso, Ajgle, Akeso, Podalejrios, Machaon

Statua z poznańskiej fontanny Higiei

W mitologii

Uchodziła za córkę boga Asklepiosa i Epione i za siostrę Panakei (Panacei), Iaso, Ajgle, Akeso, Podalejriosa i Machaona^[1][2][3][4], przypuszczalnie także Telesforosa (Akesisa)^[5]. Czczona wraz z Asklepiosem, należała do jego orszaku^[1][6]. Jej rzymską odpowiedniczką była Salus^[7][8].

W kulturze masowej

W sztuce przedstawiana zwykle jako młoda kobieta ze stałymi atrybutami: misą (lub czarą bądź pucharem) oraz wężem (ze względu na swe linienie będącym symbolem odradzania się, uosabiającym ciągłą samoodnowę życia, ozdrowienie, długowieczność, uzdrawianie) – i obecnie stanowiących utrwalony symbol (emblemat) farmacji^{[2][9][10][11]}.

Wyobrażenie bogini szeroko reprezentowane jest w sztukach plastycznych, nie tylko w greckim malarstwie wazowym, ale także m.in. w późniejszej rzeźbie (np. w parkach uzdrowiskowych)^[2].

Wizerunek bogini, podobnie jak puchar Higiei, stały się tradycyjnymi symbolami farmacji i aptek.

Od imienia Hygiei pochodzi nazwa higiena – sfery medycznej odnoszącej się do wpływu środowiska na zdrowie ludzkie^[2][12][13].

Imię bogini nadano jednej z planetoid – (10) Hygiea.

Polonica

Poradnik językowy z 1920 roku określał użycie słowa Higiea (albo Hygiaea) z ustaleniem, że pisownia Hygiaea nie jest ani łacińska (Hygea i Hygia), ani też transkrypcją formy greckiej, więc „jej bezwarunkowo używać nie można”. Wyrazy pokrewne (higjena, higjeniczny) „domagałyby się jednolitej pisowni: Higjea”. Autor argumentuje, że w Słowniku wyrazów obcych M. Arcta (1913, s. 302), przejrzanym i poprawionym przez H. Ułaszyna „użyte jest: Higjea”^[14].

Statua Higiei z rysami małżonki fundatora, hrabiny Konstancji z Potockich Raczyńskiej, wystawiona została w Poznaniu w 1908 roku^[15].