Gleby antropogeniczne

Gleby antropogeniczne – typ gleb gleby powstałych w wyniku działalności człowieka: bezpośredniej (np. nawapnianie gleby, regulacja stosunków wodnych) lub pośredniej (modyfikacja roślinności, wycinanie lasów). Dzielą się na dwa zasadnicze typy: gleby kulturoziemne (antrosole) ukształtowane przez działalność rolniczą, oraz gleby technogeniczne (technosole) czyli gleby powstałe w wyniku przeobrażenia gleb pierwotnych przez przemysł lub gospodarkę komunalną. Gleby kulturoziemne (antrosole) dzielą się na podtypy: hortisole, antrosole, rigosole, gleby kulturoziemne gruntowo-glejowe. Gleby technogeniczne (technosole) dzielą się z kolei na podtypy: ekranosole, urbisole, industriosole, edifisole, konstruktosole, aggerosole, turbisole, gleby technogeniczne próchnicze, gleby technogeniczne gruntowo-glejowe, gleby technogeniczne opadowo-glejowehttp://karnet.up.wroc.pl/~kabala/SGP6_Soils.html [dostęp 03.07.2023]

(Ogólnie można wyróżnić dwie grupy gleb technogenicznych (technosoli): technosole industrioziemne i technosole urbanoziemne).

Gleby kulturoziemne występują np. na terenach zajętych przez ogródki działkowe, na których od wielu lat uprawia się warzywa, systematycznie je do tego uzdatniając. Gleby industrioziemne i urbanoziemne w Polsce najpowszechniej występują na Górnym Śląsku.

Przykłady gleb antropogenicznych: hortisole, rigosole, urbisole, industrisole, plaggosole, heilutu.

Według Systematyki Gleb Polski 2019^[1]

podział gleb antropogenicznych wygląda następująco:

Rząd gleby: Gleby antropogeniczne

Typ gleby: gleby kulturoziemne (antrosole)

Podtyp gleby:

• hortisole - gleby ogrodowe, o głębokim poziomie akumulacyjnym, bogate w próchnicę, fosfor ogólny, węgiel ogólny^[2], zbliżone do czarnoziemów
• antrosole
• rigosole - gleby poprzekształcane na skutek uprawy mechanicznej, zmiany profilu, wprowadzenia kompostu
• gleby kulturoziemne gruntowo-glejowe

Typ gleby: gleby technogeniczne (technosole)

Podtyp gleby:

• ekranosole
• urbisole
• industriosole
• edifisole
• konstruktosole
• aggerosole
• turbisole
• gleby technogeniczne próchnicze
• gleby technogeniczne gruntowo-glejowe
• gleby technogeniczne opadowo-glejowe

http://karnet.up.wroc.pl/~kabala/SGP6_Soils.html [dostęp 03.07.2023]

W uogólnionym podziale gleby technogeniczne (technosole) są to gleby urbanoziemne i industrioziemne.

Gleby antropogeniczne o niewykształconym profilu – powstają współcześnie, nie wykazują morfologicznego zróżnicowania na poziomy genetyczne.

a) gleby antropogeniczne próchnicze - posiadają zwiększone poziomy próchnicze, na skutek działalności komunalnej i przemysłowej

b) pararędziny antropogeniczne - gleby z terenów miejskich, pochodzące głównie z gruzu zniszczonych zabudowań, z pyłu wapiennego, posiadają próchnicę

c) gleby słone antropogeniczne - gleby powstałe w wyniku stosowania soli przeciw gołoledzi, a także w wyniku zanieczyszczeń przemysłowych.

Zobacz też

• Systematyka gleb

Przypisy

1. Systematyka gleb Polski 2019 Polish Soil Classification [online], karnet.up.wroc.pl [dostęp 2023-07-03].
2. W. Halecki, M. Gąsiorek. Seasonal variability of microbial biomass phosphorus in urban soils. „The Science of the Total Environment”. 502, s. 42-47, Jan 1, 2015. DOI: 10.1016/j.scitotenv.2014.09.009. ISSN 1879-1026. PMID: 25241207.