Loading AI tools
typ gwiazd w klasyfikacji widmowej Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Gwiazdy typu widmowego A – jasne, białe gwiazdy o temperaturze fotosfery w granicach 7500 – 10 000 K, jeden z typów widmowych w klasyfikacji gwiazd.
Widma tych gwiazd charakteryzują się brakiem wyrazistych linii spektralnych oprócz silnej serii Balmera, będącej częścią widma wodoru. W widmie widoczne są także linie zjonizowanego wapnia[1][2]. Typ widmowy A obejmuje jednak różnorodne gwiazdy, około 30% z nich charakteryzuje nietypowe widmo (Ap), różniące się pomiędzy indywidualnymi gwiazdami[1]. Mają one przy tym silne pole magnetyczne, co przejawia się przez rozszczepienie linii spektralnych. Około 1/4 gwiazd typu A ma wzmocnione linie pierwiastków grupy żelaza, przy jednoczesnym osłabieniu linii wapnia, magnezu i skandu; takie gwiazdy określa się jako metaliczne (Am). Większość gwiazd typu A szybko obraca się wokół własnej osi, typowo z prędkością 150 km/s (na równiku), gwiazdy typu Am zwykle rotują z prędkością niższą niż 40 m/s, co jest związane z faktem, że przeważnie wchodzą w skład ciasnych układów podwójnych; rotacja objawia się jako poszerzenie linii widmowych. Gwiazdy metaliczne nie mają linii rozszczepionych przez pole magnetyczne[2].
Gwiazdy ciągu głównego reprezentujące typ A są dobrze widoczne na nocnym niebie, należą do nich niektóre spośród najjaśniejszych gwiazd widocznych z Ziemi, w tym Syriusz i Wega[2].
Na różnych etapach rozwoju gwiazdy mogą znaleźć się w obszarze temperatur odpowiadającym temu typowi: są to zarówno gwiazdy ciągu głównego, jak i olbrzymy z gałęzi horyzontalnej. Wiele młodych, masywnych gwiazd przed osiągnięciem równowagi odpowiadającej ciągowi głównemu wieku zero, zaliczanych do osobnego typu Herbig Ae/Be, może być zaklasyfikowane do typu A[1]. Jasna gwiazda nieba północnego, Deneb, jest nadolbrzymem typu widmowego A. Nadolbrzymy tego typu należą do rzadkości[2], gdyż taki etap życia gwiazdy trwa relatywnie krótko[1]. Białe karły o podobnym widmie zalicza się współcześnie do klasy DA.
Brak silnego pola magnetycznego uwidaczniający się w widmie części gwiazd typu A[2] wiąże się zapewne z charakterem transportu energii w ich wnętrzach. Strefa promienista w otoczce ma większe rozmiary dla większej masy gwiazdy; dla części gwiazd typu A w większości objętości może dominować transport energii przez promieniowanie, ze znikomą rolą konwekcji – a to ruch plazmy generuje pole magnetyczne gwiazd[1][3].
Gwiazdy typu A mogą posiadać układy planetarne. Znanymi przykładami są Fomalhaut i beta Pictoris. Gwiazdy te posiadają wprawdzie szerokie ekosfery, ale nie są uważane za sprzyjające rozwojowi życia na planetach, gdyż żyją zbyt krótko, aby złożone organizmy mogły się rozwinąć[4].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
