HMS Ardent (1929)

HMS Ardent – brytyjski niszczyciel typu A z lat 30. XX wieku. Brał udział w II wojnie światowej, podczas której został zatopiony 8 czerwca 1940 przez niemieckie pancerniki. Nosił znak taktyczny H41.

Ardent (H41)

Klasa	niszczyciel
Typ	A
Historia
Stocznia	Scotts Shipbuilding and Engineering Company, Greenock
Położenie stępki	30 lipca 1928
Wodowanie	26 czerwca 1929
Royal Navy
Wejście do służby	23 kwietnia 1930
Zatopiony	8 czerwca 1940
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	standardowa: 1350 t pełna: 1747 t
Długość	98,5 m
Szerokość	9,8 m
Zanurzenie	3,7 m
Napęd
3 kotły, 2 turbiny Parsonsa o łącznej mocy 34 000 KM, 2 śruby
Prędkość	35,25 węzłów
Zasięg	4800 Mm przy 15 w
Uzbrojenie
4 działa 120 mm (4xI) 2 działka 40 mm plot (2xI) 8 wt 533 mm (2xIV) 6 bg
Załoga	138

Budowa i modernizacje

HMS „Ardent” należał do pierwszego typu brytyjskich standardowych niszczycieli z lat 30. (grupy typów A–I). Został zamówiony 6 marca 1928 w ramach programu budowy floty z 1927 roku w szkockiej stoczni Scotts w Greenock (wraz z HMS „Anthony”(inne języki)). Stępkę pod jego budowę położono 30 lipca 1928, kadłub wodowano 26 czerwca 1929. Budowę ukończono 14 kwietnia 1930^[1]. Okręt został wcielony do służby w marynarce brytyjskiej Royal Navy 23 kwietnia 1930^[2]. Cena ofertowa (bez uzbrojenia) wynosiła ok. 220.300 funtów szterlingów^[3].

Uzbrojenie okrętu odpowiadało innym niszczycielom typu A. Główne uzbrojenie artyleryjskie stanowiły cztery armaty kalibru 120 mm, rozmieszczone po dwa na dziobie i rufie, w superpozycji. Do obrony przeciwlotniczej służyły dwa automatyczne działka 40 mm Vickers Mark II (tzw. pom-pom) na platformie między kominami. Na śródokręciu niszczyciel posiadał dwa poczwórne aparaty torpedowe kalibru 533 mm. Uzbrojenie przeciwpodwodne stanowiło tylko sześć bomb głębinowych w trzech zrzutniach na rufie^[4]. Z powodu wczesnego zatopienia, okręt nie przechodził większych modernizacji. Możliwe, że wiosną 1940 jedynie zamieniono na nim drugi poczwórny aparat torpedowy na działo przeciwlotnicze 76 mm i wzmocniono uzbrojenie przeciwpodwodne do 2 miotaczy i 1 zrzutni bomb głębinowych z ok. 30–40 bombami (salwa z 5 bomb), lecz źródła są co do tego rozbieżne^[5].

Służba

Przed wojną

HMS „Ardent” początkowo służył w 3. Flotylli Niszczycieli (3rd Destroyer Flotilla) na Morzu Śródziemnym. Przechodził w tym okresie kilka krótkich remontów oraz dłuższy remont od grudnia 1930 do listopada 1931 na Malcie. Od września do października 1936 i od listopada 1936 do kwietnia 1937 patrolował u wybrzeży ogarniętej wojną domową Hiszpanii, w ramach międzynarodowego Komitetu Nieinterwencji. W kwietniu 1937 został skierowany do Wielkiej Brytanii na remont do Sheerness, trwający do kwietnia 1938, podczas którego zainstalowano hydrolokator Asdic. Po remoncie, służył do wybuchu wojny w bazie Devonport, bez przydziału do flotylli (jako emergency destroyer)^[2].

II wojna światowa

W chwili wybuchu II wojny światowej, HMS „Ardent” wchodził w skład 35. Dywizjonu 18. Flotylli Niszczycieli, działającego w składzie Sił kanału La Manche (Channel Force) Dowództwa Portsmouth i stacjonującego w Portland, a od 7 września – działającego w składzie Dowództwa Zachodnich Podejść (Western Approaches Command)^[6][2]. Służył głównie w osłonie konwojów na zachód od Wysp Brytyjskich. 12 kwietnia 1940 został skierowany do służby na wodach norweskich w składzie Home Fleet (Floty Metropolii), działając ze Scapa Flow. W dniach 13–15 kwietnia „Ardent” osłaniał konwój NP.1 złożony z 5 statków pasażerskich przewożących wojsko z Wielkiej Brytanii do Norwegii (m.in. polskie „Chrobry” i „Batory”)^[a]. 4 maja uszkodził kopułę hydrolokatora, po czym między 6 a 18 maja był naprawiany^[7]. W dniach 22–25 maja eskortował wraz z bliźniaczym HMS „Acasta” transportowiec „Ulster Prince” z wojskiem w celu wymiany garnizonu brytyjskiego, wysadzonego w kwietniu na Wyspach Owczych^[8].

