Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Dmitrij Grigoriewicz Pawłow, ros. Дмитрий Григорьевич Павлов (ur. 23 października?/4 listopada 1897 we wsi Woniuch, zm. 22 lipca 1941 pod Moskwą) – radziecki dowódca wojskowy, generał armii, uczestnik I wojny światowej, wojny domowej w Rosji, wojny domowej w Hiszpanii, wojny radziecko-fińskiej i wielkiej wojny ojczyźnianej. Bohater Związku Radzieckiego i deputowany do Rady Najwyższej ZSRR.
 Dmitrij Pawłow w mundurze komkora RKKA (czerwiec-lipiec 1937) | |
 generał armii | |
| Pełne imię i nazwisko |
Dmitrij Grigoriewicz Pawłow |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
23 października?/4 listopada 1897 |
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | |
| Siły zbrojne | |
| Stanowiska |
dowódca Zachodniego Specjalnego Okręgu Wojskowego, dowódca Frontu Zachodniego |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa, |
| Odznaczenia | |
    | |
Urodził się 4 listopada 1897 we wsi Woniuch (ob. Pawłowo) w gub. kostromskiej, w rodzinie chłopskiej. Służył w Armii Imperium Rosyjskiego. W czasie I wojny światowej na ochotnika poszedł na front i dosłużył się stopnia podoficerskiego. W 1916 został ranny i trafił do niewoli z której został zwolniony po zakończeniu wojny. W 1918 wstąpił na ochotnika do Czerwonej Gwardii. W czasie wojny domowej dowodził kolejno plutonem i szwadronem, a następnie został zastępcącą dowódcy pułku[1]. Od 1919 był członkiem Socjaldemokratycznej Robotniczej Partii Rosji (SDPRR).
W 1921 ukończył Omską Wyższą Szkołę Piechoty. Od początku 1923 służył w 6 Ałtajskiej Brygadzie Kawalerii na Froncie Turkiestańskim. W lutym 1923 walczył jako dowódca Oddziału Egzekucyjnego przeciwko basmaczom Turdybaja. Od sierpnia 1919 we wschodniej Bucharze dowódca 77 Pułku Kawalerii w walkach przeciwko oddziałom Ibrachimbeka. W 1928 ukończył Akademię Wojskową im. Michaiła Frunzego w Moskwie[1], a następnie został dowódcą pułku kawalerii, pułku zmotoryzowanego i brygady zmotoryzowanej. W 1932 ukończył Wyższy Akademicki Kurs w Wojskowej Akademii Technicznej[1].
W latach 1936–1937 walczył jako dowódca brygady pancernej w wojnie domowej w Hiszpanii[1]. W czasie bitwy pod Guadalajarą (19–21 marca 1937) dowodzona przez niego jednostka udanym kontratakiem zadała poważne straty włoskim oddziałom pancernym i w znacznym stopniu przyczyniła się do zwycięstwa oddziałów republikańskich. Do ZSRR powrócił w aureoli bohatera i sławie zdolnego dowódcy nowoczesnego pola walki. Od 1937 deputowany do Rady Najwyższej ZSRR 1. kadencji. Od listopada 1937 szef Zarządu Pancerno-Motorowego Robotniczo Chłopskiej Armii Czerwonej (RKKA) i członek Głównej Rady Wojskowej ZSRR. Opierając się na doświadczeniach wojny domowej w Hiszpanii, uznał, że korpus pancerny nie nadaje się do działań typu ofensywnego, ponieważ przełamanie frontu nieprzyjaciela na szerokości odpowiednio dużej, aby mógł w nią wejść tak duży związek pancerny nie jest możliwe. M.in. na podstawie jego uwag (i doświadczeń z Polski), w listopadzie 1939 Główna Rada Wojskowa ZSRR podjęła decyzję o rozwiązaniu korpusów pancernych i utworzeniu w ich miejsce dywizji zmotoryzowanych[2]. W latach 1939–1940 uczestniczł w wojnie radziecko-fińskiej[1]. 4 czerwca 1940 otrzymał awans na stopień generała-pułkownika wojsk pancernych. Od 11 czerwca 1940 dowódca Specjalnego Białoruskiego Okręgu Wojskowego, przemianowanego w lipcu 1940 na Zachodni Specjalny Okręg Wojskowy. Jako taki, w czerwcu tego samego roku stanął na czele zgrupowania RKKA mającego na celu zbrojną aneksje Litwy w wypadku odrzucenia przez nią ultimatum rządu radzieckiego z 15 czerwca (ostatecznie do zbrojnej interwencji nie doszło na skutek przyjęcia ultimatum przez rząd Litwy)[3]. 22 lutego 1941 został awansowany na stopień generała armii. Chociaż nigdy nie dowodził w walce ugrupowaniem większym niż brygada pancerna, dokładnie na cztery miesiące przed niemieckim atakiem na ZSRR, powierzono mu cztery armie (672 tys. żołnierzy, 2200 czołgów, 1900 samolotów[4]) i blisko 450-kilometrowy odcinek granicy państwa, przez który wiodła najkrótsza droga lądowa do Moskwy.
