Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ernest Mandel, właśc. Ernest Ezra Mandel (ur. 5 kwietnia 1923 we Frankfurcie nad Menem, zm. 20 lipca 1995) – lewicowy działacz polityczny, trockista.
Urodził się w rodzinie polskich Żydów Henryka i Rosy Mandelów, byłych aktywistów Ligi Spartakusowskiej Róży Luksemburg i Karola Liebknechta. W latach 30. jego rodzice przenieśli się do Antwerpii, gdzie szukali azylu politycznego[1]. Jego edukacja, w czasie której został zwerbowany do lokalnej grupy trockistowskiej, została przerwana przez II wojnę światową. Zaangażowany w ruch oporu, dwukrotnie był aresztowany i uciekał z miejsca odosobnienia, by wreszcie trafić do niemieckiego obozu koncentracyjnego Mittelbau-Dora. Po wojnie został jednym z liderów belgijskiej sekcji IV Międzynarodówki i członkiem jej Międzynarodowego Sekretariatu. Zyskał sławę jako dziennikarz, piszący do gazet „Het Parool”, Le Peuple, „l'Observateur” i dla Agence France Presse oraz uczestnik głośnych polemik między lewicą radykalną i socjaldemokracją.
W 1946 r. Mandel został wybrany do Międzynarodowego Sekretariatu IV Międzynarodówki oraz redaktorem naczelnym belgijskiej dwujęzycznej gazety Lewica. Uczestniczył w belgijskim ruchu związkowym, a jego sekcja tworzyła lewicową frakcję w Partii Socjalistycznej, do momentu, gdy nie została z niej wyrzucona za protest przeciwko wejściu do koalicji z chadekami i współudział w strajku generalnym. Mandel był również autorem raportów poświęconych sytuacji w ZSRR[2] oraz w krajach Bloku Wschodniego[3], które stały się wykładnią oficjalnego stanowiska IV Międzynarodówki. Uważał nową rewolucję na terenie tych państw za nieuchronną[4].
Mandel starał się ratować Międzynarodówkę przed kolejnymi rozłamami, sprzeciwiając się rozłamowi w 1953 r. i będąc jednym z inicjatorów częściowego zjednoczenia w 10 lat później[5]. Pozostawał płodnym publicystą, autorem licznych opracowań związanych z ekonomią marksistowską oraz analiz politycznych. Od 1968 r. regularnie organizował wykłady na europejskich uniwersytetach, mimo postępujących problemów zdrowotnych. Prowadził kampanię na rzecz anulowania długów Trzeciego Świata. W kolejnej dyskusji wewnątrz Międzynarodówki opowiedział się zdecydowanie przeciwko nowym metodom walki partyzanckiej, lansowanym przez organizacji południowoamerykańskie, podkreślając wagę kształcenia teoretycznego i organizowania partii masowych[6]
W czasie pieriestrojki apelował o oficjalną rehabilitację ofiar politycznych procesów stalinizmu, a w czasie podróży do ZSRR przedstawiał własną wizję demokratycznego socjalizmu[7][8].
Mandel opublikował blisko 2000 artykułów oraz 30 większych książek:
W swojej myśli politycznej Mandel był najbardziej ortodoksyjnym z czołowych trockistów[9] i niezwykle aktywnym krytykiem konkurencyjnych ruchów trockistowskich[10]. Do śmierci pozostawał czołowym teoretykiem IV Międzynarodówki.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.