W Polsce żyje około 5 mln osób z różnymi chorobami skóry[2]. Dane z polskich badań epidemiologicznych z lat 1999-2000 mówią, że spośród 145 badanych (67 kobiet i 78 mężczyzn w wieku 18-75 lat; mediana 43) 29% zgłaszało objawy chorób skóry w przeszłości lub obecnie[3]. Oznacza to, że co trzeci dorosły Polak aktualnie choruje bądź chorował w przeszłości na jakąś dermatozę[4]. Najczęściej zgłaszano objawy wyprysku/zapalenia skóry (10,3%) oraz trądziku (4,8%). W dalszej kolejności dostrzeżono symptomy grzybicy skóry lub paznokci (3,4%), pokrzywki oraz łuszczycy (w obu przypadkach 2,8%). Skórne reakcje polekowe różnego typu odnotowano u 2,1% badanych[3].
Podstawą rozpoznania i zasadniczym elementem obrazu klinicznego dermatoz są zmiany skórne zwane wykwitami[5]. Ich znajomość pozwala opisać i zdefiniować skutki procesów chorobowych widziane na skórze gołym okiem.
Wykwity dzieli się na:
pierwotne - będące bezpośrednim wynikiem rozwoju procesu chorobowego w skórze, jak:
Obok wykwitów rozróżnia się stany narzucone skóry, czyli takie, które pod względem budowy (morfologicznym) nie dają się włączyć do wykwitów pierwotnych lub wtórnych. Są nimi: liszajowacenie, spryszczenie i łuszczycowatość[6].
Ze względu na etiologię schorzenia, choroby skóry dzieli się na:
Wyróżnia się też zmiany skórne typowe dla okresu noworodkowego i niemowlęcego (jak potówki, pieluszkowe zapalenie skóry, wyprysk łojotokowy noworodków) oraz dla skóry starczej (np. rogowacenie starcze, zwyrodnienie elastoidalne skóry, plamka rubinowa). Osobną grupę stanowią również choroby wirusowe wieku dziecięcego, przebiegające ze zmianami skórnymi (np. odra, ospa wietrzna, różyczka)[7].
Spośród licznej grupy dermatoz warto wyróżnić:
oparzenia – są skutkiem działania na skórę zbyt wysokich temperatur. Występują oparzenia:
stopnia I – zaczerwieniona skóra
stopnia II – pęcherze na skórze, a w konsekwencji złuszczanie się naskórka
stopnia III – martwica uszkodzonej części, może się zregenerować, pozostają blizny
stopnia IV – martwica skóry i tkanek znajdujących się pod nią, najczęściej prowadzi do śmierci
odmrożenia – spowodowane są skurczem naczyń krwionośnych podczas zimna, co prowadzi do niedotlenienia komórek skóry. Wyróżnia się odmrożenia:
stopnia I – małe uszkodzenie, które po paru dniach zanika
stopnia II – część komórek ulega martwicy, ale po dłuższym czasie skóra się regeneruje
stopnia III – głębokie odmrożenie, utrata uszkodzonych tkanek, gojenie się trwa długo - najczęściej kilka miesięcy
albinizm – schorzenie o podłożu genetycznym, spowodowane brakiem melaniny. Osobniki, które mają tę chorobę charakteryzuje bardzo jasna skóra, włosy i tęczówka oka
trądzik – schorzenie spowodowane nadmierną aktywnością gruczołów łojowych, szczególnie w okresie dojrzewania
brodawki – grupa schorzeń cechująca się występowaniem naskórnych grudek – szarobrunatnych i szorstkich narośli, które pojawiają się wskutek zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego
grzybica – świąd, łuszczenie się skóry i jej miejscowe zaczerwienie powodowane zakażeniem grzybicznym
łuszczyca – przewlekła dermatoza o podłożu immunologicznym wywołująca łuszczące się wykwity na skórze
łojotok – schorzenie polegające na wzmożonym wydzielaniu łoju, które może prowadzić do chorób owłosionej skóry głowy (łupież łojotokowy) oraz skóry gładkiej (trądzik, trądzik różowaty)
łupież – przewlekła choroba łojotokowa prowadząca do obfitego łuszczenia się skóry głowy
łysienie – objaw chorobowy polegający na postępującym zaniku procesu wytwarzania włosa w mieszku włosowym będący wynikiem procesów chorobowych lub reakcji organizmu na różnego rodzaju bodźce
pęcherzyca – przewlekła choroba pęcherzowa skóry o tle autoimmunologicznym, diagnozowana zwykle między 30 a 60 r.ż., ujawniająca się, gdy układ odpornościowy chorego wytworzy przeciwciała pemphigus – skierowane przeciwko własnym komórkom naskórka
nowotwór złośliwy skóry – reprezentatywną jednostką chorobową w tej grupie jest czerniak złośliwy, czyli guz wywodzący się z melanocytów. Ulegają one złośliwej transformacji, związanej np. z mutacją w określonych genach powodowaną działaniem promieni UV
atopowe zapalenie skóry – powszechna, przewlekła i nawrotowa choroba o charakterze zapalnym, objawiająca się między innymi intensywnym świądem[8][9][10].
J. Morga, Dermatolodzy: 5 mln osób z chorobami skóry spychanych w Polsce na margines, [w:] serwis PAP poświęcony polskiej nauce – naukawpolsce.pap.pl [dostęp 2015-02-28].
Wykwity skórne i stany narzucone. Opracowane na podstawie W. Placek, Wybrane pojęcia z dermatologii [w:] Encyklopedia Badań Medycznych, Gdańsk 1996. Artykuł w serwisie zdrowie.med.pl [dostęp 2015-02-28].
RebeccaR.BerkeRebeccaR., ArshdeepA.SinghArshdeepA., MarkM.GuralnickMarkM., Atopic dermatitis: an overview, „American Family Physician”, 86 (1), 2012, s. 35–42, ISSN1532-0650, PMID:22962911 [dostęp 2018-02-24].
AnnaA.Zalewska-JanowskaAnnaA., HonorataH.BłaszczykHonorataH., Choroby skóry, Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2009, ISBN978-83-200-3760-9, OCLC297835794. Brak numerów stron w książce
S. Jabłońska, S. Majewski, Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową, Warszawa 2010. ISBN978-83-200-4154-5.
Mark G. Lebwohl, Warren R. Heymann & more, Treatment of Skin Disease: Comprehensive Therapeutic Strategies, 4e Hardcover – November 18, 2013.
