Granat ET-40 Filipinka

Filipinka (używano także nazw: ET-40, Perełka, Wańka) – polski ręczny granat zaczepny produkowany w warunkach konspiracyjnych przez wytwórnie Armii Krajowej.

ET-40 Filipinka

Dane podstawowe
Państwo	Polskie Państwo Podziemne
Przeznaczenie	zaczepny
Data konstrukcji	1940
Lata produkcji	1940 – 1944
Dane techniczne
Wysokość	95 mm
Średnica	52 mm
Materiał wybuchowy	szedyt trotyl
Typ zapalnika	uderzeniowo-bezwładnościowy
Użytkownicy
Polskie Państwo Podziemne

Historia

Ręczny granat zaczepny Filipinka został skonstruowany w 1940 roku przez Edwarda Tymoszaka (ps. „Filip” lub "Chmielnicki"^[1])^[2][3] – pirotechnika pracującego przed wybuchem wojny w wytwórni amunicji nr 2 w Rembertowie.

Granat produkowano od czerwca 1940 roku w jego mieszkaniu w Rembertowie przy ul. Batorego a najprawdopodobniej od lipca 1940 w budynku szkolnym przy Królewskiej 16^[1]. Nadano mu oznaczenie ET-40, lecz bardziej przyjęła się nazwa „Filipinka” pochodząca od pseudonimu konstruktora (Filip Tarło). Znany też był pod nazwą „Wańka”, co wiąże się z używanym od połowy 1941 roku oznakowaniem granatu rosyjskimi literami „ДУГ” (skrót od diesantnaja udarnaja granata), mającymi sugerować, że jest on pochodzenia radzieckiego.

Granaty były produkowane także do 1944 roku w Warszawie, w kamienicy mieszczącej wcześniej szkołę Towarzystwa Krzewienia Wiedzy Handlowej przy ulicy Królewskiej 16^[2]; łącznie wykonano około 240 000 sztuk. Organizacja produkcji była prowadzona w ramach działań organizacji niepodległościowej "Unia". Filipinki były powszechnie używane przez oddziały AK w ich akcjach bojowych przez cały okres wojny.

Opis konstrukcji

Granat Filipinka był ręcznym granatem zaczepnym. Korpus granatu początkowo stanowiła ebonitowa puszka w kształcie walca o średnicy 52 mm i wysokości 95 mm, później puszka ebonitowa została zastąpiona tłoczoną puszką z blachy stalowej.

Granat wypełniony był szedytem (materiałem wybuchowym produkowanym w warunkach konspiracyjnych na bazie chloranu potasu) oraz w niewielkich ilościach sproszkowanym trotylem lub brytyjskim plastikiem. Wybuch był inicjowany przez zapalnik uderzeniowo-bezwładnościowy. Granat wybuchał w momencie uderzenia o ziemię (iglica uderzała w spłonkę, która zapalała materiał inicjujący, doprowadzając do eksplozji zgromadzonego wewnątrz korpusu szedytu)^[3].

Zobacz też

• Granat R-42 Sidolówka

Przypisy

1. WłodzimierzW. Rosłoniec WłodzimierzW., Lato 1944, wyd. I, Kraków: Znak, 1989, s. 17.
2. Maciej Kledzik: Niezwykły dom – Królewska 16. [w:] Dodatek specjalny nr 16/2004 [on-line]. Rzeczpospolita, 2004-06-12. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-07-05)].
3. Gazeta Wyborcza: Polskie państwo podziemne 1939-1945. s. 11. ISBN 978-83-268-0606-3.Sprawdź autora:1.

Bibliografia

• PWN Leksykon: Wojsko, wojna, broń, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001, ISBN 83-01-13506-9.
• Andrzej Ciepliński, Ryszard Woźniak: Encyklopedia współczesnej broni palnej (od połowy XIX wieku). Warszawa: Wydawnictwo WiS, 1994, s. 66. ISBN 83-86028-01-7.