Gąska białobrązowa

Gąska białobrązowa (Tricholoma albobrunneum (Pers.) P. Kumm) – gatunek grzybów należący do rodziny gąskowatych (Tricholomataceae)^[1].

Gąska białobrązowa

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	gąskowate
Rodzaj	gąska
Gatunek	gąska białobrązowa
Nazwa systematyczna
Tricholoma albobrunneum (Pers.) P. Kumm. Der Führer in die Pilzkunde (Zwickau): 130 (1871)

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji: Tricholoma, Tricholomataceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi (według Index Fungorum)^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozowany został w 1801 r. przez Persoona, który nadał mu nazwę Agaricus albobrunneus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1871 r. P. Kumm., przenosząc go do rodzaju Tricholoma^[1].

Niektóre synonimy nazwy naukowej^[2]:

• Agaricus albobrunneus Pers.1801
• Agaricus albobrunneus Pers. 1801 var. albobrunneus

Nazwę polską nadał Władysław Wojewoda w 2003 r^[3].

Morfologia

Kapelusz

Średnicy 4–10 cm, początkowo dzwonkowato-wypukły i na brzegu podwinięty, później rozpostarty, z wrośniętymi promieniowymi włókienkami, kasztanowobrązowy do rdzawobrązowego, na szczycie ziarnisty. Skórka wilgotna, kleista i mazista^[4][5].

Blaszki

Gęste, przy trzonie zatokowato wycięte, młode białe, na starość na ogół rdzawo plamiste. Po ugnieceniu barwiące się czerwonobrązowo^[4].

Trzon

Długości 5–7 cm i grubości 1–2 cm, cylindryczny^[4]. Trzon o barwie jasnobrązowej, pod kapeluszem jaśniejsza strefa pierśieniowa, słabo jednak zaznaczona^[6].

Miąższ

Biały, po ugnieceniu powoli czerwienieje, pachnie mąką i ma początkowo łagodny, a po dojrzeniu gorzki smak^[4].

Wysyp zarodników

Biały, nieamyloidalny. Zarodniki kulisto-jajowate, gładkie, bezbarwne, o średnicy 4–5(6) × 3–4 µm, bez pory rostkowej^[4].

Występowanie

Gąska białobrązowa w Ameryce Północnej i Europie jest szeroko rozprzestrzeniona. Notowana jest także w niektórych miejscach w Ameryce Południowej (w Urugwaju), Azji ((Korea i Japonia), w Afryce i na Nowej Zelandii^[7]. W Polsce jej rozprzestrzenienie i liczebność nie są znane, nie znajduje się jednak na listach gatunków zagrożonych^[3].

Rośnie na ziemi w lasach iglastych, zwłaszcza sosnowych, a także mieszanych; na glebach piaszczystych, szczególnie pod sosnami i dębami^[3], w miejscach obfitujących w porosty, na wspólnych stanowiskach z gąską zielonką (Tricholoma equestre) i gąską niekształtną (Tricholoma portentosum)^[4].

Znaczenie

Grzyb mikoryzowy^[3]. Grzyb trujący. Powoduje zaburzenia w trawieniu, powiązane z mdłościami i wymiotami, które następnego dnia mijają^[4].

Gatunki podobne

Jest kilka podobnych gatunków brązowych gąsek o białych blaszkach. Przy ich oznaczaniu należy zwrócić uwagę na trzon: czy występuje na nim pierścień i czy na jego szczycie (pod kapeluszem) widoczna jest wyraźnie kontrastująca biała strefa^[6]. Podobne są np. gąska kroplistobrzega (Tricholoma pessundatum), gąska topolowa (Tricholoma populinum).