Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Henryk Stefan Kożuchowski vel Henryk Kosten, ps.: „Hora”, „Ukrop” (ur. 14 stycznia 1911 w Warszawie, zm. w lipcu 1943 między Gałkówkiem a Koluszkami[1] albo pod Michalinem koło Czarnocina[2]) – kapitan dyplomowany artylerii Wojska Polskiego, cichociemny.
 kapitan artylerii | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
lipiec 1943 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1933–1943 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki |
25 Pułk Artylerii Lekkiej, 21 Dywizja Piechoty Górskiej, 2 Warszawski Pułk Artylerii Lekkiej, 7 Brygada Kadrowa Strzelców, Oddział III Operacyjny sztabu Okręg Łódź Armii Krajowej |
| Stanowiska |
szef Oddziału III Okręgu AK |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
  | |
W latach 1926–1931 uczył się w Korpusie Kadetów Nr 2, a w okresie 1931–1933 w Szkole Podchorążych Artylerii. Od 1933 roku służył w 25 pułku artylerii lekkiej. W roku szkolnym 1938/1939 zaliczył I rok kursu w Wyższej Szkole Wojennej (XIX promocja).
We wrześniu 1939 roku walczył jako pomocnik oficera informacyjnego (oficer sztabu) w 21 Dywizji Piechoty Górskiej w Bielsku-Białej. 16 września dostał się do niewoli, uciekł, następnego dnia został znów ujęty przez Niemców, znów udało mu się uciec (19 września). 23 września[1] albo 14 października[3] przekroczył granicę polsko-łotewską. Został aresztowany, przebywał w więzieniu, został skierowany do robót leśnych. 9 listopada wyjechał na leczenie uszkodzonej nogi do Rygi. Po uzyskaniu paszportu w polskim konsulacie przedostał się 27 listopada do Francji. W lutym 1940 roku dostał przydział do 2 Warszawskiego pułku artylerii lekkiej operującego w ramach 2 Dywizji Strzelców Pieszych, jako oficer operacyjny. 20 czerwca[3] albo 26 czerwca[1] 1940 roku dostał się do niewoli niemieckiej, z której udało mu się po 3 dniach uciec. We wrześniu 1940 roku dostał się do Wielkiej Brytanii, gdzie otrzymał przydział do 7 Brygady Kadrowej Strzelców[uwaga 1], a następnie do 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej. Po przeszkoleniu w dywersji został zaprzysiężony 4 kwietnia 1942 roku w Oddziale VI Sztabu Naczelnego Wodza.
Zrzutu dokonano w nocy z 8 na 9 kwietnia 1942 roku w ramach operacji „Cravat” dowodzonej przez por. naw. Mariusza Wodzickiego. Kożuchowski dostał przydział do Okręgu Łódź AK na stanowiska szefa Oddziału III Operacyjnego. 5 grudnia 1942 roku został aresztowany przez Gestapo. Był więziony w Łodzi. W czerwcu 1943 roku zbiegł z więzienia.
Wojskowy Sąd Specjalny Okręgu Łódź AK na podstawie informacji uzyskanych z kontrwywiadu AK uznał, że ucieczka ta została sfingowana przez Gestapo i skazał Kożuchowskiego na karę śmierci za zdradę główną. Wyrok został wykonany przez żołnierzy Kedywu na kolejowym przejściu granicznym między Generalnym Gubernatorstwem a Rzeszą[4].
Kapitan Henryk Kożuchowski został zrehabilitowany. 19 stycznia 1980 roku Komisja Rehabilitacyjna pod przewodnictwem płk. Kazimierza Iranka-Osmeckiego, z udziałem płk. Jacka Bętkowskiego, por. F. Paulińskiej, kpt. Adolfa Pilcha i kpt. Franciszka Rybki, na podstawie dokumentów i zeznań świadków z okresu wojennego i powojennego, jednogłośnie zrehabilitowała i uwolniła od postawionych zarzutów śp. kpt. dypl. Henryka Kożuchowskiego, ps. „Hora”, i jednogłośnie orzekła, iż powrócił on do pełnych praw i przywilejów żołnierza AK. W związku z tym odzyskał prawa do odznaczeń bojowych, tj. Krzyża Walecznych i Medalu Wojska Polskiego. Orzeczenie zatwierdził 1 lutego 1980 roku gen. bryg. Tadeusz Pełczyński, ps. „Grzegorz”, były szef Sztabu KG AK[3].
Był synem Stefana, urzędnika, i Gertrudy z domu Obojskiej. W 1939 roku ożenił się z Janiną Rudzką (ur. 1917). Mieli syna Jerzego (ur. 1943).
W lewej nawie kościoła św. Jacka przy ul. Freta w Warszawie odsłonięto w 1980 roku tablicę Pamięci żołnierzy Armii Krajowej, cichociemnych – spadochroniarzy z Anglii i Włoch, poległych za niepodległość Polski. Wśród wymienionych 110 poległych cichociemnych jest Henryk Kożuchowski.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
