Fundusz Zmian Strukturalnych w Przemyśle

Fundusz Zmian Strukturalnych w Przemyśle – instrument finansowy służący do wyrównania dysproporcji w poziomie rozwoju poszczególnych gałęzi przemysłu.

Utworzenie Funduszu

Na podstawie ustawy z 1987 r. o Funduszu Zmian Strukturalnych w Przemyśle utworzono Fundusz^[1].

Zadania Funduszu

Do zadań Funduszu należało wspomaganie finansowe – zgodnie z kierunkami polityki restrukturyzacyjnej państwa – przedsięwzięć wdrożeniowych i modernizacyjnych w przemyśle, polegających w szczególności na:

• wdrażaniu do produkcji nowoczesnych wyrobów i technologii odpowiadających światowym standardom,
• uruchamianiu i rozwoju produkcji wyrobów i technologii energo- i materiałooszczędnych,
• zwiększaniu lub uruchamianiu opłacalnego eksportu wyrobów przetworzonych,
• regeneracji części i zagospodarowaniu surowców wtórnych,
• zakupie licencji i wyników prac badawczych,
• unowocześnianiu urządzeń dla poprawy stanu bezpieczeństwa i higieny pracy,
• zwiększeniu i rozwoju produkcji surowców, materiałów i wyrobów dla budownictwa.

Dochody Funduszu

Dochodami Funduszu były:

• dobrowolne wpłaty przedsiębiorstw i innych jednostek gospodarczych z zysku do podziału funduszu rozwoju i funduszu postępu techniczno-ekonomicznego,
• wpłaty części odpisów amortyzacyjnych państwowych przedsiębiorstw przemysłowych,
• część środków Centralnego Funduszu Wspomagania Wdrożeń w wysokości określonej w odrębnych przepisach,
• dotacje z budżetu centralnego,
• wpłaty jednostek gospodarki uspołecznionej z tytułu:
• sprzedaży wyrobów (usług) objętych zakazem produkcji, zakazem stosowania przy ich produkcji technologii wytwarzania nadmiernie energochłonnych i materiałochłonnych oraz zakazem stosowania niektórych materiałów do produkcji i świadczenia usług – dokonywane na podstawie odrębnych przepisów,
• przekroczenia państwowych normatywów zużycia paliw, energii, surowców i materiałów – dokonywane na podstawie odrębnych przepisów,
• przekroczenia limitów zużycia energii elektrycznej i paliw gazowych – w wysokości ustalonych opłat dodatkowych,
• kary nakładane za nieprzestrzeganie przez jednostki gospodarki uspołecznionej przepisów o gospodarce paliwowo-energetycznej,
• wpływy z narzutu do cen sprzedaży opon trakcyjnych, pobieranego od jednostek gospodarki uspołecznionej, które nie odsprzedają opon nadających się do bieżnikowania,
• wpłaty jednostek gospodarczych z tytułu niezagospodarowania oraz nieprawidłowej gospodarki surowcami wtórnymi,
• wpłaty części odpisów amortyzacyjnych państwowych przedsiębiorstw przemysłu wydobywczego, energetyki i gazownictwa oraz całości amortyzacji maszyn górniczych objętych scentralizowaną gospodarką, podlegających odprowadzeniu na scentralizowane fundusze stosownie do przepisów o gospodarce finansowej przedsiębiorstw państwowych,
• wpływy z nadwyżki środków uzyskanych ze sprzedaży składników majątkowych – ponad sumę długów – likwidowanych państwowych przedsiębiorstw przemysłowych, dla których organem założycielskim jest Minister Przemysłu,
• dochody z tytułu udziału Funduszu w spółkach, przedsiębiorstwach mieszanych i przedsiębiorstwach wspólnych,
• inne wpłaty, środki z innych funduszów i rachunków scentralizowanych oraz darowizny.

Środki dewizowe Funduszu

Fundusz dysponował rachunkiem środków dewizowych.

Na rachunku środków dewizowych były gromadzone:

• środki wydzielone na ten cel w centralnych planach rocznych w relacji do wpływów dewizowych z opłacalnego eksportu wyrobów i usług przemysłowych w wysokości nie większej niż 10%,
• środki nabyte w ramach przetargów walutowych,
• środki z zaciąganych kredytów i pożyczek,
• inne wpływy.

