Dialogus de Passione

Dialogus de Passione; właściwie Dialogus de Passione abo Żałosna Tragedyja o Męce Jezusa z anonimowych tekstów XV-XVIII wiecznych złożył Kazimierz Dejmek – misterium pasyjne Kazimierza Dejmka.

Dialogus de Passione

Dialogus de Passione abo Żałosna Tragedyja o Męce Jezusa z anonimowych tekstów XV-XVIII wiecznych

Muzyka	Stefan Sutkowski
Słowa	Kazimierz Dejmek
Scenariusz	Kazimierz Dejmek
Na podstawie	Dialogus de Passione, Anonim
Teatr	Teatr Polski w Szczecinie, Szczecin
Data premiery	28 marca 1971
Reżyseria	Jitka Stokalska
Kierownictwo muzyczne	Stefan Sutkowski, Jan Szyrocki (dyrygent)
Scenografia	Zenobiusz Strzelecki

Pierwsza wersja – dla Teatru Ateneum w Warszawie została zatrzymana przez Główny Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk (premiera miała odbyć się 25 października 1969 r.)^[1]. Dialogus... wystawiono w Szczecinie w roku 1971 (bez udziału Dejmka, który przebywał wówczas na emigracji) w reżyserii Jitki Stokalskiej. Kazimierz Dejmek swój premierowy spektakl wystawił w Teatrze Nowym w Łodzi dopiero w r. 1975.

Tekst misterium ułożył Kazimierz Dejmek z fragmentów staropolskich misteriów. Znalazły się tam: Intermedium na Niedzielę Palmową, Dialog o Męce Pana Naszego Jezusa Chrystusa na Niedzielę Palmową, Dialog o Męce Pana Naszego Jezusa Chrystusa na dzień szósty Wielkiego Tygodnia, Utarczka krwawie wojującego Boga, Żałosna tragedyja o Męce Chrystusa, Męka Pana Naszego Jezusa Chrystusa, Końskowolski Dialog Wielkanocny, Dialogus pro die Parascenes, Krośnieńska Historia Pasyjna, Dramo-opera o Umęczeniu Chrystusa, Lament Świętokrzyski, fragmenty z Rozmyślań Dominikańskich, Dialog o św. Katarzynie i inne. Postać Chrystusa postanowił Dejmek (jak sam pisał) „ukazać w formie symbolizujących Go rzeźb, co wpłynęło na dobór i układ tekstów”^[2]. W części pierwszej występują pieśni chorałowe (śpiewa chór męski - basowo-tenorowy): Hosanna filio David, Gloria laus, Amicus meus, Judas mercator. W części drugiej: Popule meus, Crux Fidelis, Vexilla Regis. W scenie wjazdu Jezusa do Jerozolimy – chór dziecięcy (śpiewa: Narodził się nam Zbawiciel i Wiwat dzisiaj Boskiej Istności). Jako pieśni diabelskie wykorzystano anonimowe XVI i XVII wieczne pieśni: Cóż też czynisz, miły bracie; Wszechmogący Panie, dziwnoś swój świat sprawił; Nie złodziejem choć kradnę; i Władysława z Gielniowa – Jezusa Judasz przedał za pieniądze nędzne.

Budowa utworu:[3]

• Część pierwsza – Prolog
  • Scena I – Concilium kapłańskie
  • Scena II – Concilium diabelskie
  • Scena III – Wjazd do Jerozolimy
  • Scena IV – Zdrada Judasza
  • Scena V – Rozmowa Marii Panny z Judaszem i Janem
  • Scena VI – Jezus przed Annaszem, Kajfaszem i Herodem
  • Scena VII – Judasz zwraca pieniądze biskupom, a potem się obwiesi
• Część druga
  • Scena VIII – Jezus przed Piłatem
  • Scena IX – Ubiczowanie i cierniem koronowanie
  • Scena X – Jezus skazany na śmierć
  • Scena XI – Droga krzyżowa
  • Scena XII – Ukrzyżowanie
  • Scena XIII – Lament Matki Bożej pod Krzyżem
  • Scena XIV – Epilog

Prapremiera

28 marca 1971 r. w Teatrze Polskim w Szczecinie: reż. Jitka Stokalska, oprac. tekstu i inscenizacja: Kazimierz Dejmek, scenografia: Zenobiusz Strzelecki, oprac. muz. Stefan Sutkowski, dyrygent chóru: Jan Szyrocki.

Ważniejsze realizacje

• 28 września 1975, Teatr Nowy w Łodzi: reż. Kazimierz Dejmek, scenografia: Zenobiusz Strzelecki, oprac. muz. Stefan Sutkowski, z udziałem chóru dziecięcego Szkoły Muzycznej im. Henryka Wieniawskiego pod kier. Henryka Blachy.
• 1998 – Teatr Narodowy w Warszawie – reż. K. Dejmek, kier. muz. Mirosław Jastrzębski, z udziałem Warszawskiego Zespołu Chorałowego pod kier. Tadeusza Olszewskiego.