Cylindry Nabonida z Ur

Cylindry Nabonida z Ur – cztery niewielkie cylindry gliniane nowobabilońskiego króla Nabonida (556–539 p.n.e.) odnalezione w 1854 roku przez J.E. Taylora w ruinach zigguratu w Ur w południowym Iraku^[1]. Każdy z nich znaleziony został w jednym z czterech rogów najwyższego piętra zigguratu^[1]. Na wszystkich cylindrach znajduje się tekst tej samej inskrypcji fundacyjnej Nabonida^[1]. Obecnie cylindry te znajdują się w zbiorach Muzeum Brytyjskiego (nr inwent. BM 91125, BM 91126, BM 91127 i BM 91128)^[2][3][4][5].

Cylinder Nabonida z Ur (BM 91128) w zbiorach Muzeum Brytyjskiego

W starożytnym Ur znajdował się ważny kompleks świątynny poświęcony Sinowi, bogu Księżyca^[1]. Ziggurat, w którego ruinach cylindry te znaleziono, był jego częścią^[6]. Pierwsze zakrojone na szeroką skalę prace budowlane przy kompleksie świątynnym prowadzili Ur-Nammu (2113–2096 p.n.e.) i jego syn Szulgi (2096–2048 p.n.e.), królowie z III dynastii z Ur^[7]. Kompleks ten był następnie wielokrotnie przebudowywany i odbudowywany przez wielu późniejszych mezopotamskich władców, w tym przez Nabonida, który rozkazał umieścić cylindry ze swą inskrypcją w zigguracie^[6]. Królowie często umieszczali we wznoszonych lub odbudowywanych przez siebie budowlach tego rodzaju depozyty fundacyjne z inskrypcjami mającymi informować bogów i potomnych o ich budowlanych osiągnięciach^[6].

Na wszystkich czterech cylindrach Nabonida z Ur znajduje się ta sama inskrypcja tego króla^[1]. Jest to tekst fundacyjny w którym Nabonid opisuje renowację zigguratu E-lugalgalgasisa (sum. é.lugal.ğalga.si.sá, tłum. „Dom króla, który pozwala radzie kwitnąć”)^[8] należącego do kompleksu świątynnego E-gisznugal (sum. é.ğiš.nu₁₁.gal, też é.kiš.nu.ğál)^[9] boga Sina w Ur^[10]. Babiloński król wspomina również o wcześniejszych sumeryjskich królach Ur-Nammu i Szulgim, którzy też prowadzili prace budowlane przy tym zigguracie^[10]. Nabonid kończy swą inskrypcję modlitwą do Sina, w której wzmiankowany jest Bel-szar-usur (biblijny Baltazar), pierworodny syn króla:

„Jeżeli chodzi o mnie, Nabonida, króla Babilonu, uchroń mnie od grzechów przeciw twej wielkiej boskości i przyznaj mi w darze życie (pełne) długich dni, a jeżeli chodzi o Bel-szar-usura, mego najstarszego syna, mego potomka, wlej cześć dla twej wielkiej boskości w jego serce aby nie popełnił żadnych rytualnych pomyłek, niechaj nasyci się pełnią życia”^[6][10]

końcowy fragment z inskrypcji na cylindrach Nabonida z Ur

Inskrypcja z cylindrów Nabonida z Ur ważna jest również dlatego, iż przedstawiony w niej został pełny synkretyzm bogów Marduka i Nabu z Sinem^[10]. Widać to dobrze we fragmencie poświęconym bogu Sinowi, gdzie Nabonid opisując go używa słowa „bogowie” w liczbie mnogiej (na podobnej zasadzie jak w Biblii użyto hebrajskiego słowa elohim na określenie Boga Jahwe) i gdzie świątynia Marduka (E-sagila) i świątynia Nabu (E-zida) przypisane zostają Sinowi:

„O Sinie, moi pańscy 'bogowie', królu bogów niebios i świata podziemnego, 'bogowie' bogów, który mieszkasz w wielkich niebiosach, gdy radośnie wkroczysz do tej świątyni, niechaj dobre zalecenia dla E-sagili, E-zidy i E-gisznugal, świątyń twej wielkiej boskości, będą na twoich ustach”^[10]

fragment z inskrypcji na cylindrach Nabonida z Ur

Tekst z cylindrów Nabonida z Ur, datowany na ok. 540 r. p.n.e., jest najprawdopodobniej ostatnią inskrypcją budowlaną tego króla^[10].