8 czerwca 1940 eskortował wraz z „Acastą” do Wielkiej Brytanii z Norwegii lotniskowiec HMS „Glorious”. Między innymi na skutek błędów popełnionych przez dowódcę lotniskowca, zespół został po godz. 16 (czasu brytyjskiego) przechwycony przez niemieckie pancerniki „Scharnhorst” i „Gneisenau”, które następnie zatopiły wszystkie trzy okręty. „Ardent” podjął początkowo, o 16.52 próbę ataku torpedowego, lecz torpedy były niecelne lub zostały wymanewrowane przez Niemców^[9]. Ostrzeliwany przez pancerniki „Ardent” zatonął jako pierwszy, ok. 17.22^[9], w rejonie pozycji 68°45′N 4°30′E. Zginęły 152 osoby, w tym 10 oficerów wraz z dowódcą^[2]. Niemiecki wodnosamolot uratował 11 czerwca tylko 2 marynarzy, z których jednak jeden zmarł w Trondheim^[9].

Za służbę HMS „Ardent” otrzymał 3 wyróżnienia bitewne battle honours: Atlantyk 1940, Norwegia 1940, walka z „Scharnhorstem” 1940^[7]. Dowódca kmdr ppor. John Frederick Barker został pośmiertnie uhonorowany wyróżnieniem w rozkazie (Mentioned in Despatches). W lipcu otrzymał ponadto pośmiertnie, z okazji urodzin króla Distinguished Service Cross^[10].

Dowódcy podczas II wojny św.

• 14 października 1938 – 8 czerwca 1940†: Lt.Cdr (kmdr ppor.) John Frederick Barker^[10]

Dane

Uzbrojenie:

• 4 działa 120 mm Mk.IX L/41 na podstawach Mk.XIV (4xI)
• 2 działka automatyczne plot 40 mm Vickers Mark II (2xI)
• 4 karabiny maszynowe 7,7 mm Lewis
• 8 wyrzutni torped 533 mm w poczwórnych aparatach QR.III (2xIV)
• 3 pojedyncze zrzutnie bomb głębinowych (6 bomb)

Wyposażenie

• 3-metrowy dalmierz MQ.1
• dalocelownik DDS
• stacja hydrolokacyjna Asdic
• trał TSDS

Uwagi

1. Konwój NP.1: statki pasażerskie „Empress of Australia” (19.665 BRT), „Reina del Pacifico” (17.707 BRT), „Monarch of Bermuda” (22.424 BRT), „Chrobry” (11.442 BRT), „„Batory” (14.287 BRT) – osłona w składzie krążowników „Manchester”, „Birmingham”, „Cairo”(inne języki), niszczycieli „Acasta”, „Ardent”, „Codrington”(inne języki), „Fearless”(inne języki), „Brazen”, „Griffin”, „Highlander”(inne języki), „Vanoc”, „Whirlwind”, „Volunteer”, „Witherington” i okrętu warsztatowego „Vindictive” – Don Kindell, NAVAL EVENTS, APRIL 1940, Part 2 of 4 w serwisie naval-history.net [dostęp 2009-06-26].

Przypisy

1. J. English, Amazon..., s. 15; M.J. Whitley, Zerstörer im Zweiten Welkrieg, Stuttgart 1997, ISBN 3-613-01426-2, s. 94.
2. J. English, Amazon..., s. 23–24.
3. J. English, Amazon..., s. 15 podaje cenę za dwa okręty 440.600 funtów szt.
4. A. Daszjan, Korabli...
5. M. Morozow, Britanskie esmincy..., s. 10, 16.
6. Don Kindell, ROYAL NAVY SHIPS, SEPTEMBER 1939 [dostęp 2010-11-15].
7. Geoffrey B Mason, HMS ARDENT (H 41) – A-class Destroyer w serwisie naval-history.net [dostęp 11.11.2010].
8. Don Kindell, NAVAL EVENTS, APRIL 1940, Part 2 of 4 w serwisie naval-history.net [dostęp 2010-11-16].
9. T. Klimczyk: Utrata..., s. 30–32.
10. Royal Navy (RN) Officers 1939–1945 [dostęp 2010-11-11].

Bibliografia

• John English: Amazon to Ivanhoe. British Standard Destroyers of the 1930s. Kendal: World Ship Society, 1993. ISBN 0-905617-64-9. (ang.). Brak numerów stron w książce
• A. Daszjan: Korabli Wtoroj mirowoj wojny. WMS Wielikobritanii. Czast 2 (Корабли Второй мировой войны. ВМС Великобритании. Часть 2), Morskaja Kollekcja 5/2003 (ros.)
• M. Morozow (red.): Britanskie esmincy w boju. Czast 3 (Британские эсминцы в бою. Часть 3), 1997, ISBN 5-88711-054-6 (ros.)
• Tadeusz Klimczyk, Utrata lotniskowca HMS Glorious, w: „Morze, Statki i Okręty” nr 3/2004.