Gienierał-admirał

Gienierał Admirał (ros. «Генерал-адмирал»^[a]) – rosyjska fregata pancerna zbudowana w latach 1870–1873, uważana za protoplastę klasy krążownik pancerny^[b][1][2]. Siostrzanym okrętem był „Giercog Edinburgskij” (ros. «Герцог Эдинбургский»).

„Gienierał-admirał”

„Gienierał-admirał”
Historia
Położenie stępki	15 listopada 1870
Wodowanie	26 września 1873
Rosyjska Carska MW
Wejście do służby	15 marca 1875
Los okrętu	pocięty na złom, 1944
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	standardowa – 4,690 ton pełna – 5031 ton
Długość	87 m
Szerokość	14,6 m
Zanurzenie	6,45 m
Napęd
zobacz w tekście
Prędkość	12,3 węzłów
Zasięg	6000 mil morskich przy 10 węzłach
Uzbrojenie
zobacz w tekście
Załoga	480

Historia

Autorem konceptu ciężko opancerzonego okrętu był wiceadmirał Andriej Aleksandrowicz Popow^[3][4], stępkę pod okręt położono 15 listopada 1870, „Gienierał-admirał” był wodowany 26 września 1873 i wszedł do służby 15 marca 1875^[5].

Najważniejszym nowatorskim rozwiązaniem zastosowanym przy budowie okrętu był gruby, 15-centymetrowy pas z kutego żelaza położony wzdłuż burt okrętu, pokrywający – w założeniu – obszar 150 cm nad linią wodną i około 60 cm poniżej linii wodnej. W momencie jego wodowania „Gienierał-admirał” wywołał sensację w kręgach morskich i floty innych państw rozpoczęły konstrukcję podobnych jednostek ale w praktyce „Gienierał-admirał” okazał się jednostką raczej nieudaną. Kadłub okrętu obciążony pancernym pasem był zanurzony tak głęboko, że praktycznie cały pancerz znajdował się poniżej linii wodnej, maszyny parowe o zbyt małej mocy nadawały okrętowi maksymalną prędkość tylko 12 węzłów, a wynoszący 6000 mil zasięg był zbyt krótki jak na typowe zadania krążownicze^[2].

W 1909 „Gienierał-admirał” został przebudowany na stawiacz min i otrzymał nową nazwę „Narowa” (ros. «Нарова»)^[c], a w 1924 nazwę zmieniono na „25 Oktiabria” (ros. «25 октября»)^[d]. Po 1937 okręt używany był jako pływający warsztat. Został pocięty na złom w 1944^[5].

Uzbrojenie

• Jako krążownik (1875)^[2][5]
  • 6x1 armat 203 mm
  • 2x1 armaty 152 mm
  • 2x1 wyrzutnie torped 381 mm
  • 4x1 armaty 4-funtowe (87 mm)^[e]
  • 8x1 działek 1-funtowych (37 mm)^[f]
• Jako stawiacz min^[5]
  • 550 min
  • 4x1 armat 73 mm
  • 2 karabiny maszynowe

Napęd

• Pojedyncza śruba^[2][5]
• Jako krążownik – 12 kotłów, 1 maszyna parowa^[2][5]
• Jako stawiacz min – 4 kotły, 1 maszyna parowa^[5]

Inne

Jednym z jego dowódców był Henryk Cywiński. W 1879 r. na okręt, udający się w podróż dookoła świata, jako najmłodszy miczman został zamustrowany znany później badacz Afryki Równikowej, Stefan Szolc-Rogoziński|^[6].

Uwagi

1. „Gienerał-admirał” to najwyższy stopień w rosyjskiej marynarce wojennej, odpowiednik feldmarszałka w armii lądowej
2. W literaturze angielskojęzycznej określany jest także jako belted cruiser jako, że całe opancerzenie okrętu skoncentrowane było w pojedynczym pasie (ang. belt) pancernym
3. Od rzeki Narwy
4. Data rozpoczęcia rewolucji październikowej
5. Według niektórych źródeł sześć armat
6. Według niektórych źródeł dziesięć działek

Przypisy

1. John Beeler: British naval policy in the Gladstone-Disraeli era, 1866-1880. Stanford, Calif.: Stanford University Press, 1997. ISBN 0-8047-2981-6. Brak numerów stron w książce
2. Eric Osborne: Cruisers and battle cruisers: an illustrated history of their impact. Santa Barbara, Calif.: ABC-CLIO, 2004. ISBN 1-85109-369-9. Brak numerów stron w książce
3. «Генерал-Адмирал», Россия, 1873 г.. [dostęp 2010-10-22]. (ros.).
4. РУССКИЕ БЫЛИ ПЕРВЫЕ. [dostęp 2010-10-22]. (ros.).
5. General Admiral / Narova / 25 Oktiabrya (General Admiral Class). [dostęp 2010-10-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-27)].
6. Słabczyński Wacław: Polscy podróżnicy i odkrywcy, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1988, wyd. II zmienione, ISBN 83-01-08310-7, s. 193;

Linki zewnętrzne

• Боевые корабли мира. [dostęp 2010-04-19].