Ditlenek ołowiu

Ditlenek ołowiu, nazwa Stocka: tlenek ołowiu(IV), PbO
2 – nieorganiczny związek chemiczny z grupy tlenków, w którym ołów występuje na IV stopniu utlenienia. Występuje pod postacią czerwonych tetragonalnych kryształów lub brązowego albo brunatnego proszku. Praktycznie nie rozpuszcza się w wodzie. Jest silnym utleniaczem. Ogrzewany do ponad 290 °C rozkłada się wydzielając tlen. Jest amfoteryczny. W naturze występuje jako minerał platneryt^[2].

Ditlenek ołowiu

Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) konst. ditlenek ołowiu, tlenek(2−) ołowiu(4+), tlenek ołowiu(4+), tlenek ołowiu(IV) Inne nazwy i oznaczenia Stocka tlenek ołowiu(IV)
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	PbO 2
Masa molowa	239,20 g/mol
Wygląd	czerwone tetragonalne kryształy lub brązowy proszek[1][2]
Minerały	platneryt
Identyfikacja
Numer CAS	1309-60-0
PubChem	14793
SMILES O=[Pb]=O
InChI InChI=1S/2O.Pb InChIKey YADSGOSSYOOKMP-UHFFFAOYSA-N
Właściwości Gęstość 9,64 g/cm³[1][2]; ciało stałe Rozpuszczalność w wodzie 0,14 mg/l[3] w innych rozpuszczalnikach nierozpuszczalny w alkaliach, średnio w kwasie solnym i mieszaninie HNO 3 i H 2O 2, wolno rozpuszcza się w kwasie octowym[2] Temperatura rozkładu 290 °C[1]
Niebezpieczeństwa Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Na podstawie podanego źródła[3] Niebezpieczeństwo Zwroty H H272, H302+H332, H360Df, H373, H410 Zwroty P P201, P210, P273, P301+P312+P330, P304+P340+P312, P308+P313 NFPA 704 Na podstawie podanego źródła[4] 0 2 0   Numer RTECS OG0700000 Dawka śmiertelna LD50 220 mg/kg (dootrzewnowo, świnka morska)[5]
Podobne związki
Inne kationy	CO 2, SiO 2, GeO 2, SnO 2
Podobne związki	PbO, Pb 3O 4
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)

Otrzymywanie

Ditlenek ołowiu może być otrzymywany poprzez^[2]:

• utlenianie zasadowej zawiesiny tlenku ołowiu(II) chlorem, podchlorynem sodu lub proszkiem wybielającym;
• przepuszczanie chloru przez gorącą zawiesiną wodną siarczanu ołowiu i wodorotlenku magnezu;
• elektrolizę kwasowych roztworów soli ołowiu przy użyciu ołowiowych lub platynowych elektrod – ditlenek ołowiu wydziela się na anodzie;
• ogrzewanie tetratlenku triołowiu z kwasem azotowym:

Pb
3O
4 + 4HNO
3 → 2Pb(NO
3)
2 + PbO
2 + 2H
2O

• stapianie tlenku ołowiu(II) z azotanem i chloranem sodu.

Przypisy

1. David R.D.R. Lide David R.D.R. (red.), CRC Handbook of Chemistry and Physics, wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, s. 4-71, ISBN 978-1-4200-9084-0 (ang.).
2. PradyotP. Patnaik PradyotP., Handbook of Inorganic Chemicals, London: McGraw-Hill, 2003, s. 469–471, ISBN 0-07-049439-8 (ang.).
3. Lead(IV) oxide, [w:] GESTIS-Stoffdatenbank [online], Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung, ZVG: 3220 [dostęp 2022-08-17] (niem. • ang.).
4. Lead dioxide [online], karta charakterystyki produktu Sciencelab.com, 21 maja 2013, numer katalogowy: SLL1324 [zarchiwizowane z adresu 2018-10-03] (ang.). Brak numerów stron w książce
5. Lead dioxide, [w:] ChemIDplus [online], United States National Library of Medicine [dostęp 2022-08-17] (ang.).

Encyklopedie internetowe (rodzaj indywiduum chemicznego):

• Britannica: science/lead-dioxide