Endokrynologia i diabetologia dziecięca

Endokrynologia i diabetologia dziecięca – specjalizacja lekarska oraz dziedzina medycyny zajmująca się diagnostyką, leczeniem i profilaktyką endokrynopatii oraz cukrzycy i jej powikłań u dzieci^[1]. W Polsce konsultantem krajowym endokrynologii i diabetologii dziecięcej od czerwca 2023 roku jest prof. dr hab. Mieczysław Edmund Walczak^[2]. Zaburzeniami endokrynologicznymi u dorosłych zajmuje się specjalizacja endokrynologia^[3], cukrzycą i jej powikłaniami u dorosłych zaś zajmuje się diabetologia^[4].

Przebieg szkolenia specjalizacyjnego z endokrynologii i diabetologii dziecięcej w Polsce[1]

W Polsce kształcenie w tej specjalizacji trwa 5 lat (3 lata modułu podstawowego z pediatrii i 2 lata modułu specjalistycznego z endokrynologii i diabetologii dziecięcej).

W ramach modułu specjalizacyjnego z endokrynologii i diabetologii dziecięcej lekarze odbywają:

• Kursy:
  • „Wprowadzenie do specjalizacji w dziedzinie endokrynologii i diabetologii dziecięcej z elementami statystyki i medycyny opartej na faktach (EBM)” (8 dni)
  • „Terapia cukrzycy za pomocą indywidualnych pomp insulinowych, system ciągłego monitorowania glikemii (CGM, FGM), podstawy żywienia w cukrzycy i w innych chorobach układu dokrewnego” (5 dni)
  • „Endokrynologia i diabetologia dziecięca”^[a] (10 dni)
• Staż podstawowy w zakresie endokrynologii i diabetologii dziecięcej (525 dni, w tym 315 dni na oddziale endokrynologii dziecięcej, 55 dni w poradni endokrynologii dziecięcej, 120 dni na oddziale diabetologii dziecięcej i 35 dni w poradni diabetologii dziecięcej)
• Staże kierunkowe:
  • w zakresie endokrynologii osób dorosłych (20 dni, w tym 10 dni na oddziale endokrynologii osób dorosłych i 10 dni w poradni endokrynologii dla osób dorosłych)
  • w zakresie diabetologii osób dorosłych (20 dni, w tym 10 dni na oddziale diabetologii dla osób dorosłych i 10 dni w poradni diabetologicznej dla osób dorosłych)
  • w zakresie ginekologii dziecięcej (10 dni)
  • w zakresie diagnostyki obrazowej (10 dni, w tym 5 dni w pracowni ultrasonograficznej)
  • w zakresie medycyny nuklearnej (5 dni)
  • w zakresie genetyki dziecięcej (20 dni, w tym 10 dni w pracowni genetycznej i 10 dni w poradni genetycznej)
  • w zakresie diagnostyki laboratoryjnej (20 dni, w tym 5 dni w laboratorium diagnostycznym, 5 dni w pracowni cytologii i histopatologii i 10 dni praktycznie wykonując testy hormonalne i interpretując wyniki oznaczeń hormonalnych w miejscu odbywania stażu)

W trakcie modułu specjalistycznego kształcący się lekarze muszą zdobyć następujące umiejętności praktyczne:

• badanie ultrasonograficzne gruczołu tarczowego
• badanie ultrasonograficzne narządów miednicy mniejszej
• biopsja aspiracyjna cienkoigłowa (BAC) gruczołu tarczowego z interpretacją wyniku badania cytologicznego
• założenie i zaprogramowanie pompy do ciągłego, podskórnego wlewu insuliny
• założenie systemów ciągłego monitorowania glikemii (CGM, FGM) z interpretacją ich raportów
• ułożenie i przeprowadzenie programu edukacyjnego w zakresie samokontroli (w tym diety i wysiłku fizycznego) dla chorych z cukrzycą typu 1 i 2
• ocena wieku kostnego
• TK/RM okolicy podwzgórzowo-przysadkowej
• TK/RM/USG nadnerczy
• scyntygrafia tarczycy i przytarczyc

W trakcie całego toku specjalizacji lekarze mają obowiązek opublikować co najmniej 1 artykuł naukowy w recenzowanym czasopiśmie medycznym w tematyce endokrynologii dziecięcej lub diabetologii dziecięcej oraz aktywnie uczestniczyć w co najmniej 3 konferencjach naukowych organizowanych lub akredytowanych przez Polskie Towarzystwo Endokrynologii i Diabetologii Dziecięcej.

Lekarze specjaliści pediatrii mogą specjalizować się w endokrynologii i diabetologii dziecięcej idąc zmodyfikowanym tokiem kształcenia^[5].

Niektóre choroby leżące w zakresie zainteresowań endokrynologii i diabetologii dziecięcej[6]:

• karłowatość
• gigantyzm
• zaburzenia dojrzewania płciowego
• eunuchoidyzm
• wrodzony przerost nadnerczy
• krzywica
• cukrzyca typu 1
• cukrzyca typu MODY
• zaburzenia rozwoju płci
• zespół Pendreda
• wrodzona niedoczynność tarczycy
• wrodzona nadczynność tarczycy
• wrodzona wielohormonalna niedoczynność przysadki
• autoimmunologiczny zespół niedoczynności wielogruczołowej typu 1
• mnoga gruczolakowatość wewnątrzwydzielnicza

Zobacz też

• Polskie Towarzystwo Endokrynologiczne
• Polskie Towarzystwo Diabetologiczne

Uwagi

1. Kurs atestacyjny (podsumowujący) odbywany w ostatnim (piątym) roku szkolenia specjalizującego przed Państwowym Egzaminem Specjalizacyjnym (PES-em)