Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Dysplazja (łac. dysplasia, z gr. dys = zły + plassein = tworzyć, kształtować) – nieprawidłowości w wyglądzie komórek (zmiany cytologiczne) oraz zaburzenia w architekturze tkanki wskazujące na wczesny krok w kierunku transformacji nowotworowej, zaburzeniami budowy komórek (polimorfizm, nieprawidłowości jąder), ich dojrzewania i różnicowania (liczne mitozy) oraz struktury (utrata biegunowości komórek i warstwowości jąder). Zjawisko dysplazji polega na stopniowej przebudowie dotychczas zdrowego narządu. To zaburzone różnicowanie jest ograniczone do warstwy nabłonkowej (dysplazja dotyczy głównie nabłonka i tkanki łącznej) i nie ulega inwazji do głębszych tkanek – nie przekracza błony podstawnej.
Dysplazja jest najbardziej stałym wykładnikiem histopatologicznym stanu przedrakowego nabłonka. Dysplazja bywa nawet określana jako stan przejściowy między rozrostem (hiperplazją) a nowotworem.
Terminem dysplazja określa się także zmiany proliferacyjno-zanikowe w sutku (mastopatia) powstające pod wpływem zaburzeń hormonalnych. Ponieważ tego typu zmiany w sutku nie są stanem przednowotworowym, nazywa się je łagodnymi dysplazjami sutka.
Dysplazja charakteryzuje się głównie zmianami mikroskopowymi, jak:
Dysplazja ma różne stopnie zaawansowania, które wyrażamy za pomocą podziału:
Im wyższy stopień dysplazji tym większe prawdopodobieństwo jej przejścia w raka. Dysplazja w zależności od stopnia i ilości zmienionych komórek wymaga dalszej diagnostyki (pobranie wycinków) i leczenia zachowawczego (lekami, farmakoterapia) lub chirurgicznego.
Najlepiej poznaną formą dysplazji jest forma prekursorowa dla raka szyjki macicy – śródnabłonkowa neoplazja szyjki macicy (ang. cervical intraepithelial neoplasia – stąd klasyfikacja CIN). Zawiera ona właściwie dwa typy zmian: oprócz dysplazji dotyczy również raka przedinwazyjnego. Zmiana ta jest wywoływana przez infekcję wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV: typami 16 i 18, niekiedy 31, 33, 35 i 51). Rzadko istnieją dla kobiet niepokojące przesłanki, które mogłyby się przyczynić do podejrzenia o dysplazję szyjki macicy. Wykrywa się ją natomiast zazwyczaj na podstawie badania przesiewowego, jakim jest ocena rozmazu z części pochwowej szyjki macicy (ang. pap smear, od Jeorjosa Papanikolau, twórcy cytodiagnostyki złuszczeniowej). Celem tego badania jest zdiagnozowanie choroby we wczesnej fazie, gdy jest ona jeszcze na etapie dysplazji i łatwo ją wyleczyć.
Inne przykłady to:
Pojęcia dysplazji, raka w miejscu i rak inwazyjnego są powiązane, gdyż reprezentują trzy etapy progresji w kierunku raka:
Metaplazja jest sytuacją, w której komórki zmieniły swój pierwotny, dojrzały typ zróżnicowania w inny typ zróżnicowanych komórek, również dojrzałych, w odpowiedzi adaptacyjnej na ekspozycję na chroniczne podrażnienie, patogen lub karcynogen. Metaplazja tym różni się od dysplazji, że w przypadku komórek dysplastycznych zmiany są zakodowane w ich genomie i są przekazywane komórkom potomnym.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