Kierunki przeznaczania środków Funduszu

Fundusz przeznaczał posiadane środki na:

• udzielanie pożyczek wspierających politykę restrukturyzacyjną państwa i inicjatywy restrukturyzacyjne przedsiębiorstw,
• przyznawanie dotacji bezzwrotnych, szczególnie w przypadku przedsięwzięć energo- i materiałooszczędnych, z których efekty uzyskują głównie użytkownicy wyrobów,
• wnoszenie udziałów do spółek,
• pierwsze wyposażenie nowo tworzonych przedsiębiorstw, nowych działów lub wydziałów w istniejących przedsiębiorstwach oraz nowoczesnych systemów organizacyjnych,
• nabywanie obligacji i akcji przedsiębiorstw, jeśli ich emisja jest związana z finansowaniem zmian strukturalnych w przemyśle.

Organy Funduszu

Organami Funduszu były Rada Nadzorcza i Zarząd. Rada Nadzorcza liczyła 12 osób. W skład Rady Nadzorczej wchodzili: przewodniczący, wiceprzewodniczący i członkowie, powoływani i odwoływani przez Ministra Przemysłu, w tym po jednym przedstawicielu: Komitetu do Spraw Nauki i Postępu Technicznego przy Radzie Ministrów, Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, Ministra Finansów, Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa, Ministra Rynku Wewnętrznego oraz Ministra Współpracy Gospodarczej z Zagranicą.

Rada Nadzorcza

Do zadań Rady Nadzorczej należało:

• uchwalanie planów działalności Funduszu,
• zatwierdzanie wniosków Zarządu w sprawie udzielania pożyczek i wniosków o wniesienie udziałów do spółek ze środków Funduszu, których wartość przekracza 1 mld zł, oraz wniosków Zarządu o przyznanie dotacji, których wartość przekracza 100 mln zł,
• ustalanie kryteriów wyboru przedsięwzięć finansowanych ze środków Funduszu,
• zatwierdzanie wniosków Zarządu w sprawach emisji obligacji oraz zaciągania kredytów i pożyczek przez Fundusz,
• ustalanie zasad wynagradzania członków Zarządu oraz pracowników Biura Funduszu,
• zatwierdzanie rocznych sprawozdań Zarządu z działalności Funduszu i bilansów Funduszu,
• kontrola działalności Zarządu i Biura Funduszu,
• składanie Ministrowi Przemysłu rocznych sprawozdań z działalności Funduszu.

Zarząd Funduszu

Zarząd Funduszu stanowili Prezes i jego zastępcy powoływani i odwoływani przez Ministra Przemysłu, na wniosek Rady Nadzorczej.

Do zadań Zarządu należało:

• opracowywanie planów działalności, z uwzględnieniem celów gospodarczych,
• dokonywanie wyboru przedsięwzięć do finansowania ze środków Funduszu,
• gospodarowanie środkami Funduszu, a w szczególności udzielanie pożyczek i dotacji, wnoszenie udziałów, zakup akcji i obligacji, z zastrzeżeniem uprawnień Rady Nadzorczej,
• kontrolowanie wykorzystania pożyczek i dotacji przyznawanych ze środków Funduszu,
• opracowywanie analiz i prognoz zmian strukturalnych w gospodarce,
• składanie Radzie Nadzorczej sprawozdań z działalności,
• zatrudnianie pracowników Biura Funduszu i ustalanie warunków ich pracy i płac.

Zniesienie Funduszu

Na podstawie ustawy z 1990 r. o zniesieniu i likwidacji niektórych funduszy przeszedł w stan likwidacji Fundusz Zmian Strukturalnych w Przemyśle^[2].

Przypisy

1. Dz. U. 1987 nr 33, poz. 182: Ustawa z dnia 23 października 1987 r. o Funduszu Zmian Strukturalnych w Przemyśle.
2. Dz. U. 1990 nr 89, poz. 517: Ustawa z dnia 14 grudnia 1990 r. o zniesieniu i likwidacji niektórych funduszy.