Dornier Do X

Dornier Do X – samolot pasażerski o konstrukcji łodzi latającej, wyprodukowany na przełomie lat 20. i 30. XX wieku przez niemieckie przedsiębiorstwo Dornier w trzech egzemplarzach.

Dornier Do X

Dane podstawowe
Państwo	Rzesza Niemiecka
Producent	Dornier
Typ	samolot pasażerski o konstrukcji łodzi latającej
Załoga	5 pilotów i osoby funkcyjne
Historia
Data oblotu	12 lipca 1929
Lata produkcji	1928–1931
Liczba egz.	3
Dane techniczne
Napęd	12 dwunastocylindrowych silników widlastych Curtiss Conqueror
Moc	12 * 649 KM
Wymiary
Rozpiętość	48 m
Długość	40,10 m
Wysokość	10,25 m
Powierzchnia nośna	450 m²
Masa
Własna	28 250 kg
Startowa	56 000 kg
Zapas paliwa	16 000 l
Osiągi
Prędkość maks.	211 km/h
Prędkość przelotowa	175 km/h
Pułap	3200 m
Zasięg	1700 km
Długotrwałość lotu	12 h
Dane operacyjne
Liczba miejsc
66, maks. 100
Użytkownicy
Rzesza Niemiecka /  III Rzesza  Włochy
Rzuty

Do X – na jeziorze Müggelsee (Berlin – Niemcy) maj 1932

Historia

Prace nad samolotem rozpoczęły się pod koniec 1925 r., zaś pierwszy egzemplarz ukończono w czerwcu 1929 r. Był to podówczas największy i najcięższy samolot świata. Jego budowę sfinansowało niemieckie ministerstwo transportu, zaś prace konstrukcyjne prowadzono w specjalnie przygotowanym ośrodku w szwajcarskiej miejscowości Altenrhein nad Jeziorem Bodeńskim. Przeniesienie produkcji samolotu do Szwajcarii wynikało z chęci obejścia narzuconych Niemcom przez traktat wersalski ograniczeń odnośnie do osiągów konstrukcji lotniczych po I wojnie światowej.

Pierwszy lot odbył się 12 lipca 1929 roku^[1] z załogą złożoną z 14 osób. 21 października 1929 roku wykonany został lot ze 169 osobami na pokładzie w tym ze 150 pasażerami^[2]. Na początku 1930 roku Dornier planował produkcję i sprzedaż tego największego wówczas samolotu pasażerskiego do Stanów Zjednoczonych Ameryki. W tym celu została zaplanowana trasa promocyjna. Pod dowództwem Friedricha Christiansena Do X odbył trwającą od 3 listopada 1930 roku do 24 maja 1932 roku podróż poprzez Holandię, Wielką Brytanię, Francję, Hiszpanię i Portugalię, gdzie z powodu awarii podróż została wstrzymana na ponad 6 tygodni, Zielony Przylądek, Brazylię do USA. Do Nowego Jorku dotarł 27 sierpnia 1931 roku. Z powodów technicznych pobyt w Nowym Jorku trwał 9 miesięcy. Powrotna droga przebiegała przez Nową Fundlandię, Azory do Müggelsee w Berlinie, gdzie Christansen wraz z załogą przybyli 24 maja 1932 roku.

Od 6 do 13 lipca 1932 r. Do X przebywał w nieczynnym już wówczas porcie wodno-lotniczym w Górkach Wschodnich pod Gdańskiem. Łódź latająca została wówczas udostępniona do zwiedzania, a 12 lipca 1932 odbyła lot okrężny nad Sopotem^[3].

Użytkowanie gotowego Do X z wielu przyczyn było dość kłopotliwe, m.in. z różnorakich powodów odnoszących się do kwestii bezpieczeństwa (liczne awarie i kłopoty techniczne), jak również niskiej opłacalności lotów tego samolotu.

W służbie niemieckiej pozostawał jeden egzemplarz Do X, natomiast dwa samoloty zbudowane zostały dla odbiorców włoskich.

Przewidywano, iż następcą Do X zostanie Do 20, jednak ostatecznie projektu tego nigdy nie zrealizowano.

Przypisy

1. Samoloty niezapomniane modele 2013 ↓, s. 150.
2. Historische Aufnahmen der Dornier Do X – film na YouTube.
3. Przed wojną samoloty lądowały we Wrzeszczu i na Wiśle.

Bibliografia

• Samoloty niezapomniane modele. Warszawa: Grupa Wydawn. Foksal, 2013. ISBN 978-83-280-0077-3. OCLC 881384238.
• The Dornier Do. X First Authentic Data and Particulars, Flight, February 21, 1930

Kontrola autorytatywna (typ statku powietrznego):

• LCCN: sh85039113
• GND: 4150355-7
• J9U: 987007602274705171

Encyklopedie internetowe:

• Britannica: technology/Dornier-Do-X
• SNL: Dornier_Do_X