Erykah Badu

Erykah Badu, właściwie Erica Abi Wright^[1] (ur. 26 lutego 1971 w Dallas^[1]) – amerykańska wokalistka z pogranicza soulu i hip-hopu, obdarzona charakterystycznym głosem.

Erykah Badu

Erykah Badu (2015)
Imię i nazwisko	Erica Abi Wright
Pseudonim	Erykah Badu
Data i miejsce urodzenia	26 lutego 1971 Dallas
Gatunki	alternative R&B[1], neo soul[1], adult contemporary R&B[1], contemporary R&B[1]
Zawód	wokalistka, aktorka
Aktywność	od 1997
Wydawnictwo	Kedar/Universal, Motown
Strona internetowa

Życiorys

Wokalistka od najmłodszych lat interesowała się śpiewem, malarstwem, tańcem. W wieku 14 lat zaczęła udzielać się w lokalnym radiu. Uczęszczając do szkoły artystycznej, zaczęła rapować pod pseudonimem MC Apples. W 1993 artystka rzuciła szkołę, by w pełni oddać się swemu największemu zamiłowaniu – muzyce. Równocześnie, by zarobić na utrzymanie, uczyła dzieci tańca. Razem ze swym kuzynem założyła duet pod nazwą Erykah Free. Artystka spróbowała również swoich sił w filmie „The Boulevard”. Na jednym z przyjęć została dostrzeżona przez Tima Grace’a, który został jej menadżerem. Kolejną osobą, która doceniła jej talent oraz pasję, był Kedar Massenberg – zafascynowany głosem artystki zaproponował jej kontrakt w wytwórni Kedar Entertainment.

Pierwsza płyta piosenkarki, która ukazała się w 1997 pod tytułem Baduizm, osiągnęła status pięciokrotnej platyny. Baduizm wytyczył nowy kierunek muzyczny, nazwany przez dziennikarzy neo soulem. W tym samym roku Erykah urodziła synka, któremu dała imię Seven. Ojcem dziecka jest André 3000 z OutKast. W 2004 artystka ponownie została mamą, tym razem urodziła córkę, której nadała imię Puma, natomiast w 2009 przyszła na świat dziewczynka o imieniu Mars, której ojcem jest raper Jay Electronica.

Laureatka czterech nagród Grammy. Współpracowała z wieloma afroamerykańskimi muzykami, takimi jak Jill Scott, The Roots, D’Angelo, Macy Gray, André 3000, Common. Od kilku lat współpracuje z artystami związanymi z Culture Revolution – trębaczem Keyonem Harroldem, saksofonistą Sylwestrem Ostrowskim i raperem Pharoahe Monchem. Najbardziej znane utwory autorstwa Badu to „You Got Me” (z The Roots), „Tyrone”, „Next Lifetime”, „On & On”, „Love Of My Life”.

Kilkukrotnie była w Polsce: 10 grudnia 2003 w ramach trasy koncertowej „Worldwide Underground” wystąpiła w warszawskiej Sali Kongresowej, 11 lipca 2006 w Warszawie w amfiteatrze w Parku Sowińskiego, w 2008 podczas festiwalu Open’er Festival w Gdyni oraz w sierpniu 2011 roku na trzech koncertach, w Gdańsku, Warszawie oraz Wrocławiu. 25 marca 2019 podczas Szczecin Jazz 2019 wystąpiła w szczecińskiej hali Netto Arena z towarzyszeniem zespołu Culture Revolution z Sylwestrem Ostrowskim i Pauliną Przybysz w składzie.

Ma za sobą występy w kilku filmach. Jest właścicielką klubu Black Forest Theater w Dallas, gdzie organizuje liczne imprezy muzyczno-charytatywne, a także właścicielką wytwórni płytowej Control FreaQ Records.

Dyskografia

Albumy

Tytuł	Dane dot. albumu	Pozycja na liście							Certyfikat
		USA	UK [2]	GER [3]	CHE [4]	AUT [5]	FRA [6]	POL [7]
Baduizm	Data: 11 lutego 1997[8] Wydawca Kedar, Universal	2	17	–	–	–	–	–	USA: 3x platynowa płyta[9] CAN: złota płyta[10]
Mama's Gun	Data: 31 października 2000[11] Wydawca Motown	11	76	42	33	56	42	31	USA: platynowa płyta[9] CAN: złota płyta[10]
Worldwide Underground	Data: 16 września 2003[12] Wydawca Motown	3	93	57	32	64	–	32	USA: złota płyta[9]
New Amerykah Part One (4th World War)	Data: 26 lutego 2008[13] Wydawca Universal Motown	2	55	44	10	39	49	9
New Amerykah Part Two (Return of the Ankh)	Data: 30 marca 2010[14] Wydawca Universal Motown	4	56	61	18	38	77	15
„–” oznacza, że album nie był notowany.

