Hieronim Kryszpin-Kirszensztein

Hieronim Krzysztof Kryszpin-Kirszensztein herbu Kryszpin (ur. 1622, zm. 1683) – podskarbi wielki litewski w latach 1663–1676, kuchmistrz wielki litewski w 1658 roku, marszałek kowieński w 1655 roku, ciwun pojurski w latach 1639–1666, dworzanin pokojowy Jego Królewskiej Mości^[1].

Hieronim Kryszpin-Kirszensztein

Kryszpin
Rodzina	Kirszenszteinowie herbu Kryszpin
Data urodzenia	1622
Data śmierci	1683
Ojciec	Krzysztof Kryszpin-Kirszensztein
Matka	Anna Szemiot
Żona	Anna Młocka
Dzieci	Michał Antoni Kryszpin-Kirszensztein x Katarzyna ks. Sanguszko Andrzej Kazimierz Kryszpin-Kirszensztein x Rachela Brzostowska Jan Hieronim Kryszpin-Kirszensztein Marcin Michał Kryszpin-Kirszensztein x Iv. Joanna Wołodkowicz IIv. Anna Kieżgajło-Zawisza IIIv. Katarzyna Dusiatska-Rudomina Barbara Kryszpin-Kirszensztein x Iv Aleksander Wołłowicz IIv. Stanisław Konopacki Apolonia Kryszpin-Kiszensztein x Jan Kieżgajło-Zawisza Krystyna Kryszpin-Kirszensztein x Jan Denhoff Elżbieta Kryszpin-Kirszensztein x Iv. Wojciech Opacki IIv. Władysław Łoś

Rodzina

Syn Krzysztofa, dworzanina królewskiego i Anny z Szemiotów – córki Wacława Szemiota, podkomorzego żmudzkiego, kasztelana połockiego i smoleńskiego, i Elżbiety z Chodkiewiczów^[2].

Ożenił się z Anną Młocką, córką rotmistrza i starosty orszańskiego Andrzeja Młockiego i Krystyny z ks. Massalskich. Wraz z żoną odbudował i uposażył kościół w Świsłoczy^[2]. Z małżeństwa urodziło się 6 córek i 5 synów: Z nich do szczególnego znaczenia doszli: Andrzej Kazimierz (zm. 1704) wojewoda witebski, Jan Hieronim (1654-1708), biskup żmudzki, Marcin Michał (zm. 1700), kasztelan trocki. Natomiast z córek:

• Barbara poślubiła Aleksandra Wołłowicza, starostę plotelskiego, a następnie Stanisława Konopackiego (zm. 1709), kasztelana chełmińskiego (matka Ludwiki Konopackiej za Jakubem Zboińskim i Teofili Konopackiej za Ignacym Czapskim)^[3];
• Apolonia poślubiła syna Krzysztofa Kieżgajło Zawiszy, starostę brasławskiego Jana Kieżgajło-Zawiszę (matka Anny Kieżgajło-Zawiszy I v. za Czerniewskim IIv. za Piotrem Stanisławem hr. Tarnowskim IIIv. za Krzysztofem Benedyktem Niemirowiczem-Szczyttem, kasztelanem smoleńskim)^[4];
• Krystyna poślubiła Jana Denhoffa, kasztelana witebskiego^[2];
• Elżbieta Iv. za Wojciechem Opackim, podkomorzym warszawskim, IIv. za Władysławem Łosiem, wojewodą malborskim (matka Konstancji Łoś – żony hetmana Feliksa Kazimierza Potockiego)^[5][2].

Pełnione urzędy

Początkowo dworzanin królewski i ciwun pojurski 1648. Mianowany marszałkiem kowieńskim 1658 oraz kuchmistrzem wielkim litewskim. Urząd podskarbiego wielkiego litewskiego sprawował w latach (1663-1676). Zrezygnował z tego urzędu. Wierny poddany Króla Jana II Kazimierza Wazy. W czasie najazdu szwedzkiego więziony, a jego majątek został skonfiskowany.

W 1648 roku podpisał elekcję Jana II Kazimierza Wazy z Księstwa Żmudzkiego^[6].

Poseł na sejm 1653 roku^[7].