21 czerwca 1941 został mianowany dowódcą Frontu Zachodniego, powstałego na bazie dowodzonego przez niego okręgu wojskowego[5]. W pierwszych dniach ataku wojsk niemieckich i państw Osi, pozbawiony należytej oceny sytuacji, rozpoznania sił przeciwnika oraz wsparcia lotnictwa (radzieckie samoloty zostały zniszczone na lotniskach w czasie pierwszego dnia agresji) i zaopatrzenia, wykonywał nieskoordynowane kontrataki, z których największy miał miejsce 22 czerwca po południu siłami 4 Armii gen. Aleksandra Korobkowa i jeszcze tego samego dnia został zatrzymany zmasowanymi atakami niemieckiego lotnictwa. Rozkazy kontrataków wydawał w następnych dniach, pomimo przerwania frontu przez Heinza Guderiana na północnym i południowym skrzydle. Działania te osłabiły nieznacznie napór niemiecki (na krótko), jednak powodowały olbrzymie straty własne, ostatecznie zaś 30 czerwca radzieckie siły zostały rozbite w kotle białostocko-mińskim. Pawłow został usunięty ze stanowiska, a 4 lipca aresztowany.
Gen. Pawłow o tym, że przestał być dowódcą Frontu Zachodniego dowiedział się od gen. Andrieja Jeriomienki. Jego miejsce dowódcy frontu zajął gen. Siemion Timoszenko a jego zastępcą został gen. Jeriomienko[6]. Po aresztowaniu gen. Pawłow został oskarżony o zdradę i udział w spisku. Zaprzeczył stawianym mu zarzutom, natomiast przyznał, że nie dopilnował wydawanych przez siebie rozkazów, uznał też swoje niedociągnięcia w kwestii dowodzenia.
W związku z powyższym w akcie oskarżenia zrezygnowano z zarzutów zdrady i spiskowania przeciw władzom ZSRR. Oskarżono go natomiast o tchórzostwo, nieudolność, utratę broni i składów oraz samowolne wycofanie oddziałów z zajmowanych pozycji[7].
Wyrokiem Kolegium Wojskowego Sądu Najwyższego ZSRR został uznany winnym i 22 lipca 1941 roku razem z innymi obwinionymi wyższymi oficerami Armii Czerwonej (Grigoriewem, Klimowskichem, Kłychem, Korobkowem) został rozstrzelany[7]. Egzekucji dokonano na poligonie NKWD Kommunarka pod Moskwą. Rodzina gen. Pawłowa została zesłana na pięć lat do Krasnojarska i pozbawiona praw wyborczych[7]. Był najwyższym stopniem i funkcją radzieckim dowódcą rozstrzelanym za niepowodzenia Armii Czerwonej w początkowym okresie wojny z Niemcami. Rehabilitacja gen. Pawłowa miała miejsce 31 lipca 1957, w czasie której przywrócono mu również stopień wojskowy.
W radzieckiej epopei filmowej z 1985 roku pt. Bitwa o Moskwę, Pawłow ukazany jest jako osoba nieudolna i niekompetentna, główny sprawca klęski z czerwca 1941.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
