Gwiazda heksapetalna

Gwiazda heksapetalna, rozeta sześcioramienna – ornament geometryczny w formie rozety sześcioramiennej.

Ten artykuł od 2015-07 wymaga zweryfikowania podanych informacji: niejasny fragment „Zdobienie rytem motywu centralnej rozety sześciopromiennej gwiazdy (słońca) – koła”.

Historia

W wielu kulturach rozeta uważana jest za symbol magiczny. Inne nazwy – kwiat życia, rozeta karpacka, rozeta podhalańska, rozeta sześcioramienna^[1].

Ten motyw ornamentalny i symboliczny, znany był już w czasach prehistorycznych w różnych postaciach i na różnych kontynentach.

W Polsce gwiazda heksapetalna spotykana jest w kulturze przeworskiej jako element zdobniczy pasów i klamer. Od czasów średniowiecznych motyw ten używany był na drzwiach, belkach stropowych, krzyżach, elementach gzymsów i kapiteli, herbach, przedmiotach domowego użytku, częściach garderoby oraz na wycinankach i pisankach.

Rozeta góralska

W tradycyjnej kulturze ludowej Karpat rozeta występuje na wyrobach z drewna pod trzema podstawowymi postaciami:

rysowanej, zubożonej, w formie sześciopromiennej gwiazdy wpisanej w okrąg;
rozeta w formie soczewki, na wykreśloną rozetę nakłada się kopię tej samej rozety, tym samym ornament uwypukla się i staje się bardziej efektownym;
rozeta wycinana dłutem – występuje na zdobionych parzenicach, kijankach i łyżnikach, wieszadełkach oraz listwach zasłaniających właściwe osadzenie łyżki.

Zdobienie rytem motywu centralnej rozety sześciopromiennej gwiazdy (słońca) – koła na drewnianych przedmiotach użytkowych spotkać do dziś można w Karpatach, szczególnie na Podhalu, Sądecczyźnie, Podbeskidziu – występuje na terenie południowej Polski.

Rozeta góralska jest logiem polskiego Towarzystwa Karpackiego^[2] oraz znakiem firmowych regionalnych produktów rodem z Podhala.