Cecha fonologiczna relewantna

Cecha fonologiczna relewantna (inaczej cecha odróżniająca, dystynktywna, kontrastywna lub istotna) – właściwość fonemu, której zmiana powoduje zmianę znaczenia wyrazów, w których ów fonem został użyty^[1].

Zdolność odróżniająca cechy fonologicznej definiowana jest w odniesieniu do systemu fonologicznego danego języka, a w niektórych przypadkach także kontekstu, w jakim znajduje się fonem definiowany przez tę cechę^[2].

W języku polskim cechą odróżniającą jest np. dźwięczność, por.:

/pas/ pas vs. /bas/ bas,

/rafa/ rafa vs. /rava/ Rawa.

Kontrast pomiędzy dźwięcznymi i bezdźwięcznymi fonemami zanika jednak np. przed pauzą (tzw. ubezdźwięcznienie)^[3]:

/kot/ kot vs. /kot/ kod,

bądź przed bezdźwięczną spółgłoską:

/rafka/ rafka vs. /rafka/ Rawka.

Przypisy

1. Milewski 1967 ↓, s. 60.
2. Peter Roach: A Little Encycloedia of Phonetics. [w:] University of Reading [on-line]. 2002. s. 60. [dostęp 2019-02-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-11-18)]. (ang.).
3. Bąk 1977 ↓, s. 87.

Bibliografia

• Tadeusz Milewski: Językoznawstwo. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1967.
• Piotr Bąk: Gramatyka języka polskiego - zarys popularny. Warszawa: Wydawnictwo „Wiedza Powszechna”, 1977. ISBN 83-214-0923-7.

Encyklopedie internetowe (feature):

• Britannica: topic/distinctive-feature-analysis