Gliese 581 d

Gliese 581 d – niepotwierdzona planeta pozasłoneczna typu superziemia, orbitująca wokół gwiazdy Gliese 581.

Gl 581 d

Porównanie wielkości Gliese 581 d z rozmiarami Ziemi i Neptuna
Odkrywca	zespół Stéphane'a Udry'ego
Data odkrycia	23 kwietnia 2007
Charakterystyka orbity (J2000)
Półoś wielka	0,22 au
Mimośród	0,25 ± 0,09
Okres orbitalny	66,64 ± 0,14
Argument perycentrum	356 ± 19°
Czas przejścia przez perycentrum	54805,7 ± 3,4 JD 2.400.000 JD
Charakterystyka fizyczna
Masa minimalna (M·sin i)	0,019 MJ

Nazwa

Pierwsza część nazwy, „Gliese 581”, określa że planeta okrąża gwiazdę opisaną w Katalogu Gliesego. Litera „d” oznacza, że była to trzecia odkryta planeta w tym układzie planetarnym.

Odkrycie

Wizja artystyczna planety

Planeta została odkryta przez zespół Stéphane’a Udry’ego z Observatoire de Genève w Szwajcarii, odkrycia dokonano za pomocą należącego do Europejskiego Obserwatorium Południowego urządzenia do pomiarów radialnych prędkości gwiazd HARPS, zainstalowanego na 3,6-metrowym teleskopie ESO w Obserwatorium La Silla w Chile.

Kontrowersje

W 2014 roku opublikowano wyniki analiz prędkości radialnej Gliese 581, dowodzące, że planety Gliese 581 d i Gliese 581 g w rzeczywistości nie istnieją^[1]. Po analizie danych z instrumentów HARPS oraz HIRES, zainstalowanego w Obserwatorium Kecka na Hawajach astronomowie doszli do wniosku, że sygnał brany za dowód istnienia planet d i g w systemie Gliese 581 pochodzi w rzeczywistości od samej gwiazdy i zachodzących na jej powierzchni zjawisk podobnych do cyklu plam słonecznych. Różnica między sygnałem pochodzącym od aktywności gwiazdy a tym przypisywanym planecie d, miała być powodem pojawienia się sygnału, zinterpretowanego jako dowód istnienia planety Gliese 581 g. Według autorów, po wprowadzeniu poprawek wynikających z obserwacji cyklu słonecznego gwiazdy i wyznaczeniu jej okresu obrotu, równego 130 ± 2 dni, prawdopodobieństwo istnienia planety Gliese 581 d zostaje prawie całkowicie wyeliminowane, co pociąga także za sobą wyeliminowanie istnienia Gliese 581 g^[1].

W 2015 roku ukazała się odpowiedź na tę krytykę, podająca w wątpliwość zastosowaną metodę statystyczną. Autorzy stwierdzili, że metoda ta jest nieadekwatna dla tak małych planet jak Gliese 581 d i kwestionowanie istnienia tego ciała jest nieuzasadnione, niezależnie od aktywności gwiazdy^[2].

Charakterystyka

Gliese 581 d była pierwszą odkrytą superziemią znajdującą się w ekosferze teoretycznie pozwalającej na powstanie na niej życia^[3].

Gliese 581 d znajduje się prawdopodobnie w synchronicznej rotacji z jej słońcem, co powoduje, że jedna strona planety zawsze jest zwrócona ku gwieździe i bardzo gorąca, a druga jest bardzo zimna i ciemna. Takie warunki, zdaniem niektórych naukowców, bardzo zmniejszają prawdopodobieństwo powstania na niej życia, jednak nie wykluczają takiej możliwości^[4]. Niektóre komputerowe symulacje wskazują, że gęsta atmosfera oparta na dwutlenku węgla^[5][6] może stworzyć środowisko pozwalające na powstanie życia, nawet pomimo panowania na planecie tak niesprzyjających warunków^[5]

A Message From Earth

W październiku 2008 członkowie witryny sieciowej Bebo wysłali tzw. A Message From Earth („Wiadomość z Ziemi”), silny sygnał radiowy w stronę układu Gliese 581, przy użyciu radioteleskopu Eupatoria RT-70 należącego do Narodowej Agencji Kosmicznej Ukrainy. Wiadomość ma przybyć do układu Gliese 581 w 2029 roku. Najszybsza ewentualna odpowiedź może zostać odebrana w 2049 roku.