Gromadzka rada narodowa

Gromadzka rada narodowa – organ władzy państwowej na terenie gromady^[1]. Były to najniższe ogniwa administracji państwowej, łączące po kilka wsi.

Powiatowe rady narodowe określały skład liczbowy rady, tak by zgodnie z ustawą jeden radny przypadał na 100 mieszkańców, a GRN liczyła nie mniej niż 9 i nie więcej niż 27 osób^[1].

Zadania

Do zadań GRN należało^[1]:

• popieranie rozwoju produkcji rolnej
• zaspokajanie potrzeb komunalnych, socjalnych i kulturalnych mieszkańców
• zapewnienie wykonania przez mieszkańców obowiązków wobec państwa
• opracowanie planów gospodarczych i programów rozwoju gromady
• utrzymywanie dróg lokalnych, sieci zaopatrzenia, usług oraz urządzeń socjalno-kulturalnych i komunalnych.

Z grona radnych GRN wybierała prezydium złożone z: przewodniczącego, zastępcy, sekretarza prezydium i dwóch lub trzech członków^[2].

Gromadzka Rada Narodowa realizowała swoje zadania na sesjach, za pośrednictwem wybieranych przez siebie komisji (stałych i doraźnych) oraz prezydium. Instytucjami pomocniczymi gromadzkiej rady narodowej były zebrania wiejskie mieszkańców oraz pełnomocnicy rady. Czynności kancelaryjne rady, komisji i prezydium wykonywało biuro gromadzkie.

Okres stanowienia

Gromadzkie rady narodowe działały od 1955 r. Na podstawie ustawy o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych z 25 września 1954 r., wojewódzkie rady narodowe uchwaliły podział powiatów na gromady, następnie powiatowe rady narodowe określiły liczebność gromadzkich rad narodowych.

5 grudnia 1954 r. odbyły się pierwsze wybory do gromadzkich rad narodowych. Głosowano na jednolite listy przygotowane przez Front Jedności Narodu. Kolejne wybory miały miejsce: 2 lutego 1958, 16 kwietnia 1961, 30 maja 1965 i 1 czerwca 1969. Kadencje trwały początkowo 3, potem 4 lata^[2].

Od 1 stycznia 1973 ich zadania przejęły gminy.

Przypisy

1. Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych (Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191).
2. Leszek Zugaj: Historia Administracji w gminie Lipno. [dostęp 2022-01-30].