Dzwonkówka żółtogarbkowa

Dzwonkówka żółtogarbkowa (Entoloma cuneatum (Bres.) M.M. Moser) – gatunek grzybów z rodziny dzwonkówkowatych (Entolomataceae)^[1].

Dzwonkówka żółtogarbkowa

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	dzwonkówkowate
Rodzaj	dzwonkówka
Gatunek	dzwonkówka żółtogarbkowa
Nazwa systematyczna
Entoloma cuneatum (Bres.) M.M. Moser Kl. Krypt.-Fl., Edn 4 (Stuttgart) 2b/2: 205 (1978)

Zarodniki

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Entoloma, Entolomataceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy gatunek ten opisał w 1887 r. Giacomo Bresàdola, nadając mu nazwę Nolanea cuneata. Obecną nazwę nadał mu Meinhard Moser w 1978 r.^[1]

Synonimy:

• Entoloma cetratum var. cuneatum (Bres.) Krieglst. 1991
• Hyporrhodius cuneatus (Bres.) Migula 1912
• Nolanea cuneata Bres. 1887
• Rhodophyllus cuneatus (Bres.) M.M. Moser 1967^[2].

Polską nazwę zarekomendowała w 2025 roku Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego^[3].

Morfologia

Kapelusz

Średnica 20–60 mm, początkowo ostro stożkowaty, stożkowaty lub dzwonkowaty, potem wypukły, w końcu płaskowypukły z wyraźnym garbkiem, higrofaniczny; w stanie wilgotnym ciemnoczerwono-brązowy lub sepiowy z kontrastowo jaśniejszym, żółtym garbkiem, przezroczyście prążkowany na brzegu, w stanie suchym blednący do szaro- lub żółtawobrązowego, garbek długo pozostaje bledszy. Powierzchnia naga, gładka, brzeg początkowo podwinięty, potem prosty^[4].

Blaszki

Od 25 do 34, l = 1–5, raczej rzadkie, przyrośnięte, początkowo brudno ochrowo-różowe, potem brązowo-różowe. Ostrza całe, lub postrzępione, tej samej barwy^[4].

Trzon

Wysokość 25–90 mm, grubość 1–5 mm, cylindryczny, często przy podstawie rozszerzony. Powierzchnia żółta, żółtobrązowa lub czerwonawo brązowa, zawsze wyraźnie jaśniejsza od kapelusza, w górnej połowie lub na wierzchołku wyraźnie oprószona, rzadko całkowicie, włóknisto-łuseczkowata ku dołowi. Podstawa z białą grzybnią^[4].

Miąższ

Pod skórką tej samej barwy co skórka, wewnątrz jaśniejszy, o łagodnym smaku i bez wyraźnego zapachu^[4].

Cechy mikroskopowe

Podstawki 4-zarodnikowe, ze sprzążkami. Zarodniki 10–13 × 7,5–9 µm, Q = 1,2–1,5(–1,6), w widoku z boku 5–7–kątne. Krawędź blaszek płodna, bez cystyd. Strzępki skórki w kapeluszu wąskie, cylindryczne, o szerokości 2,5–9 µm ze ścianami pigmentowanymi. Rozproszony, blady pigment występuje także wewnątrz strzępek, ale nigdy ich nie inkrustuje. W skórce górnej części trzonu cylindryczne lub główkowate kaulocystydy o długości do 110 µm i szerokości 4–8 µm. Sprzążki występują w hymenium, rzadko także w warstwach okrywowych^[4].

Występowanie i siedlisko

Podano występowanie Entoloma cuneatum głównie w Europie i na Nowej Zelandii, poza tym na pojedynczych stanowiskach w Azji i Ameryce Południowej^[5]. W Europie Środkowej i Zachodniej jest szeroko rozprzestrzeniony, ale rzadki^[4]. Brak go w wykazie wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski Władysława Wojewody z 2003 r.^[6] Po raz pierwszy w Polsce jego stanowiska podano w 2016 r. w Gryżyńskim Parku Krajobrazowym^[7]

Grzyb naziemny występujący w lasach iglastych, rzadziej w lasach liściastych, zwłaszcza na próchnicznych i zasadowych glebach. Owocniki tworzy od wiosny do jesieni^[4].