Dźwierzuty (gmina)

Dźwierzuty – gmina wiejska w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie szczycieńskim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie olsztyńskim.

Dźwierzuty

gmina wiejska
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	szczycieński
TERC	2817022
Wójt	Dariusz Tymiński
Powierzchnia	263,35 km²
Populacja (30.06.2016) • liczba ludności	6659[1]
• gęstość	25,3 os./km²
Nr kierunkowy	89
Tablice rejestracyjne	NSZ
Adres urzędu: ul. Niepodległości 6 12-120 Dźwierzuty
Położenie na mapie Polski Dźwierzuty
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Dźwierzuty
53°43′N 20°57′E
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

Siedziba gminy to Dźwierzuty.

Według danych z 30 czerwca 2004^[2] gminę zamieszkiwało 6710 osób. Natomiast według danych z 31 grudnia 2019 roku^[3] gminę zamieszkiwało 6492 osób.

Hydrologia

Przeważająca część gminy należy do dorzecza Wisły jedynie północno-zachodnia część do dorzecza Łyny. Największymi rzekami są Babant, Kanał Dźwierzucki i Kanał Dymerski. Na obszarze gminy występują jeziora: Sasek Wielki (869,3 ha), Rańskie (291,3 ha), Babięty Wielkie (250,4 ha), Łęsk (116,9 ha), Sąpłaty (81,4 ha), Łęczek (39,5 ha), Małszeweckie (35,2 ha), Arwiny (33,9 ha), Dźwierzuty (25,4 ha), Miętkie (23 ha), Słupek (17,1 ha), Linowskie (12,7 ha), Borówko (9,9 ha), Zaleśno (5 ha)^[4].

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002^[5] gmina Dźwierzuty ma obszar 263,35 km², w tym:

• użytki rolne: 57%
• użytki leśne: 25%

Gmina stanowi 13,62% powierzchni powiatu.

Demografia

Dane z 30 czerwca 2004^[2]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	6710	100	3339	49,8	3371	50,2
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	25,5		12,7		12,8

• Piramida wieku mieszkańców gminy Dźwierzuty w 2014 roku^[1].

Ochrona przyrody

Rezerwaty przyrody

Na obszarze gminy znajduje się Rezerwat przyrody Kulka^[6]

Pomniki przyrody

Na terenie gminy znajdują się następujące pomniki przyrody^[7]:

Nr	Lokalizacja	Forma	Nazwa	Obwód przy powołaniu [cm]	Nr ew.	Akt prawny
1.	leśnictwo Kulka oddz. 74	głaz narzutowy	szary granitognejs	1150	143	Rlb-16/143/52 z 29.12.1952 r.
2.	Małszewko (park dworski)	pojedyncze drzewo	dąb szypułkowy	410	402	RGŻL-op-402/84 z 11.06.1984 r.
3.	nieczynny cmentarz na wzgórzu k. Zalesia	głaz narzutowy	szary granit	1000	403	RGŻL-op-403/84 z 11.06.1984 r.
4.	leśnictwo Rańska oddz. 7g	pojedyncze drzewo	lipa drobnolistna	700	441	Dz. Urz. Woj. Olsztyńskiego Nr 12, poz. 236 z 31.12.1986 r.
5.	Rańsk przy drodze polnej, 150 m od szosy do Jeleniowa	pojedyncze drzewo	jałowiec pospolity	90	497	Dz. Urz. Woj. Olsztyńskiego Nr 4, poz. 88 z 15.03.1989 r.
6.	przy drodze Miętkie-Rańsk	pojedyncze drzewo	jałowiec pospolity	56	871	Dz. Urz. Woj. Olsztyńskiego Nr 35, poz. 493 z 18.12.1997 r.
7.	leśnictwo Rańsk oddz. 1b, Rogale 25 m od skraju łąki	pojedyncze drzewo	dąb bezszypułkowy	470	872	Dz. Urz. Woj. Olsztyńskiego Nr 35, poz. 493 z 18.12.1997 r.

Użytki ekologiczne

W gminie Dźwierzuty występują 2 użytki ekologiczne^[6]:

• "Łąki Dymerskie" - podmokłe łąki zarośnięte trzciną o powierzchni 250 ha stanowiących pozostałość po osuszonym jeziorze Dymer
• "Zlotowisko żurawi" - miejsce przystankowe dla migrujących żurawi o powierzchni 70 ha.

Zespoły przyrodniczo-krajobrazowe

• Zespół przyrodniczo-krajobrazowy Rzeka Babant i Jezioro Białe^[6]

Sołectwa

Dąbrowa, Dźwierzuty, Gisiel, Jabłonka, Jeleniowo, Linowo, Łupowo, Miętkie, Nowe Kiejkuty, Olszewki, Orzyny, Popowa Wola, Rańsk, Rumy, Sąpłaty, Stankowo, Targowo.

Pozostałe miejscowości

Augustowo, Babięty, Budy, Byki, Dźwierzutki, Grądy, Grodziska, Julianowo, Julkowo, Kałęczyn, Kulka, Laurentowo, Małszewko, Mirowo, Mycielin, Przytuły, Rogale, Rów, Rusek Mały, Rutkowo, Szczepankowo, Śledzie, Targowska Wola, Targowska Wólka, Zalesie, Zazdrość, Zimna Woda.

Sąsiednie gminy

Barczewo, Biskupiec, Pasym, Piecki, Purda, Sorkwity, Szczytno, Świętajno

Przypisy

1. Gmina Dźwierzuty w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-17], liczba ludności na podstawie danych GUS.
2. Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
3. l, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019. Brak numerów stron w książce
4. Program Ochrony Środowiska dla Gminy Dźwierzuty na lata 2005 - 2007, s. 32. [dostęp 2012-07-23].
5. Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
6. Oficjalna strona gminy zakładka Przyroda. [dostęp 2012-07-23].
7. Wykaz pomników przyrody w województwie warmińsko-mazurskim, RDOŚ Olsztyn, styczeń 2010. [dostęp 2015-01-17].