Cerkiew Wszystkich Świętych w Moskwie (Sokoł)

Cerkiew Wszystkich Świętych – prawosławna cerkiew w Moskwie, w rejonie Sokoł, w dekanacie Wszystkich Świętych eparchii moskiewskiej miejskiej Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego.

Ten artykuł dotyczy cerkwi w rejonie Sokoł. Zobacz też: inne moskiewskie świątynie pod tym wezwaniem.

Cerkiew Wszystkich Świętych

Храм Всех Святых

7710382000[1]
cerkiew parafialna
Widok ogólny
Państwo	Rosja
Miasto wydzielone	Moskwa
Miejscowość	Moskwa
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Rosyjski Kościół Prawosławny
Eparchia	moskiewska miejska
Wezwanie	Wszystkich Świętych
Wspomnienie liturgiczne	1. niedziela po Pięćdziesiątnicy
Historia Data rozpoczęcia budowy 1733 Data zakończenia budowy 1736 Data poświęcenia 1736 Data zamknięcia 1939 Aktualne przeznaczenie czynna świątynia prawosławna Data reaktywacji 1946 Fundator Daria Arcziłowna imeretyńska
Dane świątyni Styl barokowy Świątynia • materiał bud. • cegła Wieża kościelna • liczba wież 1 Kopuła • liczba kopuł 1 Liczba ikonostasów 1 Ołtarz • liczba ołtarzy • wezwania ołtarzy bocznych 3 Ikony Matki Bożej „Wszystkich Strapionych Radość”, Świętych Symeona i Anny Liczba naw 1
Położenie na mapie Moskwy Cerkiew Wszystkich Świętych
Położenie na mapie Rosji Cerkiew Wszystkich Świętych
55°48′14,0″N 37°30′50,0″E
Strona internetowa

Wnętrze cerkwi

Historia

Według legendy na terenie wsi, która znajdowała się dawniej na miejscu dzisiejszego rejonu Sokoł, znajdował się monaster z cerkwią Wszystkich Świętych. Część historyków jest skłonna przyjąć, że cerkiew ta funkcjonowała także po likwidacji monasteru, a następnie została zastąpiona świątynią murowaną. Według innych autorów parafialna świątynia Wszystkich Świętych (od niej powstała następnie nazwa wsi Wsiechswiatskoje) została zbudowana w XVII w., niezależnie od monasteru, który – jeśli funkcjonował – został znacznie wcześniej zlikwidowany^[2].

W XVII w. Fieodosja Miłosławska, jedyna córka właściciela wsi Wsiechswiatskoje, wyszła za mąż za imeretyńskiego królewicza Aleksandra, przyjaciela z młodości Piotra I, towarzysza jego podróży do Holandii, następnie generała armii rosyjskiej. Dzięki małżeństwu z Miłosławską Aleksander stał się posiadaczem wsi. W niej też w 1699 osiadł, po wymuszonym wyjeździe z Gruzji, jego ojciec Arcził II z żoną i dworem. We wsi otwarto następnie gruzińską drukarnię. Wsiechswiatskoje stało się jedną z siedzib Gruzinów osiadających w Moskwie w miarę tureckiego i perskiego podboju Kartlii i Kachetii^[2]. W 1724 w cerkwi pochowany został gruziński poeta i dyplomata Sulchan Saba Orbeliani^[3].

Fundatorką nowej cerkwi we wsi była Daria (Daredżan), siostra Aleksandra, zmarłego w 1711 w niewoli szwedzkiej, dziedziczka jego majątku. Budowa obiektu trwała od 1733 do 1736. W świątyni znalazły się oprócz głównego ołtarza wszystkich świętych dwa ołtarze boczne: Świętych Symeona i Anny oraz Ikony Matki Bożej „Wszystkich Strapionych Radość”. Nowa cerkiew pozostawała ośrodkiem kolonii Gruzinów w Moskwie, przez pewien czas służono w niej jedynie w języku gruzińskim. W końcu XVIII w. budynek został odremontowany. Cerkiew – razem z całą wsią – została zniszczona w czasie wojny francusko-rosyjskiej r. 1812 i odnowiona po zakończeniu walk. W XIX w. cerkiew odnawiano jeszcze kilkakrotnie. Do 1917 była ona siedzibą jednej z najliczniejszych parafii w Moskwie^[2].

W 1923 cerkiew Wszystkich Świętych przeszła w ręce Żywej Cerkwi i pozostawała w jej jurysdykcji do 1939. Ikonostas ze świątyni został publicznie spalony, a obiekt zaadaptowano na magazyn. Budynek przywrócono do użytku liturgicznego już w 1946, wtedy też został ponownie poświęcony, natomiast w roku następnym w świątyni służył patriarcha moskiewski i całej Rusi Aleksy. Począwszy od 1979 cerkiew posiadała dzwony^[2].

W 1992 obiektowi sakralnemu nadano status metochionu patriarszego. W jego sąsiedztwie wzniesiono wówczas krzyż ku czci męczenników Jana Wostorgowa oraz biskupa selengińskiego Efrema, rozstrzelanych w 1918, a następnie także pomniki ofiar wojny domowej w Rosji, Wielkiej Wojny Ojczyźnianej, kawalerom orderu św. Jerzego, Białym^[2].

Przypisy

1. Strona rejestru
2. J. Lebiediewa, Храм Всех Святых в селе Всехсвятском
3. Baramidze A., Gamezardaszwili D: Georgian Literature. The Minerva Group, 2001, s. 36–38. ISBN 978-0-89875-570-1.