Helena Romanowa (1784–1803)

Helena Pawłowna Romanowa, ros. Елена Павловна Романовa (ur. 24 grudnia 1784 w Petersburgu, zm. 24 września 1803 w Ludwigslust) – rosyjska arystokratka dynastyczna, wielka księżniczka Rosji i dziedziczna wielka księżna Meklemburgii-Schwerinu jako żona Fryderyka Ludwika.

Helena Pawłowna Romanowa

Елена Павловна Романовa
mal. Władimir Borowikowski, ok. 1796, Galeria Trietiakowska
wielka księżniczka Rosji, dziedziczna wielka księżna Mecklenburgi-Schwerinu
Dynastia	Romanowowie
Data i miejsce urodzenia	24 grudnia 1784 Petersburg
Data i miejsce śmierci	24 września 1803 Ludwigslust
Ojciec	Paweł, car Rosji
Matka	Zofia Dorota Wirtemberska
Mąż	Fryderyk Ludwik Meklemburski
Dzieci	Paweł Fryderyk, Maria Ludwika
Rodzeństwo	Aleksander I, Konstanty, Aleksandra, Maria, Katarzyna, Olga, Anna, Mikołaj I Pałkin, Michał
Odznaczenia

Urodziła się jako czwarte dziecko i zarazem druga córka carewicza Pawła (1754–1801) i jego drugiej żony Marii Fiodorownej (1759–1828). Miała liczne rodzeństwo, braci: starszych Aleksandra (1777–1825), Konstantego (1779–1831), młodszych Mikołaja (1796–1855) i Michała (1798–1849) oraz siostry: starszą Aleksandrę (1783–1801), młodsze Marię (1786–1859), Katarzynę (1788–1819), Olgę (1792–1795) i Annę (1795–1865). Najbliżej zżyła się ze starszą siostrą. Odebrała staranne wykształcenie dworskie, prowadzone przez guwernerów odpowiedzialnych bezpośrednio przed jej babką carycą Katarzyną II (1729–1796). Poza podstawami czytania, pisania i rachowania, opanowała typowe umiejętności członkini domu cesarskiego: posługiwała się językami niemieckim i francuskim, dobrze orientowała się w sztuce, muzyce i literaturze.

W 1798 w imieniu Heleny, babka wystąpiła do Fryderyka Franciszka I (1756–1837), wielkiego księcia Meklemburgii-Schwerinu, aby ustalić warunki przyszłego zamążpójścia wnuczki. Uznano, że mężem wielkiej księżniczki zostanie Fryderyk Ludwik (1778–1819), dziedziczny wielki książę, najstarszy syn Fryderyka Franciszka i Ludwiki Altenburskiej (1756–1808). Formalne zaręczyny młodzi zawarli 5 maja 1799; pobrali się 23 października tego roku w Petersburgu. Następnie para zamieszkała w Ludwigslust. Helena urodziła swojemu mężowi dwójkę dzieci:

• Paweł Fryderyk (1800–1842), wielki książę Meklemburgii-Schwerinu od 1837 ⚭ Aleksandra Hohenzollern (1803–1892), córka Fryderyka Wilhelma III (1770–1840), króla Prus i Ludwiki Meklemburskiej (1776–1810);
• Maria Ludwika (1803–1862) ⚭ Jerzy (1796–1853), książę Saksonii-Altenburga, syn Fryderyka (1763–1834) i Karoliny Meklemburskiej (1769–1818).

Jesienią 1803 poważnie zachorowała, w wyniku czego zmarła 24 września 1803. Została pochowana w wybudowanym specjalnie dla niej mauzoleum^[1].

Helena pozostawiła po sobie liczne listy, pisane do krewnych. Najwięcej korespondowała z siostrami, zwłaszcza Aleksandrą, jednak ta część spuścizny zaginęła. Listy wymieniane z jej matecznym dziadkiem, Fryderykiem Eugeniuszem, księciem Wirtembergii, przechowywane są po dziś dzień w Archiwum Państwowym w Stuttgarcie^[2].

Odznaczenia

• Dama Orderu św. Katarzyny I kl. (2 stycznia 1785)
• Dama Orderu Królowej Marii Luizy

Przodkowie

Prapradziadkowie	ks. Holsztynu-Gottorp Fryderyk IV (1671–1702) ∞1698 Jadwiga Zofia Wittelsbach (1681–1708)	car Rosji Piotr I Wielki (1672–1725) ∞1712 caryca Rosji Katarzyna I (1683/'84–1727)	ks. Anhaltu-Dornburga Jan Ludwik I (1656–1704) ∞ 1687 Krystyna Eleonora Zeutsch (1666–1699)	Krystian August Holstein-Gottorp (1673–1726) ∞1704 Albertyna Fryderyka Badeńska-Durlach (1682–1755)	Fryderyk Wirtemberski-Winnental (1652–1697) ∞1682 Eleonora Julianna Brandenburg-Ansbach (1663–1724)	Anselm Franz Thurn und Taxis (1681–1739) ∞1703 Maria Ludovika Lobkovič (1683–1750)	Filip Wilhelm Brandenburg-Schwedt (1669–1711) ∞1699 Joanna Karolina Anhalt-Dessau (1682–1750)	kr. Prus Fryderyk Wilhelm I (1688–1740) ∞1706 Zofia Dorota Hanowerska (1687–1757)
Pradziadkowie	ks. Holsztynu-Gottorp Karol Fryderyk (1700–1739) ∞1725 Anna Piotrowna Romanowa (1708–1728)		ks. Anhaltu-Zerbst Krystian August (1690–1747) ∞ 1724 Joanna Elżbieta Holstein-Gottorp (1712–1760)		ks. Wirtembergii Karol Aleksander (1684–1737) ∞ 1727 Maria Augusta Thurn und Taxis (1706–1756)		Fryderyk Wilhelm Brandenburg-Schwedt (1700–1771) ∞1734 Zofia Dorota Hohenzollern (1719–1765)
Dziadkowie	car Rosji, Piotr III Romanow (1728–1762) ∞1745 caryca Rosji, Katarzyna II Wielka (1729–1796)				ks. Wirtembergii, Fryderyk Eugeniusz (1732–1797) ∞ 1753 Fryderyka Dorota Brandenburg-Schwedt (1736–1798)
Rodzice	car Rosji, Paweł (1754–1801) ∞1776 Maria Fiodorowna (1759–1828)
Helena Pawłowna Romanowa (1784–1803)

Przypisy

1. HansH. Kenzler HansH., Kurze Lebenszeit edel ausgefüllt: Warum Ludwigslust ein Helenen-Paulownen-Mausoleum hat, „Mecklenburg Magazin”, 16 (37), 2006, s. 13, ISSN 0863-727X (niem.).
2. Landesarchiv Baden-Württemberg, Abt. Hauptstaatsarchiv Stuttgart - Findbuch G 236: Herzog Friedrich Eugen (1732-1797) - Strukturansicht [online], www2.landesarchiv-bw.de [dostęp 2023-02-15].

Kontrola autorytatywna (osoba):

• VIAF: 74747016, 1993157704202744440005
• GND: 122940636
• SBN: INTV001118