Był uczestnikiem antyszwedzkiej konfederacji powiatów: wiłkomierskiego, kowieńskiego i upickiego podczas pospolitego ruszenia w Kiejdanach 16 grudnia 1656 roku^[8]. Poseł sejmiku rosienskiego na sejm 1659 roku^[7]. Poseł Księstwa Żmudzkiego na sejm 1661 roku^[9]. Na sejmie 1661 roku wyznaczony z Koła Poselskiego komisarzem do zapłaty wojsku Wielkiego Księstwa Litewskiego^[10]. Na sejmie 1667 roku wyznaczony z Senatu komisarzem do zapłaty wojsku Wielkiego Księstwa Litewskiego^[11]. Na sejmie abdykacyjnym 16 września 1668 roku podpisał akt potwierdzający abdykację Jana II Kazimierza Wazy^[12]. Był członkiem konfederacji generalnej zawiązanej 5 listopada 1668 roku na sejmie konwokacyjnym^[13]. Był elektorem Michała Korybuta Wiśniowieckiego w 1669 roku z Księstwa Żmudzkiego^[14], podpisał jego pacta conventa^[15]. Był członkiem konfederacji generalnej zawiązanej 15 stycznia 1674 roku na sejmie konwokacyjnym^[16].

Przypisy

1. Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego. Spisy tom III: Księstwo Żmudzkie. XV–XVIII wiek, pod redakcją Andrzeja Rachuby, opracowali Henryk Lulewicz, Andrzej Rachuba, Przemysław P. Romaniuk, Andrzej Haratym, Warszawa 2015, s. 338.
2. Adam Boniecki, Herbarz polski, t. XII, 1908, s. 388–390.
3. Konopacki Stanisław Aleksander, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 13, s. 552.
4. Szczytt Niemirowicz Krzysztof Benedykt, [w:] Polski Słownik Biograficzny, Zeszyt 195, 2011, s. 568–570.
5. Łoś Władysław, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 18, s. 437.
6. Svffragia Woiewodztw, y Ziem Koronnych, y Wielk. Xięstwa Litewskiego. Zgodnie na Naiaśnieyszego Iana Kazimierza Obranego Krola Polskiego [...]. Dane, między Warszawą, a Wolą, Dnia 17. Listopada, Roku 1648, [b.n.s.]
7. Stefania Ochmann-Staniszewska, Zdzisław Staniszewski, Sejm Rzeczypospolitej za panowania Jana Kazimierza Wazy. Prawo – doktryna – praktyka, tom II, Wrocław 2000, s. 388.
8. Akta zjazdów stanów Wielkiego Księstwa Litewskiego. t II: Okresy panowań królów elekcyjnych XVI – XVII wiek, opracował Henryk Lulewicz, Warszawa 2009, s. 351–357.
9. Stefania Ochmann-Staniszewska, Sejmy lat 1661–1662. Przegrana batalia o reformę ustroju Rzeczypospolitej, Wrocław 1977, s. 258.
10. Volumina Legum, t. IV, Petersburg 1860, s. 369.
11. Volumina Legum, t. IV, Petersburg 1860, s. 462.
12. Volumina Legum, t. IV, Petersburg 1860, 481.
13. Volumina Legum, t. IV, Petersburg 1860, s. 498.
14. Porządek na seymie Walnym Electiey. Między Warszawą a Wolą przez opisane artykuły do samego tylko aktu Elekcyey należące uchwalony y postanowiony, roku [...] 1669 [słow.] dnia wtorego [...] maia, [b.n.s.]
15. Porzadek na seymie walnym electiey między Warszawą a Wolą przez opisane artykuły do samego tylko aktu elekcyey należące vchwalony y postanowiony, Roku Pańskiego tysiąc sześćset sześćdziesiąt dziewiątego dnia wtorego miesiąca maia. [b.n.s.]
16. Volumina Legum, t. V, Petersburg 1860, s. 129.

Bibliografia

• Hr. Seweryn Uruski, „Rodzina. Herbarz szlachty polskiej”, (tom 8, s. 111–113, Kryszpinowie-Kirsztenszteinowie herbu Kryszpin)

Kontrola autorytatywna (osoba):

• VIAF: 240144647708274344335
• PLWABN: 9810669802205606