Dienas Lapa

Dienas Lapa – gazeta w języku łotewskim, ukazująca się w latach 1886–1905 i 1913–1914 w Rydze oraz w 1918 w Piotrogrodzie^[1][2].

Dienas Lapa

Częstotliwość	dziennik
Państwo	Rosyjska FSRR
Adres	Ryga, Piotrogród
Język	łotewski
Pierwszy numer	1886
Ostatni numer	1918

Gazeta założona przez Towarzystwo Rzemieślników Łotewskich w Rydze i finansowana przez jego fundusz pożyczkowo-oszczędnościowy^[3], miała początkowo charakter umiarkowanie literalny^[4] i była adresowana do drobnomieszczaństwa nastawionego opozycyjnie wobec burżuazji^[3]. Pierwszym redaktorem naczelnym był Fricis Bergmanis (do 1888)^[4]. W latach 1890–tych gazeta stała się ideologicznym ośrodkiem lewicowego ruchu łotewskiej inteligencji, określanego jako „nowy nurt” (łot. jaunā strāva). W tym okresie redaktorami byli prawnicy Pēteris Stučka (naczelny w latach 1888–1891 i 1895–1897) oraz Jānis Pliekšāns „Rainis” (red. naczelny 1891–1895), którzy legalnie propagowali idee marksizmu i działalność zachodnioeuropejskiej socjaldemokracji^[3], zwłaszcza po pobycie Rainisa w 1893 na III Kongresie II Międzynarodówki w Zurychu, gdzie poznał Augusta Bebla^[5]. W maju 1897 wraz z 75 innymi działaczami „nowego nurtu”^[4] Stučka i Rainis zostali aresztowani, a następnie skazani na zesłanie^[5][6]. Wznowiona po kilkumiesięcznej przerwie (od czerwca 1897 do lutego 1898^[1]) gazeta przyjęła orientację burżuazyjną, wracając na pozycje lewicowe w 1905, kiedy redaktorem naczelnym został Jānis Jansons-Brauns^[7].

W 1887 na łamach „Dienas Lapa” debiutowała wierszem poetka i dramatopisarka Aspazija, która dziesięć lat później wyszła za mąż za Rainisa, a w latach 1898–1903 pracowała w redakcji tej gazety^[8].

Przypisy

1. “Mantojums – 1” Latvijas periodisko izdevumu (1822 – 1940) saglabāšana. Latvijas Nacionālā bibliotēka. [dostęp 2020-09-23]. (łot.).
2. Bartłomiej Garczyk: Radziecka polityka narodowościowa w latach 1917–1941 na przykładzie Piotrogrodu – Leningradu. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2011, s. 67. ISBN 978-83-7177-621-2. OCLC 802010308. (pol.).
3. Илгварс Янович Бутулис: Роль „Нового течения” в пропаганде марксистских идей в Латвии (1893-1897 гг.). disserCat – электронная библиотека диссертаций, 1984. [dostęp 2020-09-23]. (ros.).
4. Jaunā strāva latviešu inteliģences kustība 19. gs. 90. gados, kas aizstāvēja demokrātiskas un sociālistiskas idejas. Nacionālā enciklopēdija. [dostęp 2020-09-23]. (łot.).
5. «Необходимо жить для других, не для себя!» Поэт – революционер. Муниципальное автономное учреждение культуры „Централизованная библиотечная система” города Пскова. [dostęp 2020-09-22]. (ros.).
6. Стучка П.И.. Правозащитники против пыток. [dostęp 2020-09-23]. (ros.).
7. Диенас лапа. Большая советская энциклопедия. [dostęp 2020-09-23]. (ros.).
8. Aspazija. literatura.lv. [dostęp 2020-09-22]. (ang.).

Linki zewnętrzne

• Numery gazety „Dienas Lapa” z lat 1886–1905 i 1918 w formacie pdf. Latvijas Nacionālā bibliotēka.