Gjógv
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Gjógv (duń. Gjov) – miejscowość na Wyspach Owczych, leżąca w gminie Sundini na wyspie Eysturoy. Zamieszkuje ją 30 osób[1]. Jej nazwa oznacza wąwóz wypełniony wodą i odnosi się do rozpadliny położonej w okolicach wsi[2].
.JPG) Rzeka Dalá w Gjógv | |
| Państwo | |
|---|---|
| Terytorium zależne | |
| Region | |
| Gmina | |
| Populacja (2016) • liczba ludności |
|
| Kod pocztowy |
FO-476 |
Położenie na mapie Wysp Owczych  | |
 62°19′39″N 6°56′28″W | |
| Strona internetowa | |
Miejscowość leży na północnym wybrzeżu wyspy Eysturoy nad wodami cieśniny Djúpini[3]. Przepływa przez nią ciek wodny zwany Dalá. Wieś założona została przy wąskiej, wysokiej zatoce, zwanej gjógv, która służy mieszkańcom jako naturalny port[2]. Na południu i wschodzie od wsi znajdują się wzniesienia Middagsfjall (601 m n.p.m.) oraz Sandfelli (752 m n.p.m.), rozdzielone doliną, prowadzącą do Funningur[3]. Nieopodal na morzu znajduje się skalna iglica, wysoka na 188 metrów, zwana Búgvin[4].
Naturalny port rzeczny w Gjógv
Gjógv nad rozpadliną
Kościół w Gjógv
Pomnik upamiętniający rybaków, którzy zginęli na morzu
Populacja
1 stycznia 2016 roku w Gjógv mieszkało na stałe 30 osób[1]. W 1801 roku żyło tam 77 osób i liczba ta wzrastała[5]. W 1850 po raz pierwszy zarejestrowano populację na poziomie powyżej 100 ludzi (114)[5]. Tempo przyrostu następnie nieco się zmniejszyło, w 1860 w Gjógv mieszkało 141, a dziesięć lat później 144[5]. W kolejnych latach znów przyspieszył, i tak w 1906 roku populacja przekroczyła 200 osób[5]. Najwięcej ludzi w historii Gjógv zamieszkiwało miejscowość w 1921 roku i były to 283 osoby[5]. W kolejnych latach nastąpił szybki ubytek liczby mieszkańców – 244 w 1925 i 210 w 1950[5]. Cztery lata później liczba ludności spadła ponownie poniżej poziomu 200 osób[5]. Proces uległ spowolnieniu w latach 60. XX wieku, kiedy populacja utrzymywała się na poziomie 130-140 mieszkańców[5]. Później zaobserwowano jednak kolejny szybki spadek – w 1980 roku, po stu trzydziestu latach liczba mieszkańców ponownie zmalała do poziomu poniżej 100 ludzi[5]. Od tamtej pory populacja sukcesywnie maleje – wynosząc 66 w 1991, 59 w 2001, 34 w 2011, 30 w 2016[1]. Główną przyczyną wyludniania się wsi jest jej duża izolacja i brak podstawowych usług – najbliższy sklep spożywczy znajduje się w miejscowości Eiði, oddalonej o 14 kilometrów[4].
W 2016 roku znaczna większość stałych mieszkańców wsi to ludzie powyżej pięćdziesiątego roku życia (80%). Przeważają mężczyźni, których jest 19 na 11 kobiet[1].
Ludność Gjógv w latach 1801-2016
Źródło: [5]
Źródło: [5]
Transport
Miejscowość połączona jest z resztą archipelagu linią autobusową 201[6]. Autobusy te jeżdżą kilka razy dziennie do lokalnego węzła komunikacyjnego w Oyrarbakki przez Funningur[6]. W Gjógv znajduje się także lądowisko dla helikopterów, jednak wykorzystywane jest głównie przez ratowników podczas akcji i ćwiczeń[7].
Miejscowość założono między 1584 a 1630 rokiem[8]. W 1884 w Gjógv założono istniejącą wciąż szkołę[9]. Dawniej uczyło się w niej około pięćdziesięciu uczniów, jednak obecnie jest ich jedynie troje. Kościół w miejscowości zbudowano w 1929 roku[10]. Jest on znany jako pierwszy kościół na Wyspach Owczych, w którym odprawiono mszę w języku farerskim (26 maja 1929)[10]. Jest to pierwsza świątynia chrześcijańska w miejscowości, wcześniej mieszkańcy uczęszczali na msze do pobliskiego Funningur. Od 1919 istniał tam cmentarz, na którym pogrzebano do tej pory ponad 200 osób[11].
Nieopodal kościoła mieści się niewielki park, a w nim pomnik upamiętniający rybaków z Gjógv, którzy zginęli na morzu. Przedstawia on kobietę z dziećmi spoglądających w morze. Za nim znajdują się wkopane w ziemię tablice, na których wypisano imiona rybaków. Pomnik wykonany został z brązu w 1971 roku przez Fridtjofa Joensena, jednego z ważniejszych farerskich artystów XX wieku[12]. W 1982 roku założono w Gjógv jedyną na Wyspach Owczych wytwórnię prefabrykatów[13].
Od 1948 roku istniała gmina Gjáar kommuna, której stolicą i jedyną miejscowością była wieś Gjógv[14]. Zlikwidowano ją 1 stycznia 2005, włączając do Sunda kommuna[15].
22 czerwca 2005 roku miejscowość odwiedził duński książę Fryderyk wraz z żoną Marią Elżbietą[16].
W Gjógv znajduje się hostel zwany Gjáargarður[17].
- Joen Danielsen, zwany Kvívíks Jógvan (ur. 11 czerwca 1843 w Kvívík, zm. 2 maja 1926 w Gjógv) – poeta, twórca licznych i popularnych farerskich ballad. Po ślubie osiedlił się z żoną w Gjógv. Pochowano go na lokalnym cmentarzu 5 maja 1926[18].
- Sigurð Joensen (ur. 27 kwietnia 1911 w Gjógv, zm. 1 października 1993 w Tórshavn) – prawnik, polityk, a także autor licznych książek, zdobywca Nagrody Literackiej Wysp Owczych w 1987 roku[19]. W 1938 roku ożenił się z farerską feministką i nauczycielką Sigrið av Skarði, a ich potomkowie wciąż odgrywają ważną rolę w życiu kulturalnym archipelagu[20]. W 1948 został, wraz z: Erlendurem Paturssonem, Jákupem í Jákupsstovu oraz Hanusem við Høgadalsá, jednym ze współzałożycieli Partii Republikańskiej (far. Tjóðveldisflokkurin)[21].
- Hans Jacob Debes (ur. 17 lipca 1940 w Gjógv, zm. 26 stycznia 2003) – historyk. Nauczyciel od 1970 roku, pracował w szkole Føroya Studentaskúli, a następnie od 1986 rozpoczął, po uzyskaniu doktoratu, karierę na Uniwersytecie Wysp Owczych. Za swą pracę doktorską został nagrodzony Naukową Nagrodą Literacką Wysp Owczych. W 1989 mianowano go profesorem. Pracował także w wielu innych placówkach kulturowo-edukacyjnych na całym archipelagu, a w latach 1986–1988 zastępował w Løgting zmarłego Erlendura Paturssona[22].
- Kristin Hervør Lützen – aktorka[23].
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
