Centralizacja Stronnictw Demokratycznych, Socjalistycznych i Syndykalistycznych

Centralizacja Stronnictw Demokratycznych, Socjalistycznych i Syndykalistycznych – porozumienie polityczne powstałe 25 lutego 1944, skupiające ugrupowania lewicowe: Robotniczą Partię Polskich Socjalistów, Polskie Stronnictwo Demokratyczne (polityczna przybudówka KOP), PLAN, Związek Syndykalistów Polskich oraz Syndykalistyczną Organizację „Wolność” i Bund, który przeszedł z PPS WRN do Centralizacji w kwietniu-maju 1944 r.^[1] Organem wykonawczym organizacji był Centralny Komitet Ludowy (CKL), a siłą zbrojną Polska Armia Ludowa.

Z inicjatywy Naczelnego Komitetu Ludowego doszło do porozumienia przedstawicieli Zjednoczonych Stronnictw Demokratycznych i Socjalistycznych z przedstawicielami Patriotycznego Frontu Lewicy Polskiej. Na skutek porozumienia tych bloków utworzony został blok pod nazwą Centralizacja Stronnictw Demokratycznych, Socjalistycznych i Syndykalistycznych^[2].

W zebraniu założycielskim Centralnego Komitetu Ludowego na początku lutego wzięły udział delegacje SPD z inż. Romualdem Millerem na czele, PSD - z Henrykiem Boruckim, RPPS i NKL z Teofilem Głowackim, ZSP ze Stefanem Szwedowskim. Przewodniczącym CKL został Romuald Miller, sekretarzem Teofil Głowacki, zastępcą sekretarza Ferdynand Arczyński, przedstawicielem ZSP - Stefan Szwedowski. Przewodniczący NKL Wacław Barcikowski nie wszedł do CKL, pozostając przewodniczącym PLAN, która do Komitetu wydelegowała Feliksa Wiesenberga^[2].

Centralizacja w swej deklaracji programowej zajęła negatywne stanowisko zarówno wobec RJN jak i KRN^[3] i wysuwała propozycje wyłonienia szerokiej reprezentacji, która objęła by ugrupowania od centrum po skrajną lewicę z PPR włącznie^[2].

W końcu lipca 1944 r. , już po powstaniu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego, została podjęta decyzja w sprawie wejścia CKL do KRN, a 4 sierpnia miała się odbyć konferencja połączeniowa. Przeszkodził temu wybuch Powstania warszawskiego. Dopiero w końcu września PPS-Lewica weszła wraz z CKL i Radą Obrony Narodu, jednocząc kilkanaście mniejszych organizacji konspiracyjnych w skład Powstańczego Porozumienia Demokratycznego, które uznało KRN i PKWN^[4].

Przypisy

1. 1944, sierpień, Londyn. Sprawozdanie kuriera Ministerstwa Spraw Wewnętrznych o sytuacji w Polsce Podziemnej (fragmenty), [w:] EugeniuszE. Duraczyński EugeniuszE., Między Londynem a Warszawą; lipiec 1943 - lipiec 1944, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1986, s. 388, ISBN 83-06-01406-5.
2. JanJ. Mulak JanJ., Kontrowersje wokół KRN, [w:] MarekM. Kosko (red.), Polska lewica socjalistyczna 1939-1944, Warszawa: Książka i Wiedza, 1990, 518, 519. 520, ISBN 83-05-11995-5.
3. przeciwnikami współpracy z PPR i KRN byli głównie działacze syndykalistyczni Encyklopedia Powszechna PWN, t. 1, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1973, s. 415.
4. WładysławW. Góra WładysławW., Zjednoczenie ruchu robotniczego w Polsce, [w:] Ruch robotniczy w Polsce Ludowej, Warszawa: Wydawnictwo „Wiedza Powszechna”, 1980, s. 161, ISBN 83-214-0045-0.

Linki zewnętrzne

• Biuletyn Centralnego Komitetu Ludowego : organ Centralizacji Stronnictw Demokratycznych, Socjalistycznych i Syndykalistycznych

Encyklopedie internetowe:

• PWN: 3884087