Cmentarz Podgórski
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Cmentarz Podgórski (nowy) – krakowski cmentarz komunalny, położony w Podgórzu u stóp kopca Krakusa, przy ul. Wapiennej 13.
nr rej. A-1429/M z 29.12.2014[1] | |
Brama główna | |
Państwo | |
---|---|
Miejscowość | |
Adres |
ul. Wapienna 13 |
Typ cmentarza |
komunalny |
Powierzchnia cmentarza |
8,33 ha |
Data otwarcia |
17 kwietnia 1900 |
Zarządca |
Zarząd cmentarzy komunalnych w Krakowie |
Mapa cmentarza | |
Położenie na mapie Krakowa | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego | |
50°02′15,5″N 19°57′45,6″E | |
Strona internetowa |
Został założony w 1900 roku po wyczerpaniu miejsc na starym Cmentarzu Podgórskim. Decyzję w sprawie założenia nowego cmentarza podjęła Rada Miasta Podgórza już w maju 1897 r. Jego powierzchnia wynosi 8,37 hektara.
Pierwszą osobą pochowaną na nowym cmentarzu 17 kwietnia 1900 r. była 23-letnia Tekla Dudek z Zakrzówka. Jej grobu dzisiaj już nie ma. Do końca 1900 r. odbyło się 381 pogrzebów, co wiemy z bardzo skrupulatnie prowadzonej od samego początku dokumentacji. W 1907 r. poświęcono kaplicę cmentarną, a 3 lata później dokonano pierwszego rozszerzenia terenu cmentarza.
Wybuch I wojny światowej i obecność dużej stacji kolejowej spowodowały, że w Podgórzu pojawiły się transporty rannych i jeńców wojennych, co miało również swoje odbicie na cmentarzu. Dla wojska wydzielono kwaterę XI (zachowała się jej część z pomniczkiem), i w latach 1914–1919 pochowano tutaj 332 żołnierzy oraz jeńców.
Wyczerpanie miejsca pod pochówek sygnalizowano już w 1916 r., jednak wobec braku funduszy na rozszerzenie cmentarza rozpoczęto przekopywanie najstarszych kwater. Takie akcje prowadzono średnio co 3 lata, od 1920 r. i było ich 6.
W 1934 r. ekshumowano i przeniesiono grób trzynastu Legionistów. W nowym miejscu wystawiono pomnik z motywem legionowej czapki, autorstwa Czesława Mączki.
Cmentarz poszerzono ostatecznie w 1942 r. otaczając całość ogrodzeniem, a później poszerzano jeszcze dwukrotnie w latach 1947–1948 i 1975–1976.
Cmentarz przedstawia przekrój społeczny mieszkańców Podgórza. Niewiele jest tutaj grobów szlacheckich, rzadko trafia się określenie „obywatel ziemski”, przeważają przemysłowcy, kupcy, rzemieślnicy i właściciele firm budowlanych. Posiadają oni grobowce wykonane według własnych wzorów przy głównej alei cmentarza, np. grobowiec rodzinny Matecznych – właścicieli zakładu leczniczo-kąpielowego w Krakowie.
Bardzo liczną grupę stanowią groby i grobowce kolejarzy. Bliskość dużego węzła komunikacyjnego powodowała, że właśnie tutaj, w Podgórzu, Prokocimiu, Bieżanowie i okolicach, osiedlało się najwięcej, jak mawiano, robotniczej „arystokracji”.
Na nagrobkach można oglądać zdjęcia w kolejarskich mundurach, płaskorzeźby Matki Boskiej i Chrystusa w koronie cierniowej, niektóre z nich mogą być dziełem Karola Hukana i jego pracowni. W inskrypcjach nagrobnych często podkreślano udział w powstaniu styczniowym lub jakąkolwiek z nim styczność (np: żona powstańca styczniowego). Niewiele jest tutaj przykładów rzeźby nagrobnej; pojawiają się personifikacje Żałoby i Smutku w postaciach kobiet z wieńcami różanymi, siedzące przy krzyżu lub urwanej kolumnie (np. grób Stanisława Balickiego, powstańca styczniowego, urzędnika kolei zmarłego w 1912 r.).
Cmentarz posiadał, dziś już nie zachowaną, kwaterę dla protestantów i zgodnie z wymogami prawa kanonicznego kwaterę dla samobójców. Znajdowała się ona w miejscu dzisiejszej kwatery VIIIa. Do dziś przetrwał jedynie grób tragicznie zmarłego w wieku 21 lat Edwarda Cholewy, któremu nagrobek wystawili koledzy robotnicy; jest to zarazem najstarszy przykład solidarności tego środowiska zachowany w Krakowie.
Na cmentarzu obok wojskowych są jeszcze 3 zbiorowe grobowce: proboszczów i wikarych z parafii św. Józefa, OO Redemptorystów w Podgórzu, oraz Księży Sercanów z parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa w Płaszowie. W tym ostatnim grobie spoczywa założyciel polskiej prowincji Sercanów i rektor domu zakonnego w Krakowie O. Kazimierz Wiecheć[2] (1896-1950).
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.