Cathaya argyrophylla (Chun & Kuang) – gatunek jednopiennych, zimozielonych drzew należących do rodziny sosnowatych. Jedyny współczesny przedstawiciel monotypowego rodzaju Cathaya W.-Y. Chun et K.-Z. Kuang, 1962[6]. Występuje w Chinach, w górach na wysokości od 900 do 1900 m n.p.m. w południowo-wschodnim Syczuanie, północnym Kuejczou, południowym Henanie i północno-wschodnim Kuangsi[4]. Łączne zasoby populacji dziko rosnących nie przekraczają tysiąca roślin[5]. Jest rzadko rosnącym składnikiem zimozielonych, liściastych lasów z dominacją przedstawicieli bukowatych. Gatunek nie ma znaczenia ekonomicznego. Uprawiany jest rzadko w kolekcjach botanicznych[5].
 | |||
| Systematyka[1][2][3] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj |
Cathaya | ||
| Gatunek |
Cathaya argyrophylla | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Cathaya argyrophylla Chun & Kuang Acta Bot. Sin. 10(3): 246. 1962[4] | |||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[5] | |||
 | |||
Morfologia
- Pokrój
- Drzewo o prostym pniu[7], osiągające do 20 m wysokości i 40 cm średnicy pnia[4]. Kora ciemnoszara, nieregularnie łuszcząca się[4]. Pędy za młodu silnie omszone, z wiekiem łysiejące, początkowo żółtobrązowe, później ciemnożółte[4]. Poza długopędami występują tzw. fałszywe krótkopędy o osi skróconej, ale liściach skrętoległych, pojedynczych, choć gęsto skupionych[7].
- Liście
- Na długopędach ułożone spiralnie, przy czym z powodu przemiennie szybszego i wolniejszego wzrostu – wyrastają odcinkami na zmianę gęsto i rzadko. Na pozornych krótkopędach wyrastają gęsto skupione na podobieństwo pęczków[7]. Liście są równowąsko-lancetowate, spłaszczone[7] o długości 4–6 cm na długopędach i zwykle nie dłuższe niż 3 cm na krótkopędach. Od góry ciemnozielone[4], od spodu jaśniejsze, z 2 białymi paskami aparatów szparkowych[7]. Na szczycie zaokrąglone[7].
- Kwiaty i szyszki
- Kwiaty męskie w niewielkich szyszkowatych kwiatostanach wyrastających po 1–3 z bocznych pąków na pędzie. Kwiaty żeńskie w szyszkowatych, zielonych i początkowo wzniesionych kwiatostanach. Podczas dojrzewania nasion drewnieją i zwisają. Dojrzewają w ciągu roku, ale pozostają na gałęziach przez wiele lat. Mają jajowaty kształt[7], kolor ciemnobrązowy i osiągają 3–5 cm długości. Składają się z 13-16 zaokrąglonych na brzegu i omszonych łusek nasiennych. Łuski wspierające są ukryte – osiągają do 1/3 długości łusek nasiennych[4]. Nasiona owalne, zielone, długości do 5–6 mm i szerokości do 3–4 mm z jajowatym, żółtobrązowym skrzydełkiem o długości do 1,5 cm.
Systematyka
Współcześnie Cathaya to rodzaj monotypowy z jednym gatunkiem. Znajdowane na różnych obszarach (m.in. w Europie – w Niemczech i Polsce oraz na Syberii) skamieniałości szyszek i pyłku zaliczane do tego rodzaju i opisywane jako różne gatunki wymarłe przeniesione zostały do rodzaju Abietineaepollenites R.Potonie, 1955[8]. Rodzaj należy do szeroko ujmowanej podrodziny sosnowych Pinioideae[9] lub wyodrębnianej z niej podrodziny modrzewiowych Laricoideae[10]. Ustalenie pozycji systematycznej i relacji filogenetycznych Cathaya było problematyczne ze względu na podobieństwa do kilku różnych rodzajów z rodziny sosnowatych. Na podstawie cech budowy morfologicznej i anatomicznej pewna była przynależność do szeroko ujmowanej grupy sosnowych obejmującej poza tym rodzajem także: Larix, Picea, Pinus i Pseudotsuga. Pewne cechy budowy wskazywały na siostrzaną pozycję tego rodzaju w stosunku do rodzajów Larix i Pseudotsuga (stąd klasyfikowanie do Laricoideae)[11]. Późniejsze analizy molekularne sytuują ten rodzaj jednak jako siostrzany w stosunku do Picea i Pinus[9] lub siostrzany tylko dla Picea, wobec to której pary rodzaj Pinus jest bazalny[12].
Przypisy
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
