Remove ads
Hadrony egzotyczne – grupa hadronów, czyli cząstek oddziałujących silnie, które nie są mezonami złożonymi z pary kwark-antykwark, ani barionami złożonymi z trzech kwarków. W kilku eksperymentach prowadzonych na początku XXI wieku wychwycone zostały sygnały, które można przypisać istnieniu hadronów egzotycznych[1]. Pierwszą cząstką tego rodzaju, której istnienie potwierdzono z wysokim poziomem prawdopodobieństwa, jest Z(4430)[2], złożona z dwóch kwarków i dwóch antykwarków[2].
Do tej grupy zaliczane są hadrony egzotyczne o liczbie barionowej równej zero. Należą do nich rezonanse mezonowe, takie jak tetrakwark Z(4430)[2]. Także hipotetyczne kule gluonowe (ang. glueball), pozbawione kwarków walencyjnych, charakteryzują się zerową liczbą barionową. Możliwe są również twory złożone z kilku kwarków i wzbudzonych gluonów[1].
Cząstka Z(4430)- została zarejestrowana po raz pierwszy w 2007 roku, w eksperymencie Belle w Japonii; wstępne analizy wyników spotkały się ze sceptycyzmem, a nawet krytyką ze strony części środowiska naukowego. W kilka lat później eksperyment BaBar, zlokalizowany w Stanford Linear Accelerator Center, przyniósł więcej danych, jednak ani nie potwierdzając, ani nie zaprzeczając wynikom Belle Collaboration. Ostateczny dowód istnienia cząstki przyniosły analizy dziesiątków tysięcy rozpadów mezonów w eksperymencie LHCb w laboratorium CERN, dokonane przez zespół prof. Tomasza Skwarnickiego[3].
Zc(3900), o której istnieniu doniesiono w 2013 roku, jest prawdopodobnie inną cząstką tego rodzaju[4][5].
Cząstka Y(4140) odkryta w Fermilabie w 2009 jest inną cząstką, która może należeć do tej klasy[6].
Remove ads
Hadrony o niezerowej liczbie barionowej, posiadające inną liczbę kwarków (albo antykwarków) walencyjnych niż trzy, nazywane są barionami egzotycznymi. Pod względem składu mogą do nich przynależeć m.in. pentakwarki i dibariony.
W 2003 roku pojawiły się informacje o możliwym odkryciu pentakwarka Θ+. Bardziej precyzyjne dane zebrane w Jefferson Lab w 2004 roku nie potwierdziły jednak tego odkrycia[7]. W 2014 roku Forschungszentrum Jülich uzyskało sygnał wskazujący na powstanie dibarionu d*, cząstki złożonej z sześciu kwarków, chociaż natura tego obiektu nie jest jasna - nie wiadomo czy jest to pojedyncza cząstka, czy też układ złożony z dwóch silnie oddziałujących hadronów[8].
W 2015 roku eksperyment LHCb wykazał z wysokim poziomem prawdopodobieństwa występowanie pentakwarków Pc, jako etapów pośrednich w rozpadach barionów pięknych[9].
Remove ads
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads