Discovery (wahadłowiec)

Discovery (oznaczenie NASA dla orbitera – OV-103) – skonstruowany przez NASA amerykański wahadłowiec kosmiczny, przystosowany do odbywania wielokrotnych podróży na orbitę. Był trzecim promem NASA, który odbył lot w przestrzeń kosmiczną (wcześniej taką podróż odbyły Columbia i Challenger). Jego pierwsza podróż kosmiczna miała miejsce 30 sierpnia 1984, a ostatnia zakończyła się 9 marca 2011. Jego zadaniem w ostatnich latach był transport załogi i wymiana zaopatrzenia Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS).

Discovery

Wahadłowiec Discovery
Nazwa	Discovery
Oznaczenie	OV-103
Data pierwszego lotu	30 sierpnia 1984
Pierwsza misja	STS-41-D
Data ostatniego lotu	24 lutego 2011
Ostatnia misja	STS-133
Liczba zakończonych misji	39
Liczba orbit	5830
Pokonany dystans	238 539 663 km
Liczba dni w przestrzeni kosmicznej	365 dni, 12 godzin, 53 minuty, 34 sekundy
Status	Nieczynny, w ekspozycji Steven F. Udvar-Hazy Center

Discovery wyniósł na orbitę teleskop Hubble’a, a także uczestniczył w dwóch misjach serwisowych tego satelity. To właśnie Discovery wznowił amerykańskie podróże kosmiczne po katastrofie Challengera w roku 1986 (STS-26, 29 września - 4 października 1988 roku, po przerwie trwającej 975 dni) i wahadłowca Columbii w roku 2003 (STS-114, 26 lipca - 9 sierpnia 2005 roku, po przerwie trwającej 905 dni). Odbył trzydzieści dziewięć misji - więcej niż którykolwiek z promów^[1].

Nazwa

Nazwę wahadłowca można łączyć z wieloma statkami, które w ciągu stuleci przemierzały morza i oceany. Tak nazywał się statek Henry'ego Hudsona, który na początku XVII w. poszukiwał północnego połączenia Atlantyku z Pacyfikiem. Nazwę Discovery nosił również statek Jamesa Cooka, który dotarł do nieznanych wówczas wysp – Hawajów. Royal Geographical Society nazwało w ten sposób statki, które uczestniczyły w ekspedycjach do biegunów północnego i południowego^[1].

Ważniejsze daty

Dzień	Rok	Postęp
29 stycznia	1979	Zawarcie kontraktu na konstrukcję
27 sierpnia	1979	Rozpoczęcie budowy modułu załogowego
20 czerwca	1980	Rozpoczęcie budowy dolnej części kadłuba
10 listopada	1980	Początek montażu rufowej części kadłuba
8 grudnia	1980	Początek instalacji systemów w rufowej części kadłuba
2 marca	1981	Rozpoczęcie budowy i montażu drzwi luku
26 października	1981	Początek instalacji systemów – moduł załogi
4 stycznia	1982	Początek instalacji systemów w górnej dziobowej części kadłuba
16 marca	1982	Środkowa część kadłuba w doku, Palmdale
30 marca	1982	Lotki w doku, Palmdale
30 kwietnia	1982	Do Palmdale docierają skrzydła od Grummana
30 kwietnia	1982	Dziobowa dolna część kadłuba w hangarze
16 lipca	1982	Dziobowa górna część kadłuba w hangarze
5 sierpnia	1982	Stabilizator pionowy w hangarze
3 września	1982	Początek ostatecznego montażu
15 października	1982	Hamulec aerodynamiczny w hangarze
11 stycznia	1983	Rufowa część kadłuba w hangarze
25 lutego	1983	Zakończenie ostatecznego montażu
28 lutego	1983	Początek wstępnych testów podsystemów
13 maja	1983	Koniec wstępnych testów podsystemów
26 lipca	1983	Zakończenie testów podsystemów
12 sierpnia	1983	Ostateczne zatwierdzenie
16 października	1983	Wytoczenie z Palmdale
5 listopada	1983	Transport lądowy z Palmdale do Edwards
9 listopada	1983	Dostarczenie do Kennedy Space Center
2 czerwca	1984	Wydanie gotowości do lotu
30 sierpnia	1984	Pierwszy lot (STS-41-D)

Udoskonalenia

Przy konstrukcji promu Discovery wykorzystano doświadczenia uzyskane przy tworzeniu i testowaniu promów Enterprise, Columbia i Challenger. Już w momencie opuszczenia doku Discovery ważył ponad 3 tony mniej niż Columbia.

Jesienią roku 1995 rozpoczął się dziewięciomiesięczny Okres Serwisowy Orbitera (ang. Orbiter Maintenance Down Period – OMDP). Został on przetransportowany do Palmdale, gdzie został wyposażony w piąty zestaw zbiorników kriogenicznych, a także zewnętrzną śluzę używaną przy połączeniach z Międzynarodową Stacją Kosmiczną. Do Centrum Lotów Kosmicznych im. Johna F. Kennedy'ego powrócił podczepiony do Boeinga 747 w czerwcu 1996.

Po misji STS-105, Discovery został pierwszym orbiterem, który przeszedł zestaw modyfikacji (ang. Orbiter Major Modification – OMM) w Kennedy Space Center. Prace zaczęły się we wrześniu 2002, kiedy oprócz zaplanowanych unowocześnień, dokonano wielu zmian dotyczących bezpieczeństwa w ramach programu Powrót do Lotu.

Misje

Discovery odbył 39 podróży kosmicznych, spędził na orbicie łącznie ponad 365 dni i przeleciał w sumie 238 539 663 km. Na pokładzie przebywało 252 astronautów; liczba misji do stacji kosmicznej Mir: 1, liczba misji do stacji ISS: 13 oraz liczba okrążeń Ziemi: 5830.

Najważniejsze misje:

Zobacz wiadomość w serwisie Wikinews pt. lądowania wahadłowca

• 30 sierpnia 1984 – STS-41-D: pierwsza wyprawa Discovery,
• 29 września 1988 – STS-26: wznowienie lotów kosmicznych po katastrofie Challengera:
• 29 października 1998 – STS-95: najstarszy człowiek na orbicie – 77-latek John Glenn,
• 26 lipca 2005 – STS-114: wznowienie lotów kosmicznych po katastrofie Columbii

Lp.	Lot	Dzień	Rok	Misja	Uwagi
1.	12.	30 sierpnia	1984	STS-41-D	Wyniesienie satelitów: LEASAT 2, SBS 4, Telstar 302 i ładunku OAST 1
2.	14.	8 listopada	1984	STS-51-A	Wyniesienie dwóch (LEASAT 1, Anik D2) i odzyskanie dwóch satelitów telekomunikacyjnych
3.	15.	24 stycznia	1985	STS-51-C	Wyniesienie satelity Departamentu Obrony Magnum 1 (USA 8)
4.	16.	12 kwietnia	1985	STS-51-D	Wyniesienie dwóch satelitów telekomunikacyjnych: LEASAT 3, Anik C1
5.	18.	17 czerwca	1985	STS-51-G	Wyniesienie satelitów: Morelos 1, Arabsat 1B, Telstar 303, Spartan 1
6.	20.	27 sierpnia	1985	STS-51-I	Wyniesienie satelitów: Aussat K1, ASC 1, LEASAT 4. Odzyskanie LEASAT 3
7.	26.	29 września	1988	STS-26	Powrót do lotu. Wyniesienie satelity TDRS 3
8.	28.	13 marca	1989	STS-29	Wyniesienie satelity TDRS 4 i ładunków SHARE i OASIS 1
9.	32.	22 listopada	1989	STS-33	Wyniesienie satelity Departamentu Obrony Magnum 2 (USA 48)
10.	35.	24 kwietnia	1990	STS-31	Wyniesienie Teleskopu Kosmicznego Hubble'a
11.	36.	6 października	1990	STS-41	Wyniesienie Ulyssesa
12.	40.	28 kwietnia	1991	STS-39	Wyniesienie satelitów Departamentu Obrony: SPAS 2, CRO A, CRO B, CRO C, MPEC, i ładunków: AFP-675, STP 1
13.	43.	12 września	1991	STS-48	Upper Atmosphere Research Satellite (UARS – Satelita Badawczy Górnej Atmosfery)
14.	45.	22 stycznia	1992	STS-42	Wyniesienie eksperymentów International Microgravity Laboratory 1 (IML-1 – Międzynarodowe Laboratorium Mikrograwitacyjne) i GBA 3
15.	52.	2 grudnia	1992	STS-53	Wyniesienie satelity Departamentu Obrony QUASAR 3 i ładunków: ODERACS (od A do F)
16.	54.	8 kwietnia	1993	STS-56	Wyniesienie satelity Spartan 201 i ładunku Atmospheric Laboratory (ATLAS-2 – Laboratorium Atmosferyczne, misja 2.)
17.	57.	12 września	1993	STS-51	Wyniesienie satelitów ACTS i ORFEUS-SPAS
18.	60.	3 lutego	1994	STS-60	Wyniesienie satelitów ODERACS A, ODERACS B, ODERACS C, ODERACS D, ODERACS E, ODERACS F, BREMSAT i ładunków Spacehab SH-02, Wake Shield Facility, GBA 6
19.	64.	9 września	1994	STS-64	Wyniesienie satelity Spartan 201 i eksperymentów LITE i GBA 7
20.	67.	3 lutego	1995	STS-63	Połączenie ze stacją kosmiczną Mir
21.	70.	13 lipca	1995	STS-70	Siódmy satelita systemu TDRS
22.	82.	11 lutego	1997	STS-82	Naprawa Teleskopu Hubble'a
23.	86.	7 sierpnia	1997	STS-85	Cryogenic Infrared Spectrometers and Telescopes (Kriogeniczne Spektrometry Podczerwieni i Teleskopy)
24.	91.	2 czerwca	1998	STS-91	Ostatnie połączenie promu ze stacją Mir
25.	92.	29 października	1998	STS-95	Drugi lot Johna Glenna
26.	94.	27 maja	1999	STS-96	Zapasy dla Międzynarodowej Stacji Kosmicznej
27.	96.	19 grudnia	1999	STS-103	Naprawa Teleskopu Hubble'a
28.	100.	11 października	2000	STS-92	Montaż Międzynarodowej Stacji Kosmicznej
29.	103.	8 marca	2001	STS-102	Wymiana załogi Międzynarodowej Stacji Kosmicznej
30.	106.	10 sierpnia	2001	STS-105	Wymiana załogi Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, dostarczenie zapasów
31.	114.	26 lipca	2005	STS-114	Powrót do lotu, zapasy dla ISS, testy technik napraw poszycia promu w przestrzeni kosmicznej.
32.	115.	4 lipca	2006	STS-121	Zaopatrzenie ISS, wymiana załogi, powrót do regularnych lotów
33.	117.	10 grudnia	2006	STS-116	Zaopatrzenie ISS (zawiera element kratownicowy ITS P5), wymiana załogi
34.	120.	23 października	2007	STS-120	Rozbudowa ISS : moduł Harmony, wymiana załogi
35.	123.	31 maja	2008	STS-124	Rozbudowa ISS : moduł JEM PM, wymiana załogi, części do naprawy toalety
36.	125.	15 marca[2]	2009	STS-119	Rozbudowa ISS: panele słoneczne
37.	129.	28 sierpnia	2009	STS-128	Zaopatrzenie ISS
38.	132.	5 kwietnia	2010	STS-131	Zaopatrzenie ISS
39.	134.	24 lutego	2011	STS-133	Zaopatrzenie ISS; ostatni lot tego wahadłowca

Loga misji wahadłowca Discovery
Loga misji wahadłowca Discovery
STS-41-D	STS-51-A	STS-51-C	STS-51-D	STS-51-G	STS-51-I	STS-26	STS-29
STS-33	STS-31	STS-41	STS-39	STS-48	STS-42	STS-53	STS-56
STS-51	STS-60	STS-64	STS-63	STS-70	STS-82	STS-85	STS-91
STS-95	STS-96	STS-103	STS-92	STS-102	STS-105	STS-114	STS-121
STS-116	STS-120	STS-124	STS-119	STS-128	STS-131	STS-133

Galeria

• 
  Prom na platformie LC39B oświetlony po odsunięciu Ruchomej Struktury Obsługi
• 
  Start promu
• 
  Wahadłowiec w czasie transportu z Edwards do KSC
• 
  Na pasie lotniska po skończonej misji
• 
  Discovery, Ziemia, luk towarowy – podchodzenie do ISS
• 
  Lądowanie kończące misję STS-60
• 
  Transport za pomocą MLP na pojeździe Crawler-transporter
• 
  Lądowanie w misji STS-92
• 
  Prom na platformie
• 
  Discovery na platformie LC39B przed startem STS-114
• 
  Start w misji STS-114
• 
  Prom po powrocie do KSC po misji STS-114

Zobacz też

Zobacz galerię związaną z tematem: Discovery (wahadłowiec)

• program lotów wahadłowców
• lista misji wahadłowców
• oznaczenia promów kosmicznych

Przypisy

1. Robert Godwin: Space Shuttle. Warszawa: Prószyński Media Sp. z o.o., 2011, s. 24-25, seria: Historia podboju Kosmosu. ISBN 978-83-7648-973-5.
2. Discovery dał radę szczęśliwie wystartować [online], Dziennik.pl, 16 marca 2009 [zarchiwizowane z adresu 2009-03-16].

Kontrola autorytatywna (Orbiter STS):

• LCCN: no89003749
• GND: 4467628-1
• J9U: 987007604255005171

Encyklopedie internetowe:

• PWN: 3892951
• Britannica: topic/Discovery-space-shuttle
• Catalana: 0246506
• DSDE: Discovery