Chomicznik malutki

Chomicznik malutki^[7], chomik Roborowskiego (Phodopus roborovskii) – gatunek ssaka z podrodziny chomików (Cricetinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae).

Chomicznik malutki

Phodopus roborovskii[1]
(Satunin, 1903)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	myszowe
Rodzina	chomikowate
Podrodzina	chomiki
Rodzaj	chomicznik
Gatunek	chomicznik malutki
Synonimy
Cricetulus roborovskii Satunin, 1903[2] Cricetulus bedfordiae O. Thomas, 1908[3] Phodopus praedilectus Mori, 1930[4] Phodopus przewalskii Vorontsov & Kriukova, 1969[5]
Podgatunki
P. r. roborovskii (Satunin, 1903) P. r. praedilectus Mori, 1930 P. r. przewalskii Vorontsov & Kriukova, 1969
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[6]
najmniejszej troski

Zasięg występowania

Chomicznik malutki występuje w środkowej Azji zamieszkując w zależności od podgatunku^[8]:

• P. roborovskii roborovskii – Rosja (południowa Tuwa), północno-zachodnia i południowa Mongolia oraz Chińska Republika Ludowa (północno-wschodni i południowy Sinciang, Gansu, Qinghai, Mongolia Wewnętrzna, Ningxia, północne Shaanxi, północne Shanxi i północna Hebei).
• P. roborovskii praedilectus – Chińska Republika Ludowa (wschodnia Mongolia Wewnętrzna, północno-zachodni Jilin i północne Liaoning).
• P. roborovskii przewalskii – Kazachstan (wschodnia część Kotliny Zajsańskiej w obwodzie wschodniokazachstańskim) i Chińska Republika Ludowa (północno-zachodni Sinciang).

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1903 roku rosyjski zoolog Konstantin Satunin nadając mu nazwę Cricetulus roborovskii^[2]. Holotyp pochodził z obszaru górnego biegu rzeki Shargol Dzhin, w Nan Shan, w Qinghai, w Chińskiej Republice Ludowej^[9].

Analiza mtDNA wykazała pozycję bazalną P. roborovskii w Phodopus^[8]. W obrębie P. roborovskii istnieją dwa odrębne klady mtDNA: klad główny w większości obszarów zasięgu i klad wschodni w Jilin w Chińskiej Republice Ludowej^[8]. Populacje kladu głównego charakteryzują się wysokim wewnątrzgatunkowym polimorfizmem genetycznym przy braku wyraźnej struktury geograficznej^[8]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają trzy podgatunki^[8].

Etymologia

• Phodopus: gr. φως phos, φωδος phodos „bąbel, pęcherz”^[10]; πους pous, ποδος podos stopa^[11].
• roborovskii: kpt.^[a] Wsiewołod^[b][13] Iwanowicz Roborowski (1856–1910), rosyjski podróżnik po różnych częściach Chin i Tybetu^[12].
• praedilectus: łac. prae „przed, z przodu”^[14]; dilectus „zachwycający, uroczy”, od deligo „cenić, doceniać”^[15].
• przewalskii: gen. Nikołaj Michajłowicz Przewalski (1839–1888), rosyjski geograf, przyrodnik, badacz środkowej i wschodniej Azji^[16].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 77–79 mm, długość ogona 9–11 mm, długość ucha 8–11 mm, długość tylnej stopy 11–12 mm; masa ciała 19–20 g^[17]. Najmniejszy przedstawiciel podrodziny chomików. Jego futro ma barwę piaskową z lekko czerwonawym odcieniem w lecie i szarym w zimie. Brak pręgi na grzbiecie i bocznych plam. Łapy ma porośnięte futrem.

Ekologia

Porusza się jak chomicznik dżungarski, lecz jest bardziej zwinny. Nie kopie rozbudowanego systemu nor. Wygrzebuje wąski otwór w wydmie i tuż za nim wykopuje sobie sypialnię. Ciąża trwa średnio 18 dni, po czym rodzi się średnio 6,3–7,5 młodych^[17].

Uwagi

1. W czasie opisu chomicznika miał stopień kapitana^[12], w toku służby awansował na stopień pułkownika^[13].
2. Beolens i współpracownicy (2009) podają imię Władimir^[12].