Albumy koncertowe

Tytuł	Dane dot. albumu	Pozycja na liście			Certyfikat
		USA	UK [2]	POL [7]
Live	Data: 18 listopada 1997[15] Wydawca Kedar	4	195	43	USA: 2x platynowa płyta[9]

Mixtape’y

Tytuł	Dane dot. albumu	Pozycja na liście
		USA
But You Caint Use My Phone	Data: 27 listopada 2015[16] Wydawca: Motown, Control Freaq	14

Kompilacje

Tytuł	Dane dot. albumu
Icon	Data: 31 sierpnia 2010[17] Wydawca: Universal

Filmografia

Tytuł	Rok	Rola	Uwagi	Źródło
„Blues Brothers 2000”	1998	jako Queen Mousette	film fabularny	[18]
„Wbrew regułom”	1999	jako Rose Rose	film fabularny

Przypisy

1. John Bush: Erykah Badu Biography. www.allmusic.com. [dostęp 2016-10-16]. (ang.).
2. Erykah Badu UK Chart History. www.officialcharts.com. [dostęp 2016-10-16]. (ang.).
3. Erykah Badu / Longplay-Chartverfolgung. www.musicline.de. [dostęp 2016-10-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-03)]. (niem.).
4. Erykah Badu Swiss Albums Chart. www.hitparade.ch. [dostęp 2016-10-16]. (niem.).
5. Erykah Badu Austrian Albums Chart. austriancharts.at. [dostęp 2016-10-16]. (niem.).
6. Erykah Badu French Albums Chart. www.lescharts.com. [dostęp 2016-10-16]. (ang.).
7. OLiS – sprzedaż w okresie 15.01.2001 – 21.01.2001. olis.onyx.pl. [dostęp 2016-10-16]. (pol.).
   OLiS – sprzedaż w okresie 14.05.2007 – 20.05.2007. olis.onyx.pl. [dostęp 2016-10-16]. (pol.).
   OLiS – sprzedaż w okresie 22.12.2003 – 28.12.2003. olis.onyx.pl. [dostęp 2016-10-16]. (pol.).
   OLiS – sprzedaż w okresie 31.03.2008 – 06.04.2008. olis.onyx.pl. [dostęp 2016-10-16]. (pol.).
   OLiS – sprzedaż w okresie 17.05.2010 – 23.05.2010. olis.onyx.pl. [dostęp 2016-10-16]. (pol.).
8. John Bush: Erykah Badu Baduizm review. www.allmusic.com. [dostęp 2016-10-16]. (ang.).
9. RIAA: Erykah Badu. www.riaa.com. [dostęp 2016-10-16]. (ang.).
10. Music Canada: Erykah Badu. musiccanada.com. [dostęp 2016-10-16]. (ang.).
11. Rob Theakston: Erykah Badu Mama’s Gun review. www.allmusic.com. [dostęp 2016-10-16]. (ang.).
12. Andy Kellman: Erykah Badu Worldwide Underground review. www.allmusic.com. [dostęp 2016-10-16]. (ang.).
13. Andy Kellman: Erykah Badu New Amerykah, Pt. 1: 4th World War review. www.allmusic.com. [dostęp 2016-10-16]. (ang.).
14. Andy Kellman: Erykah Badu New Amerykah, Pt. 2: Return of the Ankh review. www.allmusic.com. [dostęp 2016-10-16]. (ang.).
15. Leo Stanley: Erykah Badu Live review. www.allmusic.com. [dostęp 2016-10-16]. (ang.).
16. Andy Kellman: Erykah Badu But You Caint Use My Phone review. www.allmusic.com. [dostęp 2016-10-16]. (ang.).
17. Stephen Thomas Erlewine: Erykah Badu Icon review. www.allmusic.com. [dostęp 2016-10-16]. (ang.).
18. Erykah Badu. www.imdb.com. [dostęp 2016-10-16]. (ang.).

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 0000000368482280, 0000000079812079
• VIAF: 2667282
• LCCN: no97038149
• GND: 128538732
• BnF: 14000414h
• SUDOC: 087930641
• NKC: xx0076875
• BIBSYS: 5045642
• Open Library: OL2786201A
• J9U: 987007421612205171
• CONOR: 30716259
• KRNLK: KAC2020O8493
• LIH: LNB:/xa;=B0

Encyklopedie internetowe:

• Britannica: biography/Erykah-Badu
• NE.se: erykah-badu
• SNL: Erykah_Badu