Cylindry Nabonida z Ur przechowywane w Muzeum Brytyjskim

Zdjęcie	Numer inwentarzowy	Numer rejestracyjny	Rozmiary	Inskrypcja
	BM 91125[2]	K.1689[2]	długość: 10,2 cm; szerokość: 5,1 cm[2]	Inskrypcja zapisana w dwóch kolumnach, a każda kolumna zawiera 31 linijek tekstu. Wszystkie linijki tekstu oddzieone są od siebie poziomymi liniami. Babilońskie znaki klinowe tworzące inskrypcję są bardzo dobrze zachowane i bardzo starannie wykonane[2].
	BM 91126[3]	K.1690[3]	długość: 9,5 cm; szerokość: 3,2 cm[3]	Inskrypcja zapisana w dwóch kolumnach, a każda kolumna zawiera 26 linijek tekstu. Wszystkie linijki tekstu oddzieone są od siebie poziomymi liniami. Babilońskie znaki klinowe tworzące inskrypcję są bardzo dobrze zachowane i bardzo starannie wykonane[3].
	BM 91127[4]	K.1691[4]	długość: 11,7 cm; szerokość: 4,4 cm[4]	Inskrypcja zapisana w dwóch kolumnach, a każda kolumna zawiera 26 linijek tekstu. Wszystkie linijki tekstu oddzieone są od siebie poziomymi liniami. Babilońskie znaki klinowe tworzące inskrypcję są bardzo dobrze zachowane i bardzo starannie wykonane[4].
	BM 91128[5]	K.1692[5]	długość: 10,2 cm; średnica: 5,1 cm[5]	Inskrypcja zapisana w dwóch kolumnach, a każda kolumna zawiera 26 linijek tekstu. Wszystkie linijki tekstu oddzieone są od siebie poziomymi liniami. Babilońskie znaki klinowe tworzące inskrypcję są bardzo dobrze zachowane i bardzo starannie wykonane[5].

Zobacz też

• Cylinder Nabonida z Larsy
• Cylinder Nabonida z Sippar
• Kronika Nabonida

Przypisy

1. Fant i Reddish 2008 ↓, s. 232.
2. Nabonidus Cylinder BM 91125. britishmuseum.org. [dostęp 2020-10-06]. (ang.).
3. Nabonidus Cylinder BM 91126. britishmuseum.org. [dostęp 2020-10-06]. (ang.).
4. Nabonidus Cylinder BM 91127. britishmuseum.org. [dostęp 2020-10-06]. (ang.).
5. Nabonidus Cylinder BM 91128. britishmuseum.org. [dostęp 2020-10-06]. (ang.).
6. Fant i Reddish 2008 ↓, s. 233.
7. Fant i Reddish 2008 ↓, s. 232–233.
8. George 1993 ↓, s. 119.
9. George 1993 ↓, s. 114.
10. Nabonidus Cylinder from Ur (Cylinder Nabonida z Ur). livius.org. [dostęp 2020-10-07]. (ang.).

Bibliografia

• Clyde E Fant, Mitchell Glenn Reddish: Lost treasures of the Bible : understanding the Bible through archaeological artifacts in world museums. Grand Rapids, Mich.: William B. Eerdmans Pub. Co., 2008. ISBN 978-0-8028-2881-1. OCLC 221160424. (ang.).
• A.R. George: House Most High. The Temples of Ancient Mesopotamia. Winona Lake: Eisenbrauns, 1993. (ang.).