Czapla nadobna - Wikiwand

Czapla nadobna (Egretta garzetta) – gatunek dużego ptaka z rodziny czaplowatych (Ardeidae), zamieszkujący Eurazję, Australazję i Afrykę. Nie jest zagrożony.

Szybkie fakty Domena, Królestwo ...

Remove ads

Podgatunki i zasięg występowania

Podsumowanie

Perspektywa

Czapla nadobna zamieszkuje w zależności od podgatunku^[2]^[3]:

czapla nadobna^[5] (E. garzetta garzetta) – Palearktyka od Hiszpanii, Francji i północno-zachodniej Afryki na wschód po Półwysep Koreański i Japonię, porozrzucane populacje w Indiach, Azji Południowo-Wschodniej, na Bliskim Wschodzie i pozostałej części Afryki. Podgatunek w większości wędrowny, zimuje w Afryce i na południu Azji. Odlatuje na zimowiska we wrześniu i październiku, a nawet w listopadzie, wraca od marca do maja. Pod koniec XX wieku rozpoczęła kolonizację Wysp Brytyjskich, gdzie lęgnie się (pierwsze stwierdzenie lęgu w 1996 roku) i zimuje^[6].

Do Polski regularnie zalatuje, zwłaszcza na południe; dwukrotnie stwierdzono jej lęgi – w 2003 i 2012 roku^[7].

czapla wyspowa^[5] (E. garzetta nigripes) – wyspy południowo-wschodniej Azji i południowo-zachodniego Pacyfiku.
E. garzetta immaculata – Australia i Nowa Zelandia; IOC włącza tę populację do E. g. nigripes.
czapla zmienna^[5] (E. garzetta dimorpha) – pas od Kenii po Mozambik oraz Madagaskar. Takson o niepewnej pozycji taksonomicznej, przez niektórych systematyków podnoszony do rangi gatunku^[3]^[8], zaś na wykorzystywanej przez IUCN liście ptaków świata opracowywanej we współpracy BirdLife International z autorami Handbook of the Birds of the World uznawany jest za podgatunek czapli rafowej (E. gularis)^[9].

Dwa kolejne taksony, uznawane kiedyś za podgatunki czapli nadobnej (E. g. gularis i E. g. schistacea)^[2], wydzielono w osobny gatunek – czaplę rafową (E. gularis)^[3]^[5].

Remove ads

Morfologia

Cechy gatunku: Upierzenie śnieżnobiałe, dziób niebieski, nogi ciemne, stopy jaskrawo żółte. W okresie godowym u nasady szyi, na grzbiecie i na ogonie wyrastają długie pióra, lekko uniesione o rozdzielonych promieniach, tworzące delikatną pelerynę. Te pióra mające 18–21 cm i będące jej ozdobą okazały się dla człowieka atrakcją: od średniowiecza po XVIII wiek sporządzano z nich kity zdobiące hełmy rycerstwa, czapki szlachty (także polskiej) i kapelusze wyższych oficerów, a nawet przybrania głów koni należących do możnowładców; modną dekoracją damską stały się w XIX wieku (egreta). Upierzenie spoczynkowe jest podobne, ale bez ozdobnych piór. Mniejsza w porównaniu z innymi czaplami. Można usłyszeć jej dźwięczne okrzyki „kark”. Jest 2 razy mniejsza od podobnej czapli białej, która nie ma piór ozdobnych na głowie, a tylko na grzbiecie (dł. 50 cm) oraz ma czarny dziób u nasady żółty.
Wymiary średnie: długość ciała ok. 55–65 cm^[10]
rozpiętość skrzydeł ok. 88–95 cm^[10]
masa ciała ok. 450–600 g

Remove ads

Ekologia i zachowanie

Biotop: Wszelkie wody, zarówno słodkie jak i słone, o ile znajdują się na brzegu krzewy lub drzewa, na których można zbudować gniazdo. Spotkać ją można na bagnach. Poza okresem lęgowym ten warunek nie jest konieczny.
Gniazdo: Na ziemi pod osłoną krzewów, na drzewach, czasem w trzcinach. Zbudowane z cienkich łodyg, suchych wiech trzcin dostarczanych przez samca. Samica buduje gniazdo i broni go przed sąsiadami, którzy chętnie rozkradają go z materiałów pod jej nieobecność. Towarzyski ptak, tworzy kolonie lęgowe, często z innymi gatunkami czapli, a także kormoranami.

Jaja: W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając 3–6 niebieskawych jaj^[11]. Składa je na północy w marcu – czerwcu, w Azji południowej w lipcu – wrześniu, a w Afryce podczas pory deszczowej.
Wysiadywanie i dorastanie: Jaja wysiadywane są przez okres 20–25 dni przez obydwoje rodziców^[11]. Pisklęta opuszczają gniazdo po około 30 dniach. Rodzice karmią je płazami, wodnymi stawonogami, drobnymi ssakami, mięczakami, a nawet pisklętami innych gatunków ptaków. Pod nieobecność rodziców wychodzą z gniazda na pobliskie gałęzie i wracają, dopiero gdy wrócą, są jeszcze wtedy słabo opierzone. Okres ten trwa 6 tygodni. Gdy na dobre opuszczą gniazdo, przebywają jeszcze przez pewien czas w pobliżu rodziców w okolicy kolonii.
Pożywienie: Drobne zwierzęta wodne. Żerują w płytkich wodach stojących, pokonując niekiedy 10–20 km dziennie.

Status i ochrona

IUCN uznaje czaplę nadobną za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern)^[4]. Liczebność światowej populacji (wraz z E. g. dimorpha), według szacunków organizacji Wetlands International z 2015 roku, mieści się w przedziale 0,66–3,15 milionów osobników. Trend liczebności populacji uznawany jest za wzrostowy^[4].

W Polsce jest objęta ścisłą ochroną gatunkową^[12].