Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Emic i etic – para terminów stworzona przez Kennetha L. Pike'a; w szerszym znaczeniu emic oznacza badanie danej kultury od strony jej użytkowników, etic zaś z pozycji zewnętrznego obserwatora[1].
Model emiczny stanowi próbę wyjaśnienia ideologii lub zachowania przedstawicieli danej kultury, w oparciu o stosowane przez nich samych definicje różnych zjawisk. Model etyczny oparty jest o pojęcia spoza danej kultury. W założeniu modele etyczne mają być uniwersalne, modele emiczne natomiast specyficzne dla poszczególnych kultur[2].
Marvin Harris w swojej książce The Rise of Anthropological Theory: A History of Theories of Culture z 1969 roku definiuje oba pojęcia następująco:
Również Jingfeng Xia nawiązuje do tych dwóch terminów:
Już antropolodzy tacy jak Franz Boas, Bronisław Malinowski czy Edward Sapir, a także inni, zwrócili uwagę na to, że celem dla badacza kultury powinno być uchwycenie jej od strony „wewnętrznej”, to znaczy z punktu widzenia użytkowników tej kultury[5].
Terminy emic/etic zostały wprowadzone przez Kennetha L. Pike'a, amerykańskiego lingwistę w jego książce Language in Relation to a Unified Theory of the Structure of Human Behaviour, w analogii do pojęć takich jak fonetyczny i fonemiczny. Zakłada on, że narzędzia stosowane do badania zachowań językowych wykorzystać można, opisując różne zachowania społeczne ludzi. Sugeruje istnienie dwóch perspektyw, które można przyjąć w badaniu kultury danego społeczeństwa, analogicznie do perspektyw wykorzystywanych podczas badań nad systemem dźwiękowym języka. W obu tych przypadkach przyjąć można zarówno punkt widzenia „zewnętrzny” – spoza grupy, jak również „wewnętrzny”, czyli punkt widzenia członków grupy. Stworzony przez Pike'a podział metodologiczny zyskał znaczenie nie tylko w antropologii, ale również podczas badań kultury w innych dziedzinach, takich jak np. psychologia, lingwistyka i socjologia czy medycyna[6].
Perspektywą emiczną i etyczną zajęli się w swoich badaniach między innymi Ward Goodenough i Marvin Harris. Harris włączył to rozróżnienie do swojej koncepcji materializmu kulturowego. W. H. Goodenough utworzył podział na antropologię emiczną i etyczną. Antropologia emiczna stosuje z konieczności terminy etic, jednak dąży do ich konkretyzacji w odniesieniu do danej kultury[5]. Badania z założenia dążyć mają do odkrycia systemów pojęciowych, wykorzystywanych przez członków badanych kultur. Goodenough postulował tworzenie modeli emic w oparciu o pojęcia używane przez „autorytety kulturowe”. W tej kwestii nie zgadzał się z nim M. Harris, wskazując na pojawiające się przy takim podejściu problematyczne kwestie, jak chociażby to, czy możliwe jest znalezienie osoby, którą można uznać za absolutny autorytet kulturowy i na jakiej podstawie należałoby wybrać ją spośród innych użytkowników danej kultury. Odrzucał traktowanie kultury jako tworu składającego się z reguł czy „gramatyki”. Zdaniem Harrisa ponadto podejście etyczne góruje nad emicznym, ponieważ potencjalnie umożliwia ono uzyskanie obiektywnej wiedzy[2].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.