Feliks Konopka

Feliks Konopka, ps. Piotr Krzemień (ur. 17 lipca 1888 w majątku Breń (gm. Olesno) k. Dąbrowy Tarnowskiej, zm. 17 lutego 1982 w Krakowie) – polski poeta i malarz, tłumacz literatury niemieckiej i francuskiej na język polski oraz literatury polskiej na język francuski^[1].

Feliks Konopka

Piotr Krzemień

Portret autorstwa Jacka Malczewskiego ze zbiorów Muzeum Narodowego w Krajowie
Pełne imię i nazwisko	Baron Feliks Ignacy Leon Konopka
Data i miejsce urodzenia	17 lipca 1888 Breń gm. Olesno k. Dąbrowy Tarnowskiej
Data i miejsce śmierci	17 lutego 1982 Kraków
Zawód, zajęcie	poeta, tłumacz, malarz
Narodowość	polska
Odznaczenia

Życiorys

Urodził się w rodzinie barona Jana Franciszka Stanisława Konopki^[2][3] i Anny Krystyny z hrabiów Bobrowskich^[4]. Brat Jadwigi po mężu Dlauhovesky-Langendorf (ur. 1880), Jana Marii Leona (ur. 1889) i Stefanii. Ukończył Gimnazjum św. Anny w Krakowie, gdzie w 1906 roku zdał maturę. Do 1911 roku studiował nauki rolnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim, a w latach 1912–1914 malarstwo i grafikę na kursie u Jacka Malczewskiego (przyjaciela rodziny Konopków) w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Po studiach przebywał na wsi i administrował rodzinnym majątkiem w Brniu.

W okresie międzywojennym był związany z grupą literacką Czartak. Debiutował w 1925 roku wierszami Kwitnący sad, Tonit-Żerga i Jesień w parku opublikowanymi w dzienniku „Czas” nr 2, z którym współpracował następnie do 1935 roku. W 1929 roku opublikował pierwszy tomik wierszy Słowa w ciemności. Korespondował m.in. z Marią Pawlikowską-Jasnorzewską i Mariną Bersano-Begey^[2].

Okupację niemiecką spędził w majątku w Brniu.

Po II wojnie światowej, po znacjonalizowaniu i rozparcelowaniu majątku w Brniu, przeprowadził się do Krakowa. W latach 1947–1950 był zatrudniony w Państwowej Pracowni Konserwacji Zabytków i pracował m.in. przy konserwacji ołtarza Wita Stwosza w Kościele Mariackim. W następnych latach zajmował się twórczością poetycką i przekładową z literatury francuskiej i niemieckiej, a także tłumaczeniami poezji polskiej na te języki. Przekładał teksty do utworów muzycznych, publikowanych przez Polskie Wydawnictwo Muzyczne. Współpracował z Polskim Radiem jako autor audycji literackich i adaptacji, posługując się pseudonimem Piotr Krzemień. Spośród tłumaczeń za szczególnie znaczący uważa się pierwszy pełny przekład Fausta^[5], opublikowany w 1962 roku. W roku 1972 wydał tom wierszy Ostatnia jesień a w 1981 – kolejny tom wierszy wybranych, Skarbonki z rudej gliny.

W 1945 roku wstąpił do krakowskiego Oddziału Związku Zawodowego Literatów Polskich (od 1949 Związek Literatów Polskich), od 1959 roku należał do Polskiego PEN Clubu, od 1976 roku był członkiem i założycielem The International Academy of Poets w Londynie^[4].

W 1978 roku ożenił się z Marią Gościej (źródło: Dziennik wypadków^[6], informacja pod datą 27 lutego 1982 roku).

Zmarł w Krakowie, pochowany 22 lutego 1982 roku na cmentarzu Rakowickim^[4][7].

Twórczość

Tomiki poezji

• Słowa w ciemności, Krakowska Spółka Wydawnicza, 1929^[1]
• Ostatnia jesień: wiersze zebrane, Wydawnictwo Znak, 1972^[8]
• Et ne nos inducas..., Wydawnictwo Literackie, 1980^[9]
• Skarbonki z rudej gliny: wybór wierszy. Wydawnictwo Literackie, 1981^[10]

Przekłady

Z języka niemieckiego

• Zbójcy Fryderyka Schillera
• Lotta w Weimarze Tomasza Manna (1958)^[1]
• Listy do Mileny Franza Kafki (1959)^[1]
• Faust Johanna Wolfganga Goethego (1962)^[5]
• Schelmuffsky : przedziwnych i bardzo niebezpiecznych podróży lądem i wodą opisanie Christiana Reutera (1963)^[1]

Z języka francuskiego

• poezje Paula Verlaine’a
• Dusza zaczarowana Romain Rollanda (1951)^[1]

Z języka polskiego na francuski

• Zemsta Fredry^[1]
• Sonety krymskie Mickiewicza
• poezje Norwida
• Lato w Nohant Iwaszkiewicza^[1]

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1979)
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1957)

Źródło:^[11].

Nagrody

• Nagroda polskiego PEN-Clubu za całokształt pracy ze szczególnym uwzględnieniem Fausta Goethego (1963)
• Nagroda literacka ZAiKS-u dla tłumaczy (1976)^[12]
• Nagroda Miasta Krakowa - za osiągnięcia w dziedzinie upowszechniania kultury (1978)

Upamiętnienie

16 lutego 2023 roku w Krakowie została ustanowiona Fundacja pamięci Barona Feliksa Konopki, m.in. w celu ochrony i dokumentowania dorobku artystycznego Feliksa Konopki^[7].