Emilian Deryng

Emilian Deryng (ur. 26 lutego 1819 w Warszawie, zm. 4 grudnia 1895 we Lwowie) – artysta dramatyczny i powieściopisarz, pedagog sceniczny.

Emilian Deryng

Data i miejsce urodzenia	26 lutego 1819 Warszawa
Data i miejsce śmierci	4 grudnia 1895 Lwów

Życiorys

Jego ojcem był nauczyciel, Jan Deryng, matką Teresa z domu Putz. Naukę zawodu aktorskiego pobierał w warszawskiej Szkole Dramatycznej u Bonawentury Kudlicza w roku 1838. Karierę rozpoczął od teatrów prowincjonalnych, a od września 1844 przyjęto go do teatrów w Warszawie. W 1845 wziął półroczny urlop i wyjechał celem poznania scen zagranicznych, a od początku 1846 całkowicie rozstał się z Warszawą, wyprowadziwszy się do Wilna, gdzie zdobył sobie uznanie i gdzie występował z powodzeniem aż do zamknięcia w 1864 przez władze rosyjskie teatru polskiego. W następnych latach grał w teatrach lwowskich, a następnie znów trafił do Warszawy. Tam w latach 1876–1878 był (po Władysławie Bogusławskim) reżyserem sceny warszawskiej dając przez trzynaście miesięcy swej pracy 25 premier. Zdymisjonowany został 13 czerwca 1879 za zbytnią uległość wobec podległych mu pracowników teatru^[1].

W 1879 założył przy ulicy Danielewiczowskiej w Warszawie (w gmachu Granzowa, dawnej bóżnicy) prywatną szkołę dramatyczną, z której wyszli m.in. aktorzy tacy, jak: Maria Wisnowska, Klementyna Czosnowska, Antoni Siemaszko, Mieczysław Frenkiel, Edmund Rygier, Józef Chmieliński.

Później Deryng znów trafił na prowincję, wędrując po Polsce z własną trupą teatralną^[2], a także organizując imprezy i widowiska. Zapomniany, zmarł w niedostatku we Lwowie.

Emilian Deryng był ojcem aktorki Marii Walewskiej z domu Deryng.

Pochowany na cmentarzu Łyczakowskim^[3].

Twórczość

• "Córka żołnierza" (powieść w 2 tomach, Wilno, 1845)^[4]
• "Bracia Morawczycy" (dramat, 1849)^[5]
• "Hrabia i listy" (komedia, 1849)
• "Szatan ziemi i anioł" (powieść w 3 tomach, Wilno, 1851^[6])
• "Pojata córka Lizdejki", (dramat, 1854)
• "Bogumił Duda" (dramat, 1856)
• "Duch Hamleta" (komedia dla młodzieży, 1873)
• "Z życia artysty" (mała forma dramatyczna, 1877)
• "Na złość światu" (komedioopera, 1882)
• "Krasomówstwo, deklamacja i scenika polska" (poradnik dla teatrów amatorskich, Kraków, 1885) i in.

Przypisy

1. krytycznie jego działalność na tym stanowisku ocenił m.in. Józef Kotarbiński pisząc o jego zaletach pedagogicznych, ale niedostatkach jako organizatora pracy; bezpośrednią przyczyną dymisji Derynga była obietnica podwyżki gaż złożona chórzystom bez porozumienia z dyrekcją, co po tym, jak okazała się być bez pokrycia wywołało strajk niezadowolonych pracowników
2. O działalności aktorskiej Derynga w Galicji zob: Edward Webersfeld, Teatr Prowincjonalny w Galicji. 1850-1908, "Scena i Sztuka" (cykl) 1908-1909
3. Stanisław Nicieja: Cmentarz Łyczakowski we Lwowie w latach 1786-1986. Ossolineum, 1988. ISBN 83-04-02817-4. Brak numerów stron w książce
4. Lublin w okresie romantyzmu. [dostęp 2007-07-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-27)].
5. Bracia Morawczycy : dramat we 3-ch aktach ozdobiony śpiewem i tańcami, i Hrabia i listy : komedija w 1 akcie oryginalnie napisane przez Emila Derynga [online], polona.pl [dostęp 2018-09-13].
6. u Orgelbranda rok 1851, w Polskim Słowniku Biograficznym – 1874

Linki zewnętrzne

• Utwory Emiliana Derynga w bibliotece Polona

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 0000000113185356
• VIAF: 165212799
• PLWABN: 9810642328805606
• NUKAT: n99710292
• LIH: LNB:HGi;=BO

Encyklopedie internetowe:

• PWN: 3891951
• ETP: 70897