Gekiga

Gekiga (jap. 劇画, dosł. „obrazy dramatyczne”) – nurt japońskich komiksów skierowanych do dorosłego czytelnika. Komiksy te rysowane są w realistycznym stylu, z zastosowaniem grubych, szorstkich linii, ostrych kątów i gęstego kreskowania. Podejmują poważną tematykę, są zaangażowane społecznie, zmaskulinizowane. Gekiga stanowiła najpopularniejszy typ komiksów dla dorosłych w Japonii w latach 60. i 70. XX w^[1].

Porównanie ekspresji w większości komiksów japońskich (lewa) i w gekidze (prawa)

Historia

Komercyjny sukces mang dla młodszych odbiorców tworzonych przez Osamu Tezukę dał podwaliny innym twórcom pod rozwój gatunku w nowych kierunkach. Yoshihiro Tatsumi był niechętny tworzeniu komiksów dla dzieci, które jego zdaniem zawierały zbyt wiele idealistycznych i niepoważnych tematów^[2]. W 1957 roku ukuł on termin gekiga, którym chciał wyróżnić produkcje skierowane do dorosłych. W 1959 roku Tatsumi utworzył istniejący około jednego roku „Atelier gekigi” (jap. 劇画工房 Gekiga kōbō), do którego dołączyło jeszcze siedmiu innych artystów, a ideę nurtu w przedstawił w „manifeście gekigi”^[3]. Poprzez podejmowanie złożonych tematów zaangażowanych społecznie i politycznie, a także obecności seksu i przemocy, gekiga miała na celu wykreowanie dojrzałego obrazu japońskiego komiksu – co jest porównywane z podziałem na komiksy i powieści graficzne w krajach zachodnich^[2][4]. Część technik stosowanych przez twórców gekigi została przyjęta przez autorów mang głównonurtowych (inspirował się nimi także sam Tezuka w swoich seriach skierowanych do dorosłych) i ostatecznie kontrkulturowy status tego ruchu zaczął się osłabiać^[2].

Przypisy

1. Patrick W.P.W. Galbraith Patrick W.P.W., Otaku and the Struggle for Imagination in Japan, Durham: Duke University Press, 2019, s. 52, ISBN 978-1-4780-0701-2, OCLC 1148100778 (ang.).
2. Manga Grows Up: The Gekiga Challenge, [w:] Story/Lines: visual narratives in Japanese pop culture [online], Cornell University Library, 26 maja 2020 [dostęp 2021-12-14] (ang.).
3. RadosławR. Bolałek RadosławR., Manga i powieści graficzne, [w:] Sebastian JakubS.J. Konefał (red.), Powieści graficzne. Leksykon, Warszawa: Timof i cisi wspólnicy, 2015, s. 63–65, ISBN 978-83-63963-39-2, OCLC 958194360 (pol.).
4. JerzyJ. Szyłak JerzyJ., Coś więcej, czegoś mniej: poszukiwania formuły powieści graficznej w komiksie 1832-2015, Poznań: Instytut Kultury Popularnej, 2016, s. 109, ISBN 978-83-939707-4-2, OCLC 971390935 (pol.).