Loading AI tools
aktor i reżyser polski Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Feliks Chmurkowski (ur. 18 maja 1896 w Warszawie[1], zm. 16 kwietnia 1971 tamże) – polski aktor teatralny, filmowy, radiowy oraz reżyser teatralny.
Był synem Kajetana Chmurkowskiego i Pauliny z Gradowskich. Ukończył Gimnazjum im. Mickiewicza w Warszawie. Od 1917 statystował w Teatrze Rozmaitości[2].
W latach 1918–20 studiował w warszawskiej Szkole Dramatycznej kierowanej przez Jana Lorentowicza[2]. Równocześnie występował, pod pseudonimem Tęczyński, w Teatrze Żołnierskim YMCA. W 1920 ożenił się z Marią z domu Fiszer, również aktorką[3].
W sezonie 1920/21 występował na scenach teatrów wileńskich, następnie w Teatrze Praskim w Warszawie (odtąd pod właściwym nazwiskiem). W kolejnych sezonach grał w Lublinie, Grodnie i Łodzi. W tym ostatnim mieście, na scenie Teatru Popularnego, zadebiutował w grudniu 1924 jako reżyser sztuki Tajemniczy Dżems. W sezonie 1925/26 grał i reżyserował w Teatrze Miejskim w Grudziądzu, wchodzącym w skład Zjednoczonych Teatrów Pomorskich, następnie w Katowicach, Toruniu i Poznaniu. W 1930 powrócił do Warszawy i występował w teatrach Polskim i Małym (w 1932 także w teatrze Banda złączonym organizacyjnie z Teatrem Polskim), w sezonie 1933/34 grał w teatrach: Rozmaitości, Kameralnym, 8:30 i Letnim, a od roku 1934 aż do wybuchu wojny w zespole TKKT, m.in. na scenach Teatru Narodowego i Nowego. W latach trzydziestych brał też udział w objazdach Reduty[3].
Reżyserią zajmował się głównie w teatrach prowincjonalnych, w Warszawie reżyserował tylko sporadycznie. Wybierał głównie repertuar tzw. lekki. Jego praca reżyserska spotykała się z życzliwą oceną recenzentów[3].
W okresie okupacji niemieckiej pełnił funkcję kierownika administracyjnego spółdzielni koleżeńskiej „Pod Znachorem”[3]. Była to jedna z najsłynniejszych kawiarni w okupowanej stolicy, prowadzona przez bezrobotnych aktorów. Znajdowała się przy ulicy Boduena 4[4]. Wspólnie z żoną Chmurkowski prowadził też własny bar „Pod światełkami” w Radości k. Warszawy, gdzie również zatrudniał bezrobotnych kolegów po fachu. W 1943 został aresztowany i przez ponad rok był więziony na Pawiaku, skąd zwolniono go latem 1944. Wziął udział w powstaniu warszawskim[3].
Po wojnie występował w Teatrze Polskim w Warszawie, współpracując jednocześnie z innymi teatrami. Od sezonu 1955/56 zaangażowany w Teatrze Domu Wojska Polskiego (od 1957 – Teatr Dramatyczny), w którym pozostał aż do przejścia na emeryturę (koniec sezonu 1967/68). W 1966 występował gościnnie w stołecznym Teatrze Współczesnym. W 1960 Teatrze Dramatycznym obchodził jubileusz czterdziestolecia, a w 1966 pięćdziesięciolecia pracy artystycznej[3].
19 stycznia 1955 na wniosek Ministra Kultury i Sztuki został odznaczony Medalem 10-lecia Polski Ludowej[5].
Zarówno w okresie międzywojennym, jak i po wojnie grał w wielu polskich filmach. Występował też w słuchowiskach radiowych, w latach 1949–1975 nagrał kilkadziesiąt słuchowisk Teatru Polskiego Radia[3].
Ze względu na tuszę, gładką i pulchną twarz o regularnych rysach już od początku swej działalności aktorskiej grał przeważnie role charakterystyczne. Szybko zyskał popularność, chwalono go: za wdzięk i ciepło, szybko jednak został uznany za mistrza drugiego planu i epizodu[3]. Grywał głównie role charakterystyczno-komiczne[1][3].
Był aktywnym działaczem ZASP-u. Dwukrotnie wybrany do Zarządu Głównego (1932 i 1947). W 1948 został prezesem Zarządu Głównego i Naczelnej Rady Artystycznej i pełnił te funkcje aż do rozwiązania ZASP-u w 1950. W 1959 otrzymał tytuł członka zasłużonego SPATiF-ZASP. Od 1967 pełnił funkcję wiceprzewodniczącego Kapituły Członków Zasłużonych[3].
Zmarł w Warszawie, spoczywa na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 173-3-7)[6].
|
|
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
