Gardyny (powiat ostródzki)

Gardyny (niem. Gardienen) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie ostródzkim, w gminie Dąbrówno.

Gardyny

wieś
Kaplica ewangelicka w Gardynach
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	ostródzki
Gmina	Dąbrówno
Liczba ludności	420
Strefa numeracyjna	89
Kod pocztowy	14-120[1]
Tablice rejestracyjne	NOS
SIMC	0472377
Położenie na mapie gminy Dąbrówno Gardyny
Położenie na mapie Polski Gardyny
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Gardyny
Położenie na mapie powiatu ostródzkiego Gardyny
53°25′30″N 20°11′02″E[2]

W latach 1954–1961 wieś należała i była siedzibą władz gromady Gardyny, po jej zniesieniu w gromadzie Szkotowo. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. Od 1998 roku należy do województwa warmińsko-mazurskiego.

Wieś Gardyny leży nad jeziorem Gardejki, wymieniana w dokumentach już w roku 1328 jako dobra rycerskie. Znajduje się tu grodzisko krzyżackie. W latach panowania zakonu krzyżackiego budowla drewniana, zniszczona podczas najazdu szwedzkiego (potocznie nazywane przez mieszkańców Szwedzką Górą). Budowla późnośredniowieczna XIV/XV w.

We wsi mieszka 187 osób. W miejscowości mieszczą się dwa kościoły – rzymskokatolicki i ewangelicki.

Sołectwo Gardyny obejmuje miejscowości: Gardyny, Dąbrowa(dane na sierpień 2008)^[3].

Zabytki

• Zamczysko krzyżackie zwane Szwedzką Górą. Położone na wypiętrzeniu morenowym, w południowo-wschodniej części wsi, przy południowym brzegu jeziora Gardejki. Główny człon obiektu ma w planie formę kwadratu o wymiarach 69x69 m u podstawy oraz 39x39 m na kulminacji. Plateau majdanu wyniesione jest ponad 11 m w stosunku do dna fosy, której szerokość wynosi 4–6 m. Obiekt otoczony jest fosą oraz zewnętrznym obwałowaniem o wysokości wynoszącej od 2 do 3,5 m. Od strony południowo-wschodniej przebieg wału jest nieczytelny, został najpewniej zniwelowany przez nowożytną zabudowę mieszkalno-gospodarczą^[4].

Przypisy

1. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 255 [zarchiwizowane 2022-10-26].
2. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 31727
3. Granice i Rady Sołeckie (data dostępu 10.11.2013).
4. M. J. Hoffmann, A. Mackiewicz, Średniowieczne założenia obronne powiatu ostródzkiego, Ostróda 2004.

Bibliografia

• M.J. Hoffmann, A. Mackiewicz, Średniowieczne założenia obronne powiatu ostródzkiego, Ostróda 2004.