Remove ads
Edukacja domowa – nauczanie dzieci oraz młodzieży przez ich rodziców lub guwernerów, odbywające się w miejscu zamieszkania poza systemem szkolnym (w Polsce związanym z Ministerstwem Edukacji i Nauki)[1]. Edukacja domowa, jako niesformalizowany biurokratycznie rodzaj opieki i indywidualnego wychowania dziecka w gronie rodzinnym, od wieków odbywa się przez całe życie człowieka jako istoty społecznej[2].
Wiedza rodzinna była i jest przekazywana tradycyjnie i obyczajowo od pokoleń w grupie rodzinnej, która to stanowi dziecku podstawę opieki i wychowania oraz prowadzi je poprzez edukację ku dorosłości[3].
Edukacja domowa stała się popularna w krajach anglosaskich (Stany Zjednoczone, Kanada, Wielka Brytania, Australia). Prowadzone w tych krajach badania wykazują, że dzieci uczone w domu przez rodziców osiągają lepsze wyniki w nauce niż ich rówieśnicy uczęszczający do szkół zbiorowych[4]. Kierunek pedagogiki rodzinnej otwierający nowe możliwości edukacyjne to edukacja multimedialna w grupie rodzinnej.
Remove ads
Domowe nauczanie w Polsce jest możliwe po zmianie systemu politycznego od 1991 roku. Prawo oświatowe pozwala na uczenie dziecka w domu, za zgodą dyrektora szkoły, do której zapisane jest dziecko[5]. Ustawa dopuściła – w formalnym i prawnym znaczeniu – uczenie się dzieci poza instytucjonalnym środowiskiem szkoły, a najczęściej w domu rodzinnym, w warunkach zorganizowanych przez samych rodziców. Rodzice i opiekunowie prawni mogą podejmować decyzje co do celu, jakości kształcenia zgodnym z tradycją (rodzinną, regionalną RP) mając na względzie potrzeby rynku zatrudnienia w dobie globalizacji[6]. Uczeń ma obowiązek zdania egzaminów klasyfikacyjnych po każdym roku nauki[7]. Edukacja domowa w polskiej rodzinie jest chętniej podejmowana przez rodziców z wyższym wykształceniem i przygotowaniem pedagogicznym, o konserwatywnym światopoglądzie[8].
W Polsce uczniowie korzystający z edukacji domowej są zapisani do szkoły stacjonarnej zgodnie z rejonizacją wojewódzką, wobec czego podlegają Ministerstwu Edukacji Narodowej. Dodatkowo co roku muszą przystąpić do egzaminów klasyfikacyjnych ze wszystkich przedmiotów[9].
Liczba uczniów edukowanych w domu
Według danych statystycznych Ministerstwa Edukacji Narodowej z września 2017 liczba dzieci w edukacji domowej w Polsce w tymże roku wynosiła 13 955, co stanowi 26% wzrost w stosunku do roku poprzedniego. Z tego 86% (12 025) to uczniowie szkół podstawowych, 6,5% uczniowie gimnazjum (907), a 4% uczniowie liceum (566). Dzieci objęte edukacją domową stanowiły 0,3% wszystkich uczących się w szkołach[10].
Statystyki krajów, w których nauczanie domowe odbywa się dłużej niż w Polsce (np. Stany Zjednoczone, Wielka Brytania, Kanada), wskazują, że liczba dzieci edukowanych w domu nie przekracza 2% populacji dzieci szkolnych (Homeschooling international status and statistics).
Edukacja domowa za granicą
Edukacja domowa była jednym z rozwiązań oświaty polonijnej proponowanych Polakom na emigracji. W tej chwili jest ona ograniczona ze względu na rejonizację wojewódzką.
Formalności związane z edukacją domową
Rodzic lub prawny opiekun, aby móc zmienić system nauki dziecka na edukację domową, musi podjąć następujące kroki:
- Wypełnić: wniosek o zezwolenie na spełnianie obowiązku szkolnego poza szkołą, oświadczenie o zapewnieniu warunków umożliwiających realizację podstawy programowej, zobowiązanie rodziców do przystępowania dziecka do egzaminów klasyfikacyjnych.
- Dostarczyć w/w dokumenty do dyrektora wybranej szkoły przyjaznej edukacji domowej.
- Otrzymać od dyrektora placówki oświatowej pisemną decyzję ze zgodą na edukację domową dziecka (decyzja wystawiana jest do 30 dni od złożenia dokumentów).[11]
Remove ads
- Budajczak M., (2004), Edukacja domowa, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk, ISBN 83-89574-17-9.
- Giercarz-Borkowska M., (2019), Edukacja domowa jako alternatywa edukacyjna dla dzieci zdolnych, Wydawnictwo TeksTy, Wrocław, ISBN 978-83-952010-0-4.
- Giercarz-Borkowska M., (2022), Edukacja domowa od tradycji ku współczesności, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole, ISBN 978-83-7395-995-8
- Gribble D., (2005), Edukacja w wolności. W poszukiwaniu idealnego systemu kształcenia, Oficyna Wydawnicza IMPULS, Kraków
- Haug G., (2003), Agresja w przedszkolu, Wydawnictwo JEDNOŚĆ, Kielce
- Janke A., W., (2004), Pedagogika rodziny na progu XXI wieku, Wydawnictwo Edukacyjne Akapit, Toruń, ISBN 83-89163-08-X i ISBN 978-83-8916-308-0
- Kantorowski J., (2003), Wychowanie w duchu tradycji kawaleryjskich, Kantor wydawniczy, Kraków, ISBN 978-83-927669-0-2
- Levine M., (2004), Jak nie tracić głowy w szkole. O zdolności do nauki i zaburzeniach uczenia się, Media Rodzina, Poznań
- Zakrzewscy M. i P., (red.), (2013), Edukacja domowa. Praktyka i teoria, Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna „Adam”, Warszawa, ISBN 978-83-931070-6-3
Remove ads
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads