Faetony

Faetony^[10] – monotypowy rząd Phaethontiformes i rodzina Phaethontidae z infragromady ptaków neognatycznych (Neornithes).

Faetony

Phaethontiformes[1]
Sharpe, 1891
Przedstawiciel rzędu – faeton czerwonosterny (P. rubricauda)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	faetony
Typ nomenklatoryczny
Phaethon aethereus Linnaeus, 1758
Synonimy
Rodzaju: Lepturus Möhring, 1758[2] Lepturus Brisson, 1760[3] Tropicophilus Leach, 1825[4] Phoenicurus Bonaparte, 1855[5] Leptophaethon Mathews, 1913[6] Scaeophaethon Mathews, 1913[6]
Rodziny; Rodzaje
Phaethontidae[7] Brandt, 1840 Phaethon[8] Linnaeus, 1758[9]

Zasięg występowania

Rząd obejmuje gatunki oceaniczne, zamieszkujące oceany całego świata w strefie ciepłych klimatów^[11].

Charakterystyka

Długość ciała 70–105 cm (włącznie z ogonem o długości 28–56 cm), rozpiętość skrzydeł 90–119 cm; masa ciała 220–835 g^[11]. Sylwetką przypominają mewy; środkowe sterówki silnie wydłużone. Upierzenie zasadniczo białe, przez oko ciemna pręga i czarne plamy na lotkach. Często różowawy nalot (jeden z podgatunków jest wręcz pomarańczowo-różowy). Nogi krótkie, silnie przesunięte ku tyłowi, co w znaczący sposób utrudnia chodzenie. Gniazdują na skalistych wysepkach; odbywają grupowe toki w powietrzu. W zniesieniu jedno jajo, które wysiadują oboje rodzice, zmieniając się co 2 do 5 dni. Podczas gdy jeden rodzic wysiaduje, drugi poluje. Okres wysiadywania w granicach 41 do 45 dni; pisklęta są gniazdownikami, usamodzielniają się po 11–15 tygodniach. Pokarm stanowią ryby i mątwy.

Systematyka

Etymologia

• Phaethon: gr. φαεθων phaethōn „słońce”, od φαω phaō „lśnić”^[12].
• Lepturus: gr. λεπτος leptos „delikatny, smukły”; ουρα oura „ogon”^[13]. Gatunek typowy: Phaethon aethereus Linnaeus, 1758.
• Tropicophilus: Gr. τροπικος tropikos „dotyczący przesilenia słonecznego, zwrotnik”, od τροπη tropē „zwrot, zmiana”, od τρεπω trepō „zwrócić”; φιλος philos „miłośnik”^[14]. Gatunek typowy: Phaethon aethereus Linnaeus, 1758.
• Phoenicurus: gr. φοινιξ phoinix, φοινικος phoinikos „karmazynowy, czerwony”; ουρα oura „ogon”^[15]. Gatunek typowy: Phaethon rubricauda Boddaert, 1783; młodszy homonim Phoenicurus T. Forster, 1817 (Muscicapidae).
• Leptophaethon: gr. λεπτος leptos „delikatny, smukły”; rodzaj Phaethon Linnaeus, 1758^[16]. Gatunek typowy: Phoethon lepturus dorotheae Mathews, 1913^[a].
• Scaeophaethon: gr. σκαιος skaios „znajdujący się po lewej stronie, zachodni” (bo grecki wróżbita zwracał się twarzą ku północy mając zachód po lewej stronie); rodzaj Phaethon Linnaeus, 1758^[17]. Gatunek typowy: Phaethon rubricauda westralis Mathews, 1912^[b].

Podział systematyczny

Do rodziny należy jeden rodzaj i następujące gatunki^[10]:

• Phaethon aethereus Linnaeus, 1758 – faeton białosterny
• Phaethon rubricauda Boddaert, 1783 – faeton czerwonosterny
• Phaethon lepturus Daudin, 1802 – faeton żółtodzioby

Uwagi

1. Podgatunek P. lepturus
2. Podgatunek P. rubricauda