Loading AI tools
Doktryna Mahana – (także: nawalizm), strategiczna doktryna militarna, której początek datuje się na rok 1890, w którym to ukazała się książka Alfreda Mahana, The Influence of Sea Power Upon History: 1660–1783[1]. Teoria nawalizmu zakładała budowę nowoczesnej floty wojennej do ochrony również nowoczesnej floty handlowej, gdyż oba te czynniki decydują o potędze państwa, państwa zaś ich pozbawione co do zasady nie rozwijają się cywilizacyjnie oraz ekonomicznie, i z czasem popadają w ruinę[2].
Sama teoria nawalizmu wywodzi się już z antyku, kiedy ludy zamieszkujące basen Morza Śródziemnego wykorzystywały flotę głównie w celach handlowych. Znaczenie marynarki spadło drastycznie w średniowieczu, a jego tradycje zostały przywrócone przez Hanzę niderlandzką i londyńską. W pewnym sensie w średniowieczu poza kupcami z Genui, Wenecji oraz związkami hanzeatyckimi, tradycję nawalizmu kontynuowali Normanowie. Ważną rolę odegrała Anglia, dla której Royal Navy była niemal jedynym łącznikiem z kontynentem. Nowożytny nawalizm nierozerwalnie łączy się z wielkimi odkryciami geograficznymi XV–XVII w.
Nawalizm w pełnym słowa tego znaczeniu bierze początek w boomie industrialnym. Epoka przemysłu i upowszechnienie silnika parowego dało początek nowoczesnej flocie handlowej i wojennej i zapoczątkowały intensywny rozwój handlu morskiego, który zaczął przejmować główny ciężar handlu międzynarodowego. Wiek XX to era upowszechnienia się silników parowych i spalinowych.
Za pierwszego nowoczesnego teoretyka nawalizmu uważa się Amerykanina, Alfreda Thayera Mahana[2]. Budowę silnej marynarki w Stanach Zjednoczonych zgodnie z ideą Mahana kontynuował Theodore Roosevelt, dla którego US Navy była pałką wykorzystywaną we własnej polityce grubej pałki[2].
Twórcą japońskiego nawalizmu oraz niemal ojcem Kyūjitai był Aritomo Yamagata[2][3]. Z kolei za ojca nowoczesnej niemieckiej floty pełnomorskiej uchodzi Alfred von Tirpitz[4]. Tzw. Jeune École (Młodą Szkołę) francuskiego nawalizmu zapoczątkował Henri-Joseph Paixhans a jej najważniejszym przedstawicielem był admirał Théophile Aube[5].